یک موشک بالستیک ایران به اسرائیل اصابت کرد. ما نگاهی به درون «مغز» آن انداختیم
هآرتس ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴
Mon 25 11 2024
کارت های هوشمندِ آن، نظیر آن هایی است که در ماشین های لباسشویی یافت می شوند. جوشکاری با دست انجام شده است. کیفیت تولید ی بسیار محدود است. آنچه می توانیم از حملات موشکی ایران بیاموزیم - و دقت این موشک ها چقدر است؟
Oded Yaron
هآرتس ۲۴ نوامبر ۲۰۲۴
ایران در ماه های آوریل و اکتبر بیش از 300 موشک بالستیک از جمله برخی از پیشرفته ترین مدل های آن را به سوی اسرائیل شلیک کرد. بر اساس تصاویر ماهواره ای، تهران سرمایه گذاری زیادی برای بهبود دقت آنها انجام داده است و حدود 10 درصد از آنها به پایگاه هوایی نواتیم در جنوب شرقی بیر شوا برخورد کردند. با این حال، نگاهی به درون «مغز» یک موشک نشان می‌دهد که تلاش‌های ایران در پیشرفتِ فنی تا حدودی محدود است.
شبکه کارت هوشمند (PCB) نوعی است که در ماشین لباسشویی استفاده می شود. جوشکاری ها با دست انجام شده است. کیفیت تولید محدود است و ضریب دقت بالا نیست. به گفته کارشناسان، ایرانی‌ها بدون شک پیشرفت کرده‌اند، اما نمی‌توان آن را با فناوری اسرائیل مقایسه کرد.
بازدید از واحد جمع آوری تجهیزات دشمن وابسته به نیروهای دفاعی اسرائیل نشان می دهد که موشک های بالستیک آن ها مانند پهپادهای ایران متکی به فناوری غربی است. اینها قطعات نظامی نیستند، بلکه محصولات، پردازنده‌ها و PCBهای عرضه‌شده هستند، نوعی که در هر خودرو یا لوازم خانگی یافت می‌شود.
افکار عمومی اسرائیل برای اولین بار بیش از پنج سال پیش در مورد پروژه های موشکی دقیق دشمن آگاه شدند - ابتدا در گزارش های ارتش اسرائیل و دولت، و بعدها، در ژوئن ۲۰۱۹، زمانی که طبق گزارش های خارجی، نیروی هوایی به یک ماشین صنعتی بزرگ موسوم به "میکسر سیاره ای" در بیروت ضربه زد.
حمله اسرائیل به ایران در ماه اکتبر نیز طبق گزارش ها تا ۲۰ میکسر را منهدم کرد. از اینها برای تولید سوخت جامد موشک با کیفیت بالا و یکنواخت (با حداقل حباب یا فضا) استفاده می شود که قرار است عملکرد قابل اعتماد را تضمین کند و دقت موشک را بهبود بخشد.
سوخت یک طرف معادله دقت است. سایت ارتش اسرائیل دو بوستر را نمایش داد که با رساندن دو موشک بالستیک به نقطه دقیق خود در بالای جو، قطع و سقوط به زمین، کار خود را تکمیل کردند. در این مرحله کلاهک موشک عملیاتی می شود.
بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری ایران در این سمت از معادله انجام شده است. موشک‌های عماد و فتاح ۱ مجهز به کلاهک‌هایی بودند که می‌توانند در هنگام ورود مجدد به مانور ادامه دهند و شانس فرار از رهگیری و اصابت دقیق به هدف را افزایش دهند.
اطلاعات قابل توجه
در نگاه اول، مانند توده ای از آشغال به نظر می رسد: بقایای یک پروازِ بیش از 2000 کیلومتر (1240 مایل)، در فضای بیرونی، و پایان یافتن با یک رهگیر یا فرود سخت در بیابان.
با این حال، نگاه دقیق‌تر بال‌ها را نشان می‌دهد: سطوح فرمانی که به کلاهک در «هدایت پایانی» کمک می‌کنند – اصلاحات در مرحله نهایی پرواز. بال‌ها از فلز با روکش بافته‌ای ساخته شده‌اند که ظاهراً برای مقابله با دمای بالای ورود مجدد طراحی شده‌اند. بیشتر آنها در مسیر می سوزند.
به سختی می توان با اطمینان گفت که این قطعه متعلق به کدام موشک است. با این حال، فابیان هینز، محقق موسسه بین المللی مطالعات امنیتی، معتقد است که این موشک با موشک عماد - که در سال 2015 رونمایی شد و اولین کلاهک ایرانی بود که دارای هدایت ترمینال بود، مطابقت دارد.
یک "مغز متفکر" برای کلاهک لازم است تا مکان خود را در حین پرواز شناسایی کند و دستورالعمل های اصلاحی را به بال ها ارسال کند. چیز زیادی از مغزی که ما پیدا کردیم باقی نمانده است، اما می توان اطلاعات قابل توجهی از بقایای آن به دست آورد. برخی از PCB ها به عنوان بخشی از مکانیزم هدایت بال ها عمل می کردند. پردازنده مرکزی اکثراً از بین رفته و بیشتر اجزاء آن سوخته یا از بین رفته اند تا جایی که قابل شناسایی نیستند.
پردازنده اولیه نسبتاً دست نخورده باقی ماند: یک LTC1668IG، توسعه یافته توسط Linear Technology، که توسط شرکت سازنده تراشه چندملیتی ایالات متحده Analog Devices - متخصص در توسعه پردازنده هایی برای تبدیل سیگنال های دیجیتال به آنالوگ و بالعکس، خریداری شده است. بسیاری از پردازنده های آن در پهپادهای ایرانی و روسی در اوکراین به همراه پردازنده های دیگر شرکت ها یافت شده است.
پردازنده مورد نظر انتظار نظارتی ترتیبات Wassenaar را که نظارت بر تجهیزات دو منظوره را برای نظامیان و غیرنظامیان تنظیم می کند، برآورده نمی کند.
پروفسور دیوید ناکاش، کارشناس پزشکی قانونی می گوید که LTC1668IG پردازنده ای است که برای تبدیل سیگنال دیجیتال به سیگنال آنالوگ به منظور کار با اجزای فیزیکی استفاده می شود. او توضیح می‌دهد: «بر اساس تصاویر PCB، این مُدول بخش پیچیده‌ای از سیستم کنترل و ناوبری موشک است که برای هدایت دقیق آن به سمت هدف ضروری است».
پردازنده موجود در هسته PCB بدون شک یک محصول خارج از قفسه است که می توان آن را در هر نقطه از جهان خریداری کرد. این احتمالاً یک پردازنده سیگنال دیجیتال (DSP) یا یک میکروکنترلر تخصصی است که الگوریتم‌های ناوبری و دستورات کنترلی را مدیریت می‌کند. داده‌های ورودی ، به گفته ی ناکاش، سنسورهای مختلف از جمله شتاب‌سنج، ژیروسکوپ، و احتمالاً رادار یا سنسورهای مادون قرمز را برای انجام تنظیمات در زمان واقعی پردازش می‌کند.
سازنده PCB نامشخص است، اما Naccache به تعدادی از "مظنونان فوری" اشاره می کند - تقریباً همه آنها در گزارش های قبلی در مورد یافتن قطعات غربی در موشک ها و پهپادهای ایرانی و روسی ذکر شده بودند.
او می‌گوید PCB اجزایی را برای واحد اندازه‌گیری اینرسی (IMU) ادغام می‌کند، که "جهت، شتاب و تغییرات حرکت را تشخیص می‌دهد و به موشک اجازه می‌دهد تا پایداری خود را حفظ کرده و مسیر خود را تنظیم کند." علاوه بر ناوبری مبتنی بر GPS، به عنوان یک مکانیسم ناوبری داخلی نیز عمل می کند.
Yehoshua Kalisky، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی، می گوید که ترکیب این دو سیستم ناوبری قرار است به مقابله با اختلالات GPS کمک کند که در ارتفاعات پایین موثرتر هستند. ناوبری اینرسی، با این حال، از مشکلات دقت نیز رنج می برد.
