عصر نو
www.asre-nou.net

معرفی کتاب رگه‌های شور


Fri 8 02 2019

جلال رستمی



نمك، واقعيت چيره بر قامت دريايى كه اكنون ديگر نيست، زمينى مسطح وسفيد همچو مرمر، سكوتى سنگين كه تا افق ها ادامه دارد، قدم هايتان آواره است، هربار كه در صحن دريا قدم مى گذاريد حس غريبى دست مى دهد كه گويا به حريم كسى وارد شده و او را آزرده ايد. گويا دريا در گوشتان چنين زمزمه مى كند كه اى مسافر برگرد به ساحل ام و ديگر هيچ نيا مگر با قايق هايم. در سكوت دريا همه اين ها را مى توان شنيد، حتى صداى موج هاى سابق را، صداى موتور شناور ها و صداى خنده ى كودكانى كه باد آن را از جانب ساحل مى آورد، كودكانى كه ديرگاهى است آب تنى را از ياد برده اند

مجموعه عکس دریاچه ی ارومیه
ناشر گوته و حافظ، بن
تعداد صفحات: 139
شابک:9783940762566
قیمت :29,90

این کتاب اثر مشترک کاوه مناف زاده و حسین محمودی دو هنرمند ساکن رضائیه است .برای آشنایی بااین هنرمندان ابتدااشاره‌ای مختصربه شرحال وموفقیت های این هنرمندان درعرصه هنرعکاسی آورده شده و بعدازآن مقدمه کتاب، که انگیزه ودل واپسی این هنرمندان را در مورد دریاچه رضائیه به خوبی بازتاب می دهد

حسین محمودی, متولد ١٣٦٧ در ارومیه ، ایران
عكاس لنداسكيپ، طبيعت، مستند، تدوين تصوير.
برخی افتخارات بین المللی در حوزه عکاسی:
- کسب مدال طلا از جشنواره عکس بین المللی بلغارستان در بخش طبیعت، 2017.
- کسب روبان افتخار از جشنواره بین المللی عکس رومانی دربخش طبیعت، 2017.
کسب دیپلم افتخار و شرکت در نمایشگاه بین المللی عکس نوشهیر، بخش لنداسکیپ، ترکیه، 2018.
كاوه مناف زاده
- متولد ١٣٦٧، شهرستان اروميه، فارغ التحصيل مقطع كارشناسى مهندسى مكانيك سيالات از دانشگاه صنعتى اروميه.
- شروع فعاليت هنرى در حوزه عكاسى از سال ١٣٩٢ و پيگيرى عكاسى در موضوعات طبيعت، اجتماعى، فاين آرت،...
- عضو انجمن عكاسان ايران
برخى از مدال و افتخارات بين المللى:
- مدال طلاى فياپ ( فدراسيون بين المللى هنر عكاسى )، دومين جشنواره ام.اس.ام، مونتنگرو، ٢٠١٧.
- مدال طلاى جامعه عكاسان آمريكا، پنجمين جشنواره عكس حقيقت اكولوژيك، اسلونى، ٢٠١٧.
- مدال طلا F.P.C، جشنواره عكس آكوا، تاجيكستان، ٢٠١٨.
- مدال نقره F.P.C، جشنواره ى هنرِ عكسِ تاجيك، تاجيكستان، ٢٠١٨.
- مدال برنز F.Z.S، پنجمين جشنواره عكس حقيقت اكولوژيك، اسلونى، ٢٠١٧.

