ارسو
Fri 21 09 2018
گیل آوایی
ارسو
گیلیکی پیله داستان
(داستان بلند گیلکی" ارسو " با برگردان فارسی)
آدینه ۱ فروردین ۱۳۹۳ - ۲۱ مارس ۲۰۱۴
گیل آوایی
کویتا کرانه جا دوارستی
کی هی تا تی نشانا ناشتی تا هاسا
چی هاچین
تی رافا
چومه ارسو بیشماردمه
سالانه سال
قاق!
تازه فرهنگا دیپیچستان دوبوم کی می چوم دکفته ایتا ناز بایه مره یا بیدم کی ماشینه شیشه جا مرا فاندرستان دوبو، هالا فرهنگه نرده یانا دن وارسته بوم کی او ماشینه جا ایتا پیله مردای هاچین من مرا قوربان بامو بیجر مره دس تکان بدا. ایتا پیچه آ طرف او طرفا فاندرستم بیدم هیشکی جغیرز من نه سا، هاتو ایجور کی منام واورسم می مرایی، اونه دس علامه بدام، مره لبخند بزه یو خو سرا تکان بدا:
- بله بله باشمام
- با من؟
- بله
- بفرمایین
- اهله اینجایین
- بله. اینجا شهر منه
- شهر شماس
- بله شهر منه. اینجا بدنیا اومدم
- به به چه خوب. پس این شهر رو خوب بلدید
- بله فرمایشی داشتین
- ها..... شما باغ سمیعی میدونین کجاست
- بله. همیشه اونجا درس می خونم
- مگه مدرسه اس؟
- آه....نه.... اینجا بیشتر بچه ها توو باغا میرن درس می خونن.
- اینجا که همه اش بارونه
- اصلن اینطور نیست. چهارفصل کامل رو داریم. اگه بارون هم باشه بارونش هم مثله شهرمونه. مثه مردمه مونه. خونه هامون هم دامنه هاش جوری هست که هم آفتاب هم بارون میتونید زیرش پناه بگرید حالا چه درس خوندن باشه چه تماشا واستادن نه باران خیس می کنه نه آفتاب می سوزونه!
ایتا ده لبخند بزه یو واورسه:
- اینجا مدرسه ها چطورن؟
- عالی
- یعنی چی عالی؟
- خوب ما بهترین دبیرا رو داریم همه شون.....
وناشته می حرف تومانا به، واورسه:
- بهترین دبیرستان اینجا کجاست؟
ایتا پیچه بفکرا شوم کویتایا بگم! مرا می دبیرستان یاد بامو. می دبیران آذرهوشنگ، صیانتی، مانی، اقتصادی، .....می ناظم خورده ای کی رشته مئن دو-ومی ناشتی. هاتو کی فکرا دوبوم بوگفتم:
- واسه من بهترین دبیرستان امیرکبیره ولی خوب دبیرستان شاهپور هست ممد رضا شاه هست و...
ماشینه جا دختره ایچی بوگفت نفامستمه چی بوگفته. نانم چره می دیل خاستی آ مرداکه جا، هون باموبی می مرا بوگو بیشتاو بوکودی بی. ولی مرداکه دانه واورسه:
- پسرونه ان یا دخترونه؟
- اینایی که گفتم پسرونه ان!
- پس دخترونه کدوماشون خوبن؟
ایتا پیچه آ طرف اوطرفا فاندرستم کی یانی فکر کودان درم! بازین بوگفتم:
- دخترونه رو راستش نمی دونم ولی فکر می کنم فروغ، شاهدخت.............. بهتریناشون باشن.
مرداکه تا بایه ایچی بگه، دختره بولند داد بزه:
- چقدر لهجه ات قشنگه همه رشتی ها اینجوری فارسی حرف می زنن؟
ایجور لیسکه خنده بوکوده کی مرا جه اونه خنده خیلی خوش بامو. بوگفتم:
- ما گیلکها مثه مردمِ هرجای دیگه ای لهجه خودمونو داریم. ولی سعی می کنیم با غریبه ها طوری برخورد کنیم که اینجا احساسه غریبی نکنن! البته تا وقتی که پاشونو از گلیمشون بیرون نذارن! هیچ جا واسه من گیلان نمیشه! پامو از رشت بیرون بذارم، احساس غریبی می کنیم. هرکی از هرجا اومد، فرهنگِ گیلان رو گرفت گیلک شد.
زناکه کی خیلی چوسان فیسان بوکوده عاینک دودی بزه بو من مرا قوربانانه مانستن گاگلف امی طرفا فاندرستی. تا می حرفا بیشتاوسته، بوگفته:
- وا........ چه حرفا!!
