نوعی از بودجه‌نویسی و نوعی از مجلس
Thu 29 04 2021
س. حمیدی
دستکاری بودجه‌ی عمومی به یکی از مباحث اعتراضی نمایندگان در هفته‌های اخیر بدل گردیده است. تا آنجا که قریب صد نفر از نمایندگان توماری اعتراضی برای رییس مجلس فراهم دید‌ه‌اند. همان کسی که با امضای خود پای متن بودجه به طبع بر خلاف‌هایی از این نوع صحه می‌گذارد. ولی در جمهوری اسلامی هرگز کسی را یارای شنیدن چنین اعتراض‌هایی نخواهد بود. چون کارگزاران حکومت ضمن الگویی همگانی یاد گرفته‌اند تا گوش خود را بر هر اعتراضی ببندند. این فقط صداهای توده‌های معترض نیست که همواره در ساختار حکومت ناشنیده باقی میماند بلکه جناح‌های مختلف نیز یاد گرفته‌اند که گوش‌های خود را بر صداهای اعتراضی رقیب خود ببندند.
اما این تغییر یا تغییرات تنها به یکی از اعداد و ارقام بودجه باز نمی‌گردد. چون مبتکران چنین شیوه و شگردی از بودجه‌نویسی، حدود صد صفحه به متن اصلی آن افزوده‌اند. در فضای همین صد صفحه در حقیقت دویست ردیف از مطالب مصوب بودجه را دستکاری کرده‌اند تا خواست‌های شخصی خود را در متن همین بودجه بگنجانند. اما بازنویسی خودمانی ردیف‌های بودجه شرایطی را برانگیخته است تا از نو بودجه‌های جدیدی برای بسیاری از زیر مجموعه‌های سپاه پاسداران و یا سازمان انقلاب اسلامی حکومت در نظر بگیرند.
از سویی همگی انگشت اتهام خود را به سوی الیاس نادران نشانه می‌روند که ریاست کمیسیون تلفیق بودجه را به عهده دارد. اما الیاس نادران در الگویی از همه‌ی مدیران جمهوری اسلامی، خود را در مقابل خبرنگاران پاسخ‌گو نمیبیند. او پرسش‌های خبرنگاران می‌شنود و آنوقت خیلی خونسرد حرف‌های دیگری را با ایشان در میان می‌گذارد. ولی این حرف‌های دیگر هرگز به اصل ماجرا بازنمی‌گردد. پیداست که او با اجازه‌ی بالادستی‌های خود چنین رفتاری را به پیش می‌برد. از جمال‌الدین آبرومند نیز به عنوان متهم دیگر این ماجرا نام می‌برند. او به عنوان مجموعه‌ی کارگزاران محمدباقر قالیباف، به چرخه‌ی اداری مجلس راه یافته است. ناگفته نماند که قالیباف مجلس را همانند وزارتخانه اداره می‌کند. به همین دلیل نیز صدها نفر از مدیران تیم اداری خود را به مجلس کشانده است. ولی این مدیران تحمیلی اقتدارشان تا آنجا بالا گرفته است که خیلی راحت در مصوبات مجلس هم دخالت به عمل می‌آورند. چنانکه جمال‌الدین آبرومند در همدستی با الیاس نادران در متن بودجه‌ی مصوب مجلس هم دستکاری می‌کند. آنوقت رییس مجلس نیز همین بودجه‌ی خودنوشته‌ی دوستانش را به هیأت دولت ابلاغ کرده است.
قالیباف برای ابلاغ بودجه به هیأت دولت دو بار نامه نوشته است. یکی از آنها تاریخ بیست و هفتم اسفند هزار و سیصد و نود و نه را با خود به همراه دارد و آن دیگری در تاریخ بیست و پنجم فروردین ماه سال جاری به دولت ابلاغ گردیده است. همین ابلاغیه‌ی اخیر تمامی اضافات بودجه را نیز در بر می‌گیرد. اضافاتی که الیاس نادران و جمال‌الدین آبرومند ضمن صد صفحه همه‌ی آنها را به متن اصلی بودجه افزوده‌اند. آنها توانسته‌اند خواست برخی از نهادهای حکومتی را در بیش از دویست ردیف بگنجانند. به عبارتی روشن‌تر، قریب دویست و چهل مورد در ارقام و اعداد بودجه‌ی عمومی جابه‌جایی یا تغییر به عمل آورده‌اند. اما از سکوت محمدباقر قالیباف چنان پیداست که او بر آن‌چه که بر سر متن اصلی آورده‌اند، آگاهی کامل داشته است و به همین دلیل هم در ابلاغ آن ایرادی را لازم ندید. جالب آنجا است که اکنون همین متن مخدوش را به همه‌ی وزارتخانه‌ها و نهادهای ذیربط ابلاغ کرده‌اند. در واقع دولت به روال اداری خود در ابلاغ بودجه تن در می‌دهد، بدون آنکه از مخدوش بودن آن سخنی به میان آید.
