یلدا روزبهان
ترانه‌ی «برای ....» از شروین حاجی پور و سرود «سلام فرمانده»: یک مقایسه‌ی ساده!
Wed 5 10 2022
یک سرود و یک ترانه در فاصله‌ی کمتر از هفت ماه به جامعه‌ی ایرانیان ارائه و از سوی مردم با دو واکنش بسیار متفاوت روبرو شدند.
سرود "سلام فرمانده" در ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ از صداوسیمای سراسری جمهوری اسلامی پخش شد و ترانه‌ی "برای..." به فاصله‌ی کمتر از هفت ماه، در مهرماه ۱۴۰۱ تنها در صفحه شخصی شروین حاجی پور، سازنده و خواننده‌ی این ترانه در اینستاگرام منتشر شد.
شعر سرود "سلام فرمانده" را سید مهدی بنی‌هاشمی سروده، آهنگش را مهیار طالبی ساخته و ابوذر روحی آن را خوانده است و برای نماهنگ آن، همه‌ی امکانات صداوسیما و تهیه‌کننده و کارگردان و ده‌ها عوامل دیگر به کار گرفته شدند.
متن شعر ترانه‌ی "برای..." را شروین حاجی پور از توئیت‌های اعتراضی کاربران فارسی‌زبان شبکه‌های اجتماعی (اینترنت) در ارتباط با رویدادهای پس از کشته شدن مهسا امینی تنظیم کرده، آهنگش را خودش ساخته و خودش هم آن را خوانده است. و همه‌ی این‌ها، به‌تنهایی!
سرود "سلام فرمانده" با حمایت‌های همه‌جانبه‌ی دولتی تهیه و با تبلیغات گسترده منتشر شد و دست‌اندرکارانش، به‌ویژه شاعر و خواننده‌اش در زمانی بسیار کوتاه به مقام و موقعیتی ویژه دست یافتند.
ترانه ی "برای..." با کمترین امکانات و محدودیت‌های بسیار، ساخته و فقط در اینستاگرام شروین حاجی پور، آن‌هم برای سه روز انتشار یافت و شاعر، سازنده و خواننده‌ی آن، یعنی شروین حاجی پور، چند روز پس از انتشار ترانه بازداشت و از همه‌ی حقوق اجتماعی محروم شد.
سرود "سلام فرمانده" توسط گروهِ سرود ۳۱۳ نفره‌ی ماح (ملت امام حسین) اجرا شد و ترانه ی "برای..." به‌تنهایی سروده، ساخته و خوانده‌شده است.
سرود "سلام فرمانده" از همان آغاز با هجو و نقد و حتی در نمایش عمومی‌اش در استادیوم ورزشی با تمسخر بخشی از تماشاگران روبرو شد و پس‌ازآن، دست‌مایه‌ی طنز و شوخی همگان گردید.
ترانه ی "برای..." از همان روزهای نخست با رویکردِ وسیع همگانی روبرو شد و در طی سه روز و با همه‌ی محدودیت‌های اینترنتی نزدیک به ۴۰ میلیون بازدیدکننده داشت.
سرود "سلام فرمانده" با مضمون سیاسی، ایدئولوژیک و مذهبی، در راستای تأیید و تبلیغ نظام حاکم و خوشایند رهبر سروده و ساخته‌شده و همان‌گونه که از نامش پیداست، روحیه‌ای نظامی و جنگجویانه دارد.
ترانه ی "برای..." با مضمونی اجتماعی و نگاهی انتقادی، کوشیده بی‌هیچ دخل و تصرفی، تنها بازتاب و پژواک صداها و آرزوهای مردم و راوی دردها و رنج‌های آنان در ۴۳ سال گذشته باشد و نگاهی صلح‌جویانه و آزادی‌خواهانه بر آن حاکم است.
سرود "سلام فرمانده" در خطاب به امام زمان، امام دوازدهم و غایب شیعیانِ دوازده‌امامی، با لحنی شیفته و شیدا، زبانی کلیشه‌ای و تکراری و صدایی ملتمسانه و درمانده، وفاداری به نظام و فداکاری و فناشدگی برای آن را تبلیغ می‌کند.
ترانه ی "برای..." با لحنی صمیمی، زبانی ساده و صدایی دردآلود، دردها و رنج‌ها و آرزوهای مردم را روایت می کند.
سرود "سلام فرمانده" کودکان دهه‌ی نودی را مخاطب قرار می‌دهد و می‌خواهد از آنان کودک‌سربازانی فرمانبر و قربانی برای "نظام مقدس" بسازد.
ترانه ی "برای..." زبان گویای دهه‌ی هشتادی‌هاست و زن، زندگی، آزادی و مرد، میهن، آبادی را فریاد می‌کند.
سرود "سلام فرمانده" به روایتی، از قطعه‌‌سرودی عراقی کپی و بر اساس الگوی سرودهای نظامی-تهییجی جوانان هیتلری ساخته‌شده و قصدش ذهن شویی و تهییچ کودکان و نوجوانان است.
ترانه ی "برای..." از متن و آهنگی اصیل، ناب و یکتا برخوردار است و زبان گویای مردم کوچه و بازار، به‌ویژه زنان و جوانان و بیانگر حسرت‌ها و آرزوهای آن‌هاست.
سرود "سلام فرمانده" با همه‌ی هزینه‌ها و تلاش‌های گسترده، جایی در میان نوجوانان و جوانان باز نکرد، اما ترانه ی "برای..." در زمانی بسیار کوتاه و با همه‌ی محدودیت‌هایش سرِ زبان‌ها افتاد و به ترانه ی محبوب نوجوانان و جوانان بدل گشت.
درحالی‌که سرود "سلام فرمانده" در شبکه‌های اجتماعی و در میان مردم با واژه‌هایی چون "سلام درمانده"، "سلام وامانده"، و "سلام پس‌مانده" مورد تمسخر واقع‌شده، متنِ ترانه ی "برای..." با مطلع "برای..." از سوی مردم و کاربران شبکه‌های اجتماعی تا بی‌نهایت ادامه و گسترش می‌یابد.
سخن کوتاه: این مقایسه‌ی ساده به‌روشنی نشان می‌دهد که آثار ایدئولوژیک، فرمایشی و تبلیغی از تأثیری بسیار کوتاه، سطحی و ضعیف برخوردارند و گاه حتی به ضد خود بدل می‌شوند، درحالی‌که آثار مردمی که به‌صورت آزاد و طبیعی از دل و جان مردم برمی‌خیزند، اثرگذار و ماندگارند.
مهر 1401
|
|