-مدال نقره جشنواره خیام، 2019

متن مقدمه

كره زمين تنها مسكن فعلى ما انسانها دچارتغيير شده است، تغييراتى سريع و ناگهانى كه در عمر تمدن بشرى كم سابقه مى نمايد.
انسانى كه توانسته در هر اقليم سخت با سرما و گرما و سيل و بى آبى، هزاره ها را پشت سر بگذارد امروزه با تمام علم و توليدات و مصنوعات خود تغييرات اقليمى عصر حاضر را هشدار جدى تلقى مى كند كه مى تواند سبب بر هم ريختن تعادل و افسارگسيختگى نيروهاى طبيعت شود كه اگر پيشگيرى نشود، علم و تكنولوژى و ثروت و قدرت و سياست نيز نمى تواند براى انسان نجات بخش باشد.
يكى از نمودهاى قهر طبيعت در اكثر نقاط كره زمين بحران آب است، كاهش باران، مصرف زياد آب هاى سطحى و زير زمينى، و بدنبال آن خشك شدن تالابها و درياچه ها همه پديده هاى جديدى هستند كه چشم اندازهاى تازه اى ازطبيعت بوجود آورده اند.
خاورميانه يكى از همين مناطق كهن تمدن انسانى است كه امروزه بحرانهاى آبى آن در پس بحران هاى سياسى اش كمرنگ مانده، حال آنكه با اندكى تحقيق مى توان به مواردى بسيار از بحران هاى آبى آن پى برد، كتاب حاضر نيز تصويرى از نمونه ى اين تغييرات طبيعى در نتيجه ى بحرانهاى آبى است، درياچه ى اروميه واقع در شمال غرب كشور ايران و ما بين دواستان آذربايجان غربى و آذربايجان شرقى با مساحت ٥٧٠٠ كيلومتر مربع بيست امين درياچه ى بزرگ دنيا و دومين درياچه ى شور دنيا و شايد مهم ترين درياچه در حال خشك شدن دنيا باشد. اين درياچه را می توان از نظر ظرفيت و ارزش هاى اكولوژيكى، تاريخى، سياسى، پژوهشى وگردشگرى به عنوان بزرگترين زيست بوم كشور ايران تلقى كرد كه در سطح بين المللى نيز يكى از زيست بوم هاى با ارزش و ميراث جهانى اين كره خاكى مى باشد. دریاچه اورمیه در سال 1346 به همراه کلیه جزایر آن به غیر از جزیره اسلامی منطقه حفاظت شده اعلام گردیده و متعاقبا يكى ازذخیره گاه های زیست کره طبیعی جهان شناخته شده است که ابعاد آن 130 الی140 کیلومتر در طول و 15 الی 58 کیلومتر در عرض می باشد و حد تراز آب دریاچه اورمیه درشرایط عادی خود طبق مصوبه ی سال 1354 هجری شمسی1277.06 متر از سطح آبهای آزاد تعیین گردیده است.
حوزه آبریز دریاچه اورمیه مساحت بالغ بر51876 كيلومتر مربع را شامل مى شود كه21 رودخانه عمده و 39 مسیل وظيفه آب دهى درياچه را دارند، زرینه رود يا همان جيغاتى ( تركى ) با دبی سالانه 2 میلیاردمتر مکعب پرآب ترین رودخانه منتهى به درياچه است كه بيشترين سهم آب دهى رادارد، میانگین کل دبی سالانه آبهای ورودی دریاچه در سالیان گذشته 5 میلیارد و 317 میلیون مترمکعب برآورد شده بود که این میزان نيز در سال های اخیر به دليل عوامل متعدد از جمله توسعه حساب نشده ى كشاورزى و كاشت اقلام پر مصرف و ساخت سد هاى فراوان بر روى اين رودخانه ها کاهش چشمگیری داشته است. حجم آب دریاچه ( در حالت عادى ) بااحتساب میانگین عمق دریاچه به میزان 6 متر و مساحت 5000 کیلومتر مربع حدود30 میلیارد متر مکعب بوده و میزان نمک موجود در آن حدود 6 میلیارد تن برآوردشده که هم اکنون از این میزان نمک مقدارناچیزی بصورت محلول در آب دریاچه باقیست و اغلب بصورت بلورو بافت نمکی در بستر خشک دریا آرمیده است.