مرداکه دانه بفامسته کی مرا خوش نامو داره حرفا عوضا کوده واورسه:
- خوب حالا چطور می تونم برم باغ سمیعی؟
بوگفتم:
- همین میدون رو دور می زنید. اون خیابونو راست میرید جلو می رسید به یه میدون که اسمش پل عراقه سرِ میدون بپیچید دست راست از پل که رد شدید اولین کوچه دست راست میره باغ سمیعی. یه طرف کوچه دبیرستان ممد رضا شاس یه طرفش هم کنسولگری شوروی یه. خیلی راحته.
مرداکه تشکر بوکوده یو می مرا دس فادا بوشو، ماشینه جا دختره ایجور لبخنده مرا خو سرا تکان بدا یو لبه مرا ایجور کی بگه بای بای! هاچین می دیلا پاک بکنده ببرده خو مرا!
مرا دینی!؟ هاتو خوشکه چوبه مانستن به سام اونا خوش خوشانی فاندرستم. ماشین میدانا دور بزه یو شاپوره فان رسه بو کی جه می نیگا بیرون بوشو.
مره واهیلا بو آدمانه مانستن را دکفتم بشم خیابان کی می ریفقه مرا قرار داشتیم تا غروب خیابان قدم بزنیمو بازین بیشیم رادیو سیتی سینما. آل پاچینو فیلما داشتی کی موسیو بازام آمی ره بیلیط کنار بنابو.
نفامستمه چوتو بوگذشته چوتو شب بوبوسته چو تو می رختخابه مئن هیزارتا خیالا پرا دابوم. هاتو کی می کوچی دفتره مئن می هو روزه بوگذشتانا نیویشتان دوبوم می دیل کی کی ناشتی روزا بوستی بی بوشوبیم باغ سمیعی. جومایام کی ده نه درس داشتیم نه مدرسه.
ایوانه سر می مار هاتو وله زاااااااااااالین تومانا بوسته نوبوسته می لاهافا فاکشه. من دو واره لاهافا می رو فاکشم، اون لاهافا جه می سر فاکشه یی گفتی:
- ویری زای ویری ترا دئرا به....
من لاهافا دو واره می سر فاکشه ییم می مارا محل نناییم. اون فاکش من فاکش خولاصه جه رو بوشوم. ویریشتم رختخابه مئن بینشیتم بوگفتم:
- آخه مار! جومایان مرده یانام آزادد بازین مره جوما چی دئرا به!!!
- آو زای! مگه نخای بیشی تی پئرا کومک بوکونی!؟
- چی کومک مار؟
تا می مار ایچی بگه بوگفتم:
- من ایمرو ایتا عالمه درس دارم. شنبه ایمتحان دارمه مار!
- ایمتحان!؟ الان چی وخته ایمتحانه! ویری ویری خر خودتی!
- بوخودا ایمتحان دارمه مار! اگه نومره بد فاگیرم تی گردنا!!!! بازین نیگی فل فله کا، شل شله!
- آخه چی ایمتحان زای!
- هاتو خالی ایمتحان داریم تا راستی راستی ایمتحانه ره آمادا بیم!
- آی زای جان! ترا پیللا کودم بازین ترا نشناسم!؟ همیشک راستا بوگو! هرکه گول بزنی تی مارا نتانی گول بزنی! ایتا شکم درد داری کی ایمتحانا بانه بوکودی.
خاستیم می مارا کشا گیرم ایجور اونه دیلا بدست بارم کی مرا وا بده! بیدم خو خندا جیگیفته ایجور کی بزور خورا بداره مرا فاندرست. هیچی نوگفته. هاتو کی نماز پمازه تشکیلاتا اوچه بو چایی مایی ناهاندوبو ویرشتم بوشوم می دیمپرا بوشوستم.
خورشید ایجور آلوچه داره شاخانه مئن دتاوستی کی ایاز بوخوده داره ولگان هاچین موشته موشته آتشه مانستن آدمه چوم برق زه یی. خروس کلای را به را اویی کودی. دوزه پیچا دیفاره کش آفتاب بتابه مئن خورا موشته بوکوده هفتا پادشایا خیاله خاب دئن دوبو. هاتو کی چیچینی آمویی اونه دمه چک، خو چوما نیمیزگیره وازا کودی یو دَوَستی. پاچه مرغی کی هاتو دانه اوچینه وخت اونه دمه چک بوشوبی پاک کفتی زمینه سر خوسخوس بو. ