عصر نو
www.asre-nou.net

فرهاد خسرو خاور

زنانِ ایران: سپرِ بلایِ رژیمی در تنگنا*

ترجمه ی فواد روستائی
Sat 30 03 2019

new/khosrokhavar1.jpg
زنانِ ایران: سپرِ بلایِ رژیمی در تنگنا*
فرهاد خسرو خاور**
ترجمه ی فواد روستائی

به باورِ فرهاد خسروخاور، محکومیّت تازه ی خانم نسرین ستوده - حقوقدان، وکیل دعاوی و فعّالِ حقوق زنان- مبّینِ عزمِ جزمِ تهران در سرکوب و پایمال کردنِ جنبشِ زنانِ ایران با هدفِ به فراموشی سپرده شدنِ شکست های رژیم است.

نسرین ستوده ، وکیلِ مدافعِ شماری کثیر از زندانیان عقیدتی، که از پنج سال پیش در زندان به سر می بَرَد، اخیراً به بیش از ده سال زندانِ دیگر محکوم شده است. به این زندان طولانی باید تحّملِ ۱۴۸ ضربه شلاق را هم اضافه کرد. شدّتِ حکمِ صادره در مورد این فعّال و کنشگر حقوق بشر ما را به این باور سوق می دهد که دولتِ ایران برای منحرف کردن افکار عمومی و به فراموشی سپرده شدنِ شکستِ سیاست های خود از توّسل به هیچ ترفندی اِبائی ندارد. وعده و وعیدها ی داده شده از سوی رژیم از جمله توسعه ی اقتصادی، عدالتِ اجتماعی، اجماع و اتفاق نظر به نامِ اُمّتِ مسلمان و گسترش و ارتقاءِ جایگاهِ اسلام در جهان، به گونه ای تامّ و تمام نافرجام مانده و نقش بر آب شده اند. به عنوانِ مثال به رغمِ این وعده ها، تهران از بیمِ خشمگین کردنِ پکن هیچ کاری برای کمک به مسلمانانِ چین که میلیون میلیون سرکوب می شوند صورت نداده است. رهبران رژیم در مقابلِ خشمِ مردم از نابسامانی ها که روز به روز بیش تر و بیش تر می شود زنان را سپر بلای خود ساخته و مصّمم اند صدایِ نسرین ستوده، چهره ی برجسته ی جنبشِ رنانِ ایران، را ساکت کنند.

شکستِ رژیم در قلمروِ توسعه ی اقتصادی چشمگیر و بارز است. در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، سالِ وقوعِ انقلاب در ایران، سرانه ی محصولِ ناخالصِ داخلی ایران دو برابر ترکیّه بود. این نسبت امروز دقیقاً بر عکس است. با وجود این، دولت هیچ شتابی در بازبینیِ اولویّت های سیاستِ اقتصادی خود ندارد. کشاورزیِ کشور برای رویاروئی با پیامدهای گرم شدن هوای زمین که از مدتی پیش به آن مبتلاست نیازمند کمک های دولتی است، امّا مقامات و مسئولان از پذیرشِ ضرورتِ دست زدن به اقدام های فوری سر باز می زنند. در همین اوضاع و احوال، روحانیون کماکان بخشِ در خور توجّه و مهّمی از بودجه ی مملکت، معادل بودجه ی آموزش و پرورش، را به خود اختصاص می دهند. یک قلمِ هنگفتِ دیگر از بودجه را سیاستِ خارجی می بلعد. حزب الله لبنان، رژیم سوریّه و گروه های اسلام گرای مختلفِ منطقه دریافت کننده ی کمک های مالیِ سخاوتمندانه ی رژیم تهران هستند.

این ناکامی ها و نقاط ضعفِ دولتِ جمهوری اسلامی، مسأله ی رنان را به مسأله ای حیاتی برای رژیمِ یزدان سالار (تئوکراتیک) مستقر در تهران بد‌‌‌ل کرده است. گوئی فرودستیِ حقوقی شان در مقایسه با مردان کافی نبوده و باید تاوانِ شکست های دولت را هم بپردازند. بیرحمی و قساوتی که مسئولان و مقاماتِ رژیم در برابر زنان نشان می دهند در آن واحد هم تضمین کننده ی سرِ جای خود نشاندن و ساکت کردنِ کلّ جامعه و هم حفظِ غیرت و مردانگی مردان است. حکمی که اخیراً علیه نسرین ستوده صادر شده نمونه ی جدیدی از سرشتِ سرکوبگرِ رژیمی است که در تنگنا و مخمصه قرار گرفته و به شهروندان خود نیز بی اعتماد است و به آنان به دیده ی سوء ظن می نگرد.