ناکاش خاطرنشان می کند که "این دستگاه نشان می دهد که توسط تیمی از مهندسان بسیار ماهر طراحی شده است که تحت محدودیت های هزینه و بودجه کار می کنند. آنها احتمالاً از صنعت مصرف می آیند. برای توسعه این تکنیک به کارِ حدود پنج مهندس به مدت شش ماه نیاز است.
او می‌گوید: «طراحی به قدری غیربهینه است که احتمالاً یک تأمین‌کننده PCBهای عمومی (کیت‌های توسعه‌دهنده) را شناسایی کرده و آن را سفارش داده‌اند. همچنین می‌توانید ببینید که مقاومت‌ها و تراشه‌ها به صورت دستی لحیم می‌شوند، که احتمالاً نشان می‌دهد که این سازنده از سری‌های کوچک استفاده کرده است – در غیر این صورت شاهد یکپارچه‌سازی یک پردازنده کاملاً سفارشی خواهیم بود.»
نتیجه تاسف بار
در حمله اکتبر، زمانی که حدود 180 موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک شد، ایران از موشک هایی با کلاهک های قابل مانور در تلاش برای ضربه زدن به اهداف استراتژیک استفاده کرد.
ایران ادعا می کند که فتاح 1 که از آن استفاده کرده است، یک موشک مافوق صوت است (یعنی با ماخ-5 یا پنج برابر سرعت صوت مانور می دهد). ارتش اسرائیل این ادعا را رد کرد. تل اینبار، کارشناس موشکی و پهپادی و پژوهشگر ارشد در اتحاد دفاع از سپر موشکی، می‌گوید که تحولات ایران نباید مورد تمسخر قرار گیرد، اما نباید از رجزخوانی آنها نگران شویم.
"فتاح 1 که ایرانی‌ها آن را مافوق صوت می‌نامند، نسبت به کلاهک‌های دیگرشان قدرت مانور بالاتری دارد. آیا در سطحی که ایالات متحده از آن صحبت می‌کند، مافوق صوت است؟ نه. آیا بیش از یک موشک معمولی است؟ بله."
از نظر دقت، حملات گسترده در پایگاه هوایی نواتیم بهترین نمایش از توانایی های ایران بود. در این پایگاه هوایی، جت های F-35 نیروی هوایی اسرائیل و هواپیماهای سوخت رسان، حمل و نقل و اطلاعاتی آن قرار دارند. بسیاری از محققان هنوز در حال تلاش برای تعیین دقیق این حمله هستند.
دقیق‌ترین تلاش (عمومی) توسط دکر ایولث، تحلیلگر سازمان تحقیقاتی ایالات متحده، مرکز تحلیل‌های دریایی انجام شده است، که برای اولین بار بر اساس تصاویر ماهواره‌ای بیش از 30 اصابت مستقیم موشک‌های بالستیک را شناسایی کرد. تعداد زیاد بازدیدها نیز توسط ویدئوهای منتشر شده در اینترنت توسط ساکنان روستاهای نزدیک به پایگاه هوایی تایید شده است.
Eveleth سعی کرد خطای دایره ای احتمالی موشک های ایرانی (CEP) را بر اساس توزیع اصابت های وارده به نواتیم محاسبه کند. CEP اندازه گیری شعاع است که نیمی از موشک های شلیک شده به یک هدف خاص در آن اصابت می کند. اگر CEP یک موشک خاص 20 متر (66 فوت) باشد، 50 درصد احتمال اصابت موشک به فاصله 20 متری هدف وجود دارد.
Eveleth با استفاده از فرضیات، محاسبات و تامل های بسیار کمی، تخمین زد که CEP موشک های ایرانی شلیک شده در 1 اکتبر 600 تا 1000 متر (1970 تا 3280 فوت) است. برای موشک هایی که به اهداف دقیق اصابت می کنند - مانند ساختمانی به ارتفاع چند ده متر - این یک نتیجه واقعاً ناگوار است. شاید این توضیح دهد که چرا ایران این همه موشک شلیک کرده است – هر چه CEP بزرگتر باشد، موشک های بیشتری باید شلیک شود تا احتمال اصابت به هدف افزایش یابد.
البته این امکان وجود دارد که ایران این همه موشک شلیک کرده ، زیرا تصور می کرد اسرائیل بسیاری از آنها را رهگیری خواهد کرد.
