از قله‌هایتان پایین بیایید! دامنه‌ها را دریابید!
Sun 8 09 2024
کیقباد یزدانی
وقتی سال‌ها پیش، سیاستمردان و رسانه‌های جمهوری اسلامی از "پیشرفت‌های چشمگیر" جمهوری اسلامی در عرصه‌های علمی و فنی سخن می‌گفتند، بسیاری آن را تبلیغات سیاسی و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، دستیابی به این فناوری‌ها صرفاً از طریق خریدن آن‌ها و یا همکاری با کشورهای هم‌پیمان مانند چین و روسیه و کره شمالی می‌دانسته و می‌دانند. وقتی رهبر جمهوری اسلامی در یکی از سخنرانی‌هایش رسماً اعلام کرد که "به قله‌ها نزدیک شده‌ایم!" موضوع جدی‌تر شد. و موضوع وقتی واقعاً جدی شد که خبر ارسال پهپادها به روسیه در جنگ علیه اوکراین منتشر شد؛ و جدی‌تر که اخیراً موشک‌های بالستیک به روسیه فرستاده می‌شود. از حمایت‌های همه‌جانبه‌ی نظامی و "مستشارانه"ی جمهوری اسلامی در منطقه درمی‌گذریم که آن خود مقوله‌ای دیگر است و مقاله‌ای دیگر می‌طلبد. اما به فرض قبول همه‌ی این ادعاها، این "پیشرفت‌های چشمگیر" و "نزدیک شدن به قله" دو مشکل بنیادی دارد:
نخست اینکه این "پیشرفت‌ها" انحصاراً در حوزه‌ی نظامی است و این در حالی است که
بسیاری از کارخانه‌ها در حوزه‌های صنعتی، ازجمله صنعت نساجی، خودروسازی، تراکتورسازی و... یا ورشکسته و نابود شدند و یا محصولاتی با کمترین کیفیت تولید و عرضه می‌کنند؛
بسیاری از هواپیماهای باری و مسافربری و یا تسلیحات نظامی ایران کهنه شده و یا نیاز به لوازم‌یدکی دارند و حتی تعمیرات نیز دیگر نمی‌توانند کارساز باشند؛
سطح و کیفیت آموزشی و فرهنگی کشور به‌شدت سقوط کرده و درصد بی‌سوادان و کم‌سوادان هرسال روبه فزونی است.
فرار مغزها و نخبه‌ها و مهاجرت متخصصان و نیروهای کار ماهر و کارآزموده بلاوقفه ادامه دارد؛
فساد اداری و دولتی بیداد می‌کند و هرروز ابعاد فاجعه‌بارتری به خود می‌گیرد؛
....
مشکل دوم و اساسی‌تر، نارضایتی‌ها و اعتراضاتی است که در "دامنه"ی این قله، یعنی در جامعه، به دلیل فقر فزاینده و نابودی سرمایه‌ها و زیرساخت‌های اجتماعی هرروزه رخ می‌دهد. تقریباً هیچ حوزه و قشری از جامعه وجود ندارد که به دلایلی از وضعیت موجود ناراضی نباشند؛ اما در این میان وضعیت کارگران، معلمان و پرستاران و حتی بازنشستگان حادتر و بحرانی‌تر از بقیه‌ی اقشار جامعه است و شوربختانه این معضلات نه‌تنها حل نمی‌شوند، بلکه هرروز ابعاد عمیق‌تر و وسیع‌تری به خود می‌گیرند و شوربختانه تر اینکه به‌جای همدلی با مردم و احساس مسئولیت برای حل معضلات، به سرکوب اعتراضات و حبس و بازداشت معترضان متوسل می‌شوند.
نتیجه‌ی سخن اینکه، اگر ما حتی در حوزه‌هایی معین و محدود - به هر دلیلی و با هر کیفیتی - "به قله نزدیک شده باشیم"، در حوزه‌های وسیع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همچنان در "دامنه" هستیم و دیر نیست که اگر این روند ادامه پیدا کند، به‌زودی به دره‌ای عمیق سقوط کنیم.
حال اگر سیاستمردان، مسئولان و کارگذاران جمهوری اسلامی آینده‌ای برای خود و سرزمین و مردم ایران تصور می‌کنند، بهتر است از "قله‌هایشان" پایین بیایند و "دامنه‌ها" را دریابند!
شهریور 1403
|
|