بیشترین سهم را از این جعل، سپاه پاسداران، سازمان تبلیغات اسلامی، ارتش و صدا و سیمای جمهوری اسلامی برده‌اند. نهادهایی که بدون استثنا اداره‌ی آنها را به عهده‌ی رهبر حکومت گذاشته‌اند. تا آنجا که در این بودجه‌نویسی خودمانی به مجتمع نور قم وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، ده میلیارد تومان بخشیده‌اند. برای هیأت رزمندگان اسلام هم که وابسته سازمان تبلیغات اسلامی است، ده میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته‌اند. مجموعه‌ی سایبری سازمان تبلیغات اسلامی هم مبلغ دویست میلیارد تومان از همین بودجه‌ی خودنوشته سهم می‌برد. به دانشگاه سوره وابسته به همین سازمان هم قرار است از نو، هشت میلیارد تومان ببخشند. تازه جدای از همه‌ی این‌ها، هشتاد میلیارد تومان دیگر هم به سازمان تبلیغات اسلامی اختصاص می‌یابد تا آن را در حمایت از حلقه‌های میانی خود هزینه نماید. گفتنی است که بسیاری از این نهادها که با همین عنوان‌های ساختگی بودجه می‌گیرند، هرگز وجود خارجی ندارند. بلکه این عنوان‌ها را فقط در خصوص دریافت بودجه‌های دولتی یدک می‌کشند. این موضوع در حالی اتفاق میافتد که سازمان تبلیغات اسلامی از پیش به گونه‌ای مستقل بودجه‌ی مستقل خود را دریافت نموده است.
تیم بودجه‌نویسی خودمانی محمدباقر قالیقاف به ابتکار الیاس نادران و جمال‌الدین آبرومند چنین حقه‌ای را برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز به کار گرفته‌اند. چنانکه سپاه نیز ضمن راه‌اندازی مجموعه‌هایی ساختگی رقم‌هایی از بودجه‌های سالانه را به جیب می‌زند. درنتیجه از همین راه مبلغ ۳۴۹ میلیارد تومان به طرح‌های زیرساختی و پشتیبانی سپاه کمک کرده‌اند. به صندوق ذخیره‌ی بسیجیان هم مبلغ سی میلیارد تومان می‌بخشند. طرح‌های شهید رحیمی، شهید موسوی و شهید پاشایی‌پور سپاه هم هرکدام از این بابت به ترتیب مبلغ ۱۴۱، ۲۰۰ و ۱۰۰ میلیارد تومان دریافت خواهند کرد. مبلغ ۹۲۹ میلیارد تومان نیز به "طرح پهپادی زهد ولایت" می‌بخشند. قرار است که مبلغ هشت میلیارد تومان هم به طرح سایبری نسیم ولایت ببخشند. مرکز راهبرد سپاه پاسداران هم از این خیرات عمومی بودجه‌نویسی حدود چهار میلیارد تومان سهم خواهد برد. این موضوع در حالی اتفاق میافتد که سپاه در جاهایی دیگر از ردیف‌های بودجه‌ی عمومی، از پیش به سهم خویش دست یافته است. ولی هدف آن است که از نو بودجه‌های دیگری به مجموعه‌هایی از سپاه تخصیص یابد.
جدای از سازمان تبلیغات اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، چنین حقه‌هایی را برای مجموعه‌ی صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم به کار گرفته‌اند. ولی هم‌چنان در این خصوص از عنوان ادارات و سازمان‌هایی مجعول و ساختگی در صدا و سیما استفاده به عمل می‌آورند.
عنوان‌هایی که برای گیرندگان بودجه‌ی عمومی در نظر می‌گیرند چه‌بسا خنده‌ی هر خواننده‌ای را برمی‌انگیزد. برای نمونه مبلغ چهار میلیارد تومان به "طرح ذبح شرعی نهاد نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی" اختصاص می‌یابد. به عبارتی روشن این نهادِ نورچشمی، هم از دفتر ولی فقیه سهم می‌برد و هم این‌که از وزارت جهاد کشاورزی بودجه دریافت می‌کند. اما آنوقت چنین ارقامی را برای گذران خود کافی نمیبیند. چنانکه ضمن توصیه و سفارش از نو به مبالغی جدید از بودجه‌ی عمومی کشور دست یافتهاند.
در متن جدید همچنین قرار را بر آن گذاشته‌اند تا کمیته‌ای در صدا و سیمای جمهوری اسلامی تشکیل گردد که در نحوه‌ی هزینه‌کرد بودجه‌ی فعالان مجازی کشور تسهیل‌گری و نظارت به عمل آورند. در این کمیته وزارت ارتباطات، سازمان برنامه و بودجه، صدا و سیما، قوه‌ی قضاییه و سازمان تبلیغات اسلامی به همراه دو نفر از نمایندگان مجلس عضویت خواهند داشت. حالا چه آشی می‌خواهند در همین کمیته برای مردم بپزند، هم‌چنان در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد.
همچنین در همین بودجه‌نویسی غیر قانونی و خودمانی قرار گذاشته‌اند که کمیته‌ی دیگری نیز با مشارکت مرکز حوزه‌های علمیه‌ی قم، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت ارشاد و دو نفر از نمانیدگان مجلس در وزارت ارشاد تشکیل شود تا در خصوص هزینه‌کرد ۷۵۰ میلیارد تومان از بودجه که به نهادهای دینی کشور تخصیص داده‌اند، تسهیل‌گری به عمل آورند. چون نویسندگان خودمانی بودجه به این باور دست یافتهاند که از همین راه خواهند توانست آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را در سطح جامعه کاهش بدهند.
این موضوع در حالی اتفاق میافتد که هرگز منابع روشنی برای این همه هزینه‌کردهای عریض و طویل در نظر نگرفته‌اند و از حالا بیش از هفتاد در صد از منابع همین بودجه‌ی انبساطی را روی درآمدهایی موهوم بنا کرده‌اند که به طبع هیچ وقت محقق نخواهد شد.