دومینیک ویدال،
انتقال جمعیت: طرح ماداگاسکار، راه حل ابتدائی برای «مسئله یهود»
ترجمه: بهروز عارفی
Thu 20 02 2025
اوریان بیستویکم، ۱۷ فوریه ۲۰۲۵
پاکسازی قومیِ پیشنهادیِ دونالد ترامپ برای باریکه‌ی غزه، یادآور طرح رهبران نازی برای اخراج یهودیان اروپا به ماداگاسکار است که نخستین مرحله از نابودی آنان به‌شمار می‌آید.
بیشتر ناظران طرح «ریویرا‌ی غزه» را که دونالد ترامپ در اول فوریه ۲۰۲۵ و در حضور بنیامین نتانیاهو ارائه داد، بی‌درنگ رد کردند: به‌عقیده‌ی آنان اجرای این طرح از نظر فنی و سیاسی غیرممکن است. آیا هدفِ اصلیِ این طرحِ انتقال از باریکه‌ی غزه، تحقق بخشیدن به پاکسازی‌نژادی نیست که نتانیاهو و متحدان برتریطلبِ نژادیِ او توصیه می‌کنند؟
این نقشه راه، طرح ماداگاسکار را تداعی می‌کند که رهبران نازی در تابستان ۱۹۴۰ بر روی آن کار می‌کردند: آیا «انتقال» یهودیان اروپایی به مستعمره‌ی فرانسه‌ی شکست خورده، وسیله‌ای برای جاانداختنِ «راه‌حل مقدماتی برای مسئله یهود» نبود؟
از تبعیض تا اخراج
امروز کمتر مورخی ادعا می‌کند که خط مستقیمی کتاب «نبرد من» را به آشویتس وصل می‌کند. نازی‌ها بلافاصله پس از رسیدن به قدرت، یهودیان را هدف قرار دادند. از اولین تحریم - که در یکم آوریل ۱۹۳۳ با شکست روبرو شد - تا شب کریستال در ۹ نوامبر ۱۹۳۸، از قانون‌های نورنبرگ در سپتامبر ۱۹۳۵ تا «آریایی‌کردن» مؤسسه‌ها در سال ۱۹۳۷ و ممنوعیت‌های صنفی در سال ۱۹۳۹، خشونت‌های فزاینده حذف یهودیان از جامعه آلمان را در مَد نظر داشت.
اما تا آغاز جنگ، با ورود ورماخت به لهستان، بر پایه‌ی توافقی در اوت ۱۹۳۳ بین آژانس یهود و دولت هیتلر، برلین اخراج یهودیان را حتی به فلسطین بررسی می‌کرد (۱)
قانون‌های نورنبرگ چارچوبی قضائی - و نه مذهبی - برای یهودیان آلمان ایجاد کرد، که به این ترتیب تابعیت آلمانی و حقوق اساسی خود را از دست می‌دادند. این تبعیض همچنین شامل کولی‌ها و سیاه‌پوستان نیز می‌شد.
شکست کنفرانس اِویان
اشغال اتریش در مارس ۱۹۳۸ و الحاق آن به رایش یک ماه بعد، موج مهاجرت یهودیان آلمانی و اتریشی را به آمریکا افزایش داد. اما بر اساس قانون جانسون-رید (۱۹۲۴)، تنها ۲۷هزار ویزا در سال به آنان اختصاص یافت. بنابراین، پرزیدنت فرانکلین روزولت تصمیم گرفت کنفرانسی بین‌المللی با همکاریِ "جامعه ملل" در مورد «مسئله پناهندگان» برگزار کند. اما سوئیس، که مقر آن سازمان بود، از برگزاری آن خودداری کرد و این نشست از ۶ تا ۱۶ ژوئیه ۱۹۳۸ در شهر اویان (فرانسه) برگزار شد.ایالات متحده به کشورهای شرکت‌کننده اطلاع داد که هیچ‌کدام مجبور به پذیرفتنِ پناهندگان نخواهند شد. به نوبت، شوروی و ایتالیا دعوت را رد کردند.
سرانجام، در این کنفرانس، نمایندگان ۳۲ کشور (از جمله ۲۰ کشور از آمریکای لاتین)شرکت داشتند، اما فقط جمهوری دومینیکن در ازای کمک‌های مالی بین‌المللی، پذیرفت که پناهندگان را در کشورش بپذیرد.