مجموعه پارک ملی دریاچه اورمیه شامل دواکوسیستم متفاوت آبی و خاکی هست که قسمت خاکی آن مربوط به 102 جزیره ایست که گونه هایی از نباتات و جانوران رادر خود جای داده است و قسمت آبی آنهم شامل عمده آب شور و البته اراضی باتلاقی حاشیه آن می باشد.
جزيره كبودان بزرگترين جزيره، با داشتن بيشترين جمعيت قوچ و ميش ارمنى وهمچنين جزيره اشك با داشتن گونه منحصربفردى از گوزنى بنام گوزن زرد ايرانى وبهمراه دو جزيره بزرگ ديگر به نام هاى اسپير و آرزو از اهميت بسزايى برخوردارند، اين چهار جزيره به تنهايى89% كل مساحت جزاير را دارا بوده و 98 جزيره ديگر تنها 11% از مساحت كل جزاير را شامل مى شوند.
از پستانداران مهم ساكن درياچه بغير ازدو گونه قوچ و ميش و گوزن زرد ايرانى درجزاير مى توان شغال و گرگ و روباه را نام برد كه ساكنان حاشيه درياچه محسوب مى شوند. درياچه اروميه همچنين بعلت عدم تردد وتراكم زياد انسانى و عوامل تهديد كننده ى ديگر مأمن گونه هاى مهمى از پرندگان همچو فلامينگو، پليكان سفيد، آنقوت، تنجه و انواع پرندگان شكارى است كه بصورت مهاجر يا دائمى در آن حضور دارند اما شايان ذكر است كه توسعه ى جاده ها وفرودگاه هاى اطراف درياچه مى تواند براى اين پرندگان استرس زا بوده و زاد و ولد وزندگى آنها را تحت تاثير قرار دهد
يكى ديگر از موجوداتى كه هويت درياچه نيز محسوب مى گردد سخت پوست نسبتا كوچك و ظريفى است كه آرتميا نام دارد كه به ميگوى آبهاى شور معروف است، آرتميا موجود در درياچه گونه ى ويژه ايست كه آرتميا-اورميانا ( Artemia-urmiana ) شناخته و نام گذارى شده است، اين سخت پوست كوچك كه طول آن 1 الى 2 سانتيمترمى باشد منبع غذايى اصلى پرندگان محسوب مى شود. ليكن شورى بيش از حد آب در توليد مثل اين جاندار نیز اخلال ايجاد كرده و بدين ترتيب پرندگان درياچه با كمبود غذا مواجه اند.
حال بنگريم واقعيت امروز درياچه چيست، تمام واقعيت اين است كه درياچه اروميه ٩٠ درصد حجم آب خود را در طول دو دهه اخير از دست داده كه اگر اين روند تا خشك شدن کامل دریاچه ادامه یابد مى تواند سبب فجايع بسيار عظيمى شود، حوزه آبريز درياچه به تنهايى بيش از ٣٦ شهر و ٣١٥٠ روستا با جمعيت ٥ ميليون نفر را در خود جاى داده كه اين جمعيت با توجه به مدلسازى هاى انجام شده طى تحقيقاتى برای ابعاد طوفان های نمکی فقط كسرى از جمعيتى است كه تحت تاثير زيانبار این طوفان ها خواهد بود، نمكى كه مي تواند براى كشاورزى و سلامت انسانها مرگبار باشد. اين طوفانها كه بيشتر بسمت سرزمين هاى شمالى و شرقى درياچه روان خواهند بود حتى مى تواند نمك را تا نزديكى شهر هاى كرج و تهران ( پايتخت ) حمل كنتد و الگو هاى اقليمى سرزمين هاى اطراف خود را نيز تحت تاثير قرار دهد. طورى كه امروزه نيز شاهديم با خشك شدن درياچه شهرهاى اطراف آن در سالهاى اخير سردترين زمستان ها و گرمترين تابستان هاى خود را تجربه مى كنند. نهايتا با خشك شدن درياچه و بدنبال آن با از بين رفتن زندگى در تالاب ( تالابى كه ٥٥٠ گونه گياهى ٢٧ گونه پستاندار، ٢١٢ گونه پرنده ، ٤١ گونه خونده و ٧ گونه دوزيست و ٢٦ گونه ماهى در ناحيه اكولوژيك خود جاى داده است ) نوبت به انسانهايى مى رسد كه مجبور به مهاجرت و ترك اجبارى سرزمين خود خواهند بود، مهاجرتى كه آينده ى مبهم و نا روشن را برايشان در پى خواهد داشت.