به گفته کالیسکی، تخمین های Eveleth حدس و گمان است، زیرا او فرض می کند که اهداف چه بوده اند، اما دقیقا نمی داند که مراکز دایره ها را کجا قرار دهد. در غیاب هیچ هدف مشخصی در نِواتیم، او نمی تواند بگوید چقدر دقیق بوده است.
کارشناسانی که با هاآرتس صحبت کردند، موافق بودند که فاصله کیفی زیادی بین فناوری ایران و اسرائیل وجود دارد.
کالیسکی می گوید: «ایران پیشرفت هایی داشته است: این یک واقعیت است که آنها اهداف بیشتری را مورد اصابت قرار دادند و رهگیری های کمتری نیز وجود داشت، همچنین به دلیل تعداد زیادی که شلیک کردند. با این حال، او استدلال می کند که نمی توان توانایی های ایران و اسرائیل را مقایسه کرد. اینها از لحاظ کیفی تسلیحات متفاوتی هستند. موشک های بالستیک پرتاب شده از هوا [از نوع مورد استفاده در حمله تلافی جویانه اسرائیل سه هفته بعد] یک فناوری ابرقدرت است – و اسرائیل یکی از آنهاست.
Naccache می گوید که حتی با استفاده از محصولات موجود در بازار مانند چیپس های غیرنظامی و PCB های درجه پایین، "شما می توانید نتایج بسیار خوبی بگیرید. آنچه موشک های ایرانی را محدود می کند مکانیک و سیستم پرتاپ است. زمان واکنش رانش تعیین کننده است. در اینجا تنها بخشی که واقعاً «هوشمند» در مورد این دستگاه است، نرم افزار است که در یک تراشه حافظه قرار دارد موشک‌های بالستیک، اشیاء احمقانه‌ای هستند، تقریباً مانند پرتابه‌ها، تنها چیزی که باید انجام دهند، تنظیمات لحظه آخری است.
او می‌افزاید که بررسی آزمایشگاهی تراشه می‌تواند اطلاعات دقیقی در مورد موشک به دست آورد. سخنگوی ارتش اسرائیل با استناد به "محدودیت های امنیتی " از پاسخ دادن به پرسش های بیشتر در مورد برد مدار شبکه و آزمایش های انجام شده بر روی این موشک ها خودداری کرد.
پهپادهای پارازیت گریز
واحد جمع آوری تجهیزات دشمن ارتش اسرائیل همچنان به انباشت تسلیحاتی که در میدان نبرد به ویژه در لبنان به دست آمده است، ادامه می دهد. در آخرین بازدیدمان، پهپادهای دست ساز و همچنین پهپادهای مسابقه ای با "دید اول شخص" (FPV) را که حزب الله در حمله به نیروها و پست های نظامی اسرائیل استفاده کرده است، پیدا کردیم.
سرهنگ دوم یگان، ایدان شارون-کتلر، فرمانده دوم این یگان، می‌گوید برخی از پهپادهای FPV را به سختی می توان گیر انداخت. این پهپادها به تعداد فزاینده‌ای در اوکراین به کار می روند – به عنوان مثال، پهپادهایی که با یک کابل فیبر نوری بین اپراتور و پهپاد کنترل می‌شوند، شبیه به موشک‌های ضدتانک Konkurs و TOW. ارتش اسرائیل در پاسخ به این سوال که آیا حزب الله چنین قابلیت هایی دارد یا خیر، پاسخی نداد.
آنچه واقعاً برجسته است، شکاف کیفی بین تجهیزات حزب الله و حماس است. این شامل موشک های پیشرفته ضد تانک از نوعِ "کورنت" و "الماس " می شود که تا آنجا که مشخص است به غزه نرسیده اند.
حتی تجهیزاتی که ممکن است منسوخ شده به نظر برسند، مانند اسلحه بدون پس رفت SPG-9 شوروی، به نظر می رسد که به تازگی از جعبه خارج شده است. شارون-کتلر می گوید: «حماس سال ها از حزب الله عقب است. نزد حزب‌الله، جعبه‌های نایلونی با ردیاب های رطوبت را در بسته‌های مواد غذائی می‌یابیم.
https://www.haaretz.com/
|
|