بریتانیا که از سال ۱۹۲۳ قیمومت فلسطین را برعهده داشت، از ترس جنبش اعتراضی عرب‌ها، افزایش مهاجرت یهودیان به فلسطین را نپذیرفت. فرانسه نیز در مورد الجزایر و دیگر مستعمره‌هایش به همان نگرانی‌ها اشاره کرد. از آژانس یهود که گولدا مایر نخست‌وزیر آتی اسرائیل نمایندگی می‌کرد، برای شرکت در یکی از کمیسیون‌های فرعی کنفرانس دعوت شده بود.
او بعدها در خاطرات خود نوشت: (۲)
« در یکی از سالن‌های مجلل نشسته بودم و می‌دیدم که نمایندگان هر کدام از ۳۲ کشور، یکی پس از دیگری برمی‌خیزند و اعلام می‌کنند که تا چه حدی از سرنوشت یهودیان رنج‌وآزاردیده، اندوهناک‌اند، و چقدر علاقمندند که به یاری آنان بشتابند ولی شوربختانه هیچ امکانی برای مداخله در اختیار ندارند. این تجربه بسیار وحشتناک بود. قادر نیستم خشم، نومیدی و وحشتی که سراسر وجودم را فراگرفته بود، بیان کنم» (۳).
دولت‌های حاضر در کنفرانس اویان تا جایی پیش رفتند که حتی از اشاره مستقیم به یهودیان آلمان و ماهیت سیاست‌های برلین خودداری کردند. تنها نتیجه‌ی کنفرانس ایجاد کمیته‌ی بین دولتی برای پناهندگان بود که به سختی می‌تواند شکست این آخرین تلاش برای رهایی یهودیان آلمان و اتریش از سرنوشتی که رژیم نازی برایشان تدارک می‌دید، را بپوشاند.
طرح انتقالی که پیش از آن، فرانسه و لهستان پیشنهاد کرده بودند
به ویژه که با هجوم به لهستان در اول سپتامبر ۱۹۳۹، "مسئله یهود" دیگر جنبه نظری نداشت. به نیم میلیون یهودی ساکنِ رایش بزرگ، بیش از ۳.۵ میلیون یهودی لهستانی افزوده شد و مقامهای مسئول نیروی اشغالگر تصمیم گرفتند آنان را در گتوها جا دهند. هانس فرانک، فرماندار حکومت سرزمین‌های اشغالی لهستان، که یک "حقوقدان" بود، مرتباً به برلین فشار می‌آورد تا "راه حل نهاییِ مسئله" را به اجرا درآورد. در این رهگذر، برلین در حال بررسی انتقال ۴ میلیون یهودی اروپایی به مستعمره‌ی فرانسه، جزیره ماداگاسکار بود.
ایده انتقال یهودیان اروپا به ماداگاسکار را در سال ۱۹۳۶، ابتدا لهستان و سپس در سال ۱۹۳۷، فرانسه مطرح کرد. هدف اولیه، ایجاد یک مکان امن برای یهودیان بود. اما وزیر مستعمرات فرانسه، ژرژ ماندل، این طرح را رد کرد. حکومت ورشو، پوه‌اخیم فون بیبِنتروپ، وزیر امورخارجه آلمان را از وجود این طرح آگاه کرد. او در ۳ ژوئن ۱۹۴۰، در این باره یادداشتی به هیملر فرستاد. سپس هیتلر از آن آگاه شده و گویا درباره آن، با موسولینی هم تبادل‌نظر کرده بود.
آغاز نسل‌کشیِ یهودیان
از نگاه برلین، هدف، قراردادن یهودیان اروپا در مکانی امن نبود، بلکه برعکس، هدف آغاز نسلکشی آنان بود، ابتدا در طول مسیر و سپس در مقصد. در واقع، گروه‌های کشتار سیار (آینزاتس‌گروپن) از همان ابتدا کار مرگبار خود را در لهستان آغاز کردند، سپس از ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱ در اتحاد شوروی ادامه دادند: این همان چیزی است که بعدها «شوآ با گلوله*» نامیدند. نزدیک به یک میلیون یهودی قبل از آن‌که هیتلر در نیمه‌های دسامبر ۱۹۴۱ فرمانداران نازی (گاولایترها) را از تصمیم خود برای آغاز نابودی صنعتی یهودیان آگاه سازد، جان خود را از دست دادند. در روزهای پایانی ژانویه ۱۹۴۲، کنفرانس وانزه در برلین هماهنگی مشارکت همه نهادهای دولتی نازی در یهودی‌کشی را سازمان داد.