ازدواج، طلاق، ارث و اشتغال

جنبش زنان ِ ایران در واکنش به انتخابِ محمود احمدی نژاد به ریاستِ جمهوری در سال ۱۳۸۴ و اتّخاذِ سیاستِ سختگیرانه تر او در مقایسه با محمد خاتمی، رئیسِ جمهوری پیشین، از شتاب و توان تازه ای برخوردار شد. به قدرت رسیدن محمود احمدی نژاد، آغاز کارزارِ موسوم به کارزارِ گردآوریِ یک میلیون امضا برای برابری حقوق زنان و مردان را در پی داشت. نسلِ جدیدی از زنان با هدفِ به چالش کشیدن تبعیصض های اجتماعی، نابرابری حقوقی زنان در ازدواج، طلاق، ارث و اشتغال به میدان آمدند. زنان ِ جوانِ مبارز در عینِ حال حواستار پایان دادن به سرکوبِ سیاسیِ زنان و مردانِ پشتیبانِ کارزار خود بودند. تحقیقات و پژوهش های پرشمار دانشگاهی نشان داده است که پشتیبانی و حمایت مردان از این کارزارِ برابری خواهانه چشمگیر و گسترده بوده و مرد و زن در محکوم کردن این نابرابری ها اتّفاقِ نطر دارند. مردان نیر به نوبه ی خود نمی خواهند که رژیم به نام اصول سرگوبگر مذهبی آنان را «صغیر» تلقی کند.

انکار حقوقِ شهروندی

محمود احمدی نژاد در برابر این جنبش به برکت برخورداری از پشتیبانی و حمایت تمامی دستگاه های دولتی، موجِ سرکوبی سنگین را به راه انداخت. شمار چشمگیری از مبارزان در شرایطی توان فرسا دستگیر و زندانی شدند. عده ی زیادی از شهروندان و مبارزانِ زن از جمله روشنفکران، حقوقدانان، وکلا و نویسندگان بازداشت و با صدور احکامی سنگین محکوم شدند. در میان آنان از جمله می توان به نسرین محمدی، کنشگر و مدافع حقوقِ بشر و نسرین ستوده، وکیل مدافع و فعال حقوق بشر،اشاره کرد.

شیرین عبادی ، حقوقدان و مدافع حقوق بشر، مهرانگیز کار، مدافعِ حقوق ِ بشر و بالاخره منصوره شجاعی، کنشگر و فعال حقوق زنان و بسیاری دیگر از جمله ی این دستگیر شدگان اند که اجباراً راه تبعید را درپیش گرفتند. این نسل تازه ترسی از زندان ندارد و با آزاد اندیشیِ بسیار مبارزه می کند. برخی از آنان در برداشتن روسری های شان در ملاء عام حتّی به قیمت قربانیِ سرکوب و اختناق شدن تردیدی به خود راه نمی دهند.

بیرحمی و شقاوتی که رژیم در مقابلِ زنان نشان می دهد در واقع باجی است که به یک اقلیّتِ ناچیر امّا پر قدرت در جناحِ محافظه کار- متّشکل از روحانیون مرتجع و اسلام گرایان افراطی- داده می شود. اقلیّتی که از نظرشان اجرای اسلامی سرسخت و انعطاف ناپذیر تنها راه ماندن بر سریر قدرت است.

فرهنگ و هنر یکی دیگر از عرصه های اعتراض است. امّا بسیج و تحّرک مردم در اثر اِعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران از سوی دونالد ترامپ کاهش یافته است. این تحریم ها در تضعیف طبقه ی متوسط نقش داشته و به رژیم اجازه ی دهد خود ا به عنوان حافظِ کشور در برابرِ یک قدرتِ خارجی جا زند.

جنبش زنان هم اکنون در ذهنیّت نسل های نو پا مستقر شده است

خوشبختانه جنبش زنان هم اکنون در ذهنیّت نسل های جدید ریشه دوانده است. طرحِ احقاقِ حقوق جمعی و مطالبه ی برابری اجتماعی و سیاسی در اندیشه ی همگانی جا افتاده و تا بدان پاسخ داده نشود پا بر جا خواهد ماند. این امر قدرت مذهبیِ حاکم را به مبارزه می طلبد. قدرتی که جز سرکوب پاسخی برای مطالبات زنان، و نیر کارگران و دیگر طبقات و لایه های جامعه که چهل سال فساد و کوتاهی و اهمال زندگی شان را ویران کرده است ندارد. زنانی چون نسرین ستوده نه تنها برای زنان بل برای مردان نیز می جنگند تا لکّه ی ننگِ فرودستی خویش و انکار حقوق شهروندی مردم را که زن و مرد قربانی آنند بشویند.

پانوشت ها:

*این مقاله در روزنامه ی لوموند منتشر شده است.

** فرهاد خسرو خاور مدیرِ تحقیق و پژوهش در "مدرسه ی مطالعاتِ عالیِ علومِ اجتماعی" (۱)پاریس و نویسنده ی کتب متعدد از جمله «ایران: چگونه از یک انقلاب مذهبی خارج شویم"(۲) و «جهاد جدید در غرب»(۳) است.

1-École des hautes études en sciences sociales

2-Iran : comment sortir d'une révolution religieuse / Editions Seuil / 1999 / Paris

3-Nouveau Jihad en Occident/ Editions Robert Laffont / 2018 / Paris


نقل از: گویا