منبع:
- اطلس پارك ملى درياچه اروميه - اداره محيط زيست استان آذربايجانغربى
- نشريه شماره ٧ ستاد احياى درياچه اروميه ( ويژه نامه روز جهانى محيط زيست )
- برنامه مديريت جامع درياچه اروميه

..............................................................................................................

درآمدى بر كتاب

نمك، واقعيت چيره بر قامت دريايى كه اكنون ديگر نيست، زمينى مسطح وسفيد همچو مرمر، سكوتى سنگين كه تا افق ها ادامه دارد، قدم هايتان آواره است، هربار كه در صحن دريا قدم مى گذاريد حس غريبى دست مى دهد كه گويا به حريم كسى وارد شده و او را آزرده ايد. گويا دريا در گوشتان چنين زمزمه مى كند كه اى مسافر برگرد به ساحل ام و ديگر هيچ نيا مگر با قايق هايم. در سكوت دريا همه اين ها را مى توان شنيد، حتى صداى موج هاى سابق را، صداى موتور شناور ها و صداى خنده ى كودكانى كه باد آن را از جانب ساحل مى آورد، كودكانى كه ديرگاهى است آب تنى را از ياد برده اند.
با همه اينها دريا به خودى خود زيباست، هنوز هم شكوهمند هست، هنوز هم بهانه اى دارد كه مى توان به تصوير كشيد، از طبيعت منحصر بفرد اش تا تقابل و برخورد انسان با آن كه فصل مشترك همه آن ها بيان يك تغيير بزرگ است، تغييرى كه در دو دهه اخير ظاهر دريا را دگرگون ساخته، تلاش ما هم در گردآورى اين مجموعه بر آن بود كه يك چيز را نشان دهيم، " آنجا دريايى هست كه هنوز نفس مى كشد، چهره اش تغيير كرده ليكن چيزى از شكوه و زيبايى اش كاسته نشده و هنوز در سواحل اش رگه هاى آب بسوى اش روانند، باشد كه آنرا جانى دوباره بخشند" دريا در چنين بَرْزخى است، پر از تناقض است گاهى تا دوردست هايش چيزى جز شن هاى روان نيست و در جايى دگر تا افق هايش آب اى مسكوت فرا گرفته كه رنگ آن گاهى فيروزه اى مى نمايد و گاهى سرخ. طبيعت بى جان درياچه نيز شايد به تفسيرى يكى از زنده ترين طبيعت هاى اين كره خاكى باشد چرا كه در هر فصل از سال چهره اى ديگر به خود مى گيرد وهر بار بيننده را با چهره ى جديدش مسحور مى كند و هيچ چشم اندازى در آن پايدار نمی ماند.
فلامينگو ها همان يار قديمى درياچه هنوز او را ترك نكرده اند و هر بار با برآمدن خورشيد در شرق چه غريوى به پا مى كنند ، غريوى از پس شب تاريك، غريوى شور انگيز كه تا شقائق است زندگى بايد كرد، تجربه چنين فضايى، تماشاى ده ها هزار فلامينگو در زمين و آسمان درياچه بي نظير است.
همه اين ها مجموعا واقعيت امروز درياچه اروميه است، ما نيز در ابتدا رسالتمان را چنين نهاديم كه نهايتا اين مجموعه تصويرى جامع از هر آنچه دريا هست، باشد. يعنى ماحصل كار نتيجه كشف و كاوش در دريا باشد، نه پياده سازى نيت و طرحى از پيش تعيين شده. اين كتاب را نه مى توان مستند صرف تلقى كرد و نه نگاهى صرفا هنر مابانه، و آنچه در نهايت با آن روبرومى شويد درياچه اروميه است و ما يحتوى، درياچه اى كه از دير بازان محوريت افسانه ها و اساطير ساكنان اش بوده و امروزه نيز داستان ها وماجراهايش تمامى ندارد و همچنان ادامه خواهد داشت.

علاقه مندان می توانند برای تهیه ی این کتاب ازطریق کتاب فروشی های آلمانی زبان ویا شبکه ی سراسری آمازون ویا مستقیم ازطریق ناشر www.goethehafis-verlag.de اقدام کنند.
علاقه‌مندان در آلمان می‌توانند کتاب را از طریق ارسال سفارش به آدرس ایمیل زیر کتاب را با پست مجانی دریافت کنند.

goethehafis@t-online.de


Lake Urmia .
A Photo Collection . Herausgegeben von Manafzadeh, Kaveh; Mahmoudi, Hossein . 2019 . Sprache:persisch, Deutsch, Englisch. 135 S. 4/4 . 260 x 210 mm .
978-3-940762-56-6
- Goethe & Hafis -
29.90 EUR
Lieferdauer ca. 1-3 Werktage