سیامک مؤیدزاده
معرفی کتاب از وحدت تا فروپاشی
اسنادی از اختلافات درونی حزب رنجبران ایران
Sun 26 03 2023
 به کوشش: باقر مرتضویَ
"گذشته چراغ راه آینده است"
جنبش کارگری - کمونیستی ایران، در بیش از صد سال گذشته، هستهها، گروهها، جمعیتها، سازمانها و احزاب بسیاری به خود دیده است، که هر یک به سهم خود تجارب مثبت و منفی بسیاری داشتهاند. اما به ندرت این تجارب جمعبندی شده و در اختیار آیندگان گذاشته شده. مورخین و پژوهشگران چندی از نگاه خود به برخی از این نهادها پرداخته‌اند، که در جای خود تا حدی مفید و آموزنده‌اند. اما از زبان بانیان و رهبران و دستاندرکاران این گروهها و تشکلات، کمتر موردی است که به‌طور واقعی به بیان تاریخچه و تجارب تشکل خود بپردازند، اگر مواردی هم هست، بیشتر تعریف و تمجید و تبلیغ از خود و فاقد یک نگاه نقادانه و ذکر موارد منفی انحرافات، خطاها و یا حتّا خیانت‌هاست.
به جرأت میتوان گفت برای اولین بار است که از زبان عمدتاً رهبران حزب رنجبران از طریق نامه‌های مبادله شده بین خود و اسناد مربوط به مقطع اختلافات منجر به انشعاب، این حزب را بهتر می‌شناسیم. لذا باید سپاسگزار باقر مرتضوی عزیز بود که همت کرده و طی سالیان دراز برای گردآوری این اسناد کوشیده است. اسنادی معتبر و مستند که سرشار از آموزشهای منفی و بعضاً مثبت برای کنشگران کنونی و نسلهای آیندۀ راه سوسیالیسم است.
گاهاً درس‌های معلمین منفی میتوانند مفیدتر و آموزنده‌تر به کار آیند. این کتاب حدوداً ۶۰۰ صفحهای را میتوان معلم منفی خوبی نامید. مقولات و مسائل زیادی در این اسناد مطرح شدهاند که تماماً قابل تأملاند و از آن میان فرازهایی که به لحاظ تئوریک، سیاسی، ایدئولوژی، تشکیلاتی و سبک کار بسیار آموزنده و کارآمد هستند که از خلال مباحثات و نقدهای طرفین اختلافات به یک دیگر، قابل دریافت میباشند، نظیر:
- تجزیه و تحلیل طبقاتی و شناخت جامعه و نیروهایش و تعیین مرحله و راه انقلاب
- ارزیابی از حاکمیت و جناحهای آن
- وحدت نیروهای چپ (یا ائتلاف سران تشکلات)
- جبهه واحد (یا به تعبیر آن حزب، "اتحاد بزرگ ملی" - شامل اسلام مبارز، ملیگرای مترقی و سوسیالیسم انقلابی- و چگونگی ایجاد آن و رهبری و مناسبات درونی اش)
- مبارزه مسلحانه (چگونگی، شکل، شرایط، ملزومات، امکانات و نیروها و رهبریش و ...)
- کار مخفی و علنی
- مرکزیت دمکراتیک،
- کار تودهای،
و ...
علاوه بر آنها انحرافاتی نظیر: پربها دادن به خود و خودمرکزبینی و سکتاریسم. دنباله روی از بورژوازی و خردهبورژوازی، الگوسازی و کپیبرداری از تجارب انقلاب چین، توهم نسبت به خود و حاکمیت، کمبها دادن به تودۀ حزبی و فقدان دمکراسی لازم. ماجراجوئی در برخی تدارکات مبارزۀ مسلحانه. برخورد فرمالیته به انتقاد و انتقاد از خود و ...
این‌ها بخشهایی از این کتاب ارزنده و آموزنده است، که حتّا بطور فردی نیز آموزشهای بسیار دارد. اما امید است که با امکان انتشار آن در ایران، این خودآموز سیاسی در دسترس آنها که در میدان اصلی مبارزه و در کار بنای تشکلات نوینی هستند، قرار بگیرد.
همچنین جا داشت و جا دارد که از پس این سالیان دراز، بازیگران اصلی این حزب و کسانی که از آنها در این کتاب نام برده شده و خود نویسندگان برخی از آن اسناد هستند و خوشبختانه در قید حیات میباشند، صادقانه و مسئولانه و نقادانه به سخن میآ‌مدند و با نگاه امروز به گذشته خود می‌پرداختند و پاسخگوی تمام مواردی که از عاملین‌اش بودند، می‌شدند.
چنین انتظاری به نوعی برآورده شد و جلسه‌ای ظاهراً برای بحث و بررسی و معرفی این کتاب توسط برخی از همین افراد برگزار شد، اما دریغ از آن‌چه که انتظار می‌رفت، آنان به راحتی برای شانه‌خالی کردن از پاسخگویی به مسئولیت‌ها‌ی سنگینشان (از جمله به بهای حداقل قربانی کردن ۱۷ جوان در به اصطلاح مبارزۀ مسلحانه در شمال!)، کلمه‌ای در مورد محتوای کتاب بر زبان نیاوردند و به جای آن به عنوان کتاب، به‌ویژه واژۀ "فروپاشی" پرداخته و با اتهامات واهی و اهانت‌هایی که بیشتر سزاوار خودشان است، باقر را به جای تقدیر و تمجید مورد حمله قرار دادند، چه به زعم ایشان حزب رنجبران فرونپاشید و هم‌چنان موجود است و این خطای بزرگ ایشان، بخشودنی نیست! و به این طریق فرصتی برای پرداختن به محتوای کتاب باقی نگذاشتند.
چه میتوان گفت بجز: مه فشاند نور و ...!!!
در پایان ضمن توصیۀ خواندن این کتاب ارزنده به همگان، به باقر عزیز دست مریزاد و شادباش و سپاس برای این کار ماندگارش می‌گویم.
سیامک مؤیدزاده
دوم فروردین ۱۴۰۲ - ۲۲ مارس ۲۰۲۳
|
|