«طرح ماداگاسکار» به یک دلیل بسیار ساده شکست خورد: برخلاف انتظار هیتلر، جنگ برق‌آسا (Blitzkrieg) بریتانیا را به تسلیم وانداشت. از اآن‌جا که آلمان نتوانست دریاها را کنترل کند، مجبور شد از اجاره‌ی کشتیهای ضروری برای انتقال یهودیان از رایش و لهستان به این جزیره فرانسوی چشم‌پوشی کند.
به عقیده‌ی بیشتر مورخان، یهودی‌کشی ابتدا در سرزمین‌های اشغالی اتحاد شوروی آغاز شد، آن هنگام که نیروهای ورماخت و آینزاتس‌گروپن نه تنها مردان یهودی، بلکه زنان و کودکان را نیز قتل‌عام کردند. سپس از کامیون‌های گاز که قبلاً در جریان قتل معلولان (از سال ۱۹۳۹ تا اوت ۱۹۴۱) (۴) مورد استفاده قرار گرفته بودند، بهره بردند. در نهایت، اتاق‌های گاز به کار گرفته شدند، که نخستین آزمایش‌های آن در نوامبر و دسامبر ۱۹۴۱ در خلمنو و آشویتس انجام شد و سپس در دیگر اردوگاههای کشتار جمعی مانند بِلزِک، سوُبیبُور، ترِبلینکا، مایدانِک و ناتزوایلر-اشتروتهوف، آن را تکرار کردند.
در ۴ اکتبر ۱۹۴۳، در شهر پوزنان لهستان، هاینریش هیملر در برابر گروهی از فرماندهان اساس به‌صراحت از «راه‌حل نهایی» سخن گفت:
«من اکنون درباره تخلیه یهودیان، درباره نابودی خلق یهود سخن می‌گویم. این چیزی است که گفتنش آسان است: هر یک از هم‌قطاران حزبی ما می‌گویند مردم یهود باید نابود شوند. این موضوع خیلی روشن است، این در برنامه ما درج شده است: حذف یهودیان؛ ما در حال اجرای آن هستیم (...) این صفحه باشکوه تاریخ ما هرگز نوشته نشده و هرگز نوشته نخواهد شد... ما وظیفه اخلاقی داشتیم، موظف بودیم این افرادی را که قصد کُشتن ما را داشتند، بکُشیم»
* شوآ ، Shoah واژه ای است عبری به معنای فاجعه که به کشتار و نسلکشی یهودیان به دست نازی ها گفته میشود. در ادبیات انگلیسی زبان، به هولوکاست مشهور است.
زیرنویس‌ها:
۱- این آژانس به عنوان اهرم اجرائی سازمان جهانی صهیونیستی در فلسطین زیر قیمومت بریتانیا در سال ۱۹۲۹ با نام "آژانس یهود برای فلسطین» ایجاد شد.
۲- گولدا مایر، "زندگی من"، انتشارات بِل لِتر، پاریس ۲۰۲۳.
۳- به نقل از کتاب مارسِل بِروُئِتس-تراگولز de Marcel Bervoets-Tragholz ، فهرست سَن سیپریَن : Saint-Cyprien سفر پرمخاطره چندهزار یهودی که مقامهای بلژیکی در دهم مه 1940 به سوی اردوگاه اسارت در جنوب فرانسه، پیش از اعزام به اردوگاههای مرگ میفرستادند، انتشارات آلیس Alice ، ۲۰۰۶، صفحه ۴۲.
4 - ۴- نابودی معلولان جسمی و روانی آلمانی و اتریشی به دست رژیم نازی که با نام (Aktion T4 ۱۹۳۹ — ۱۹۴۱) شناخته میشود، بین ۷۰ و ۸۰ هزار قربانی داد.
https://orientxxi.info/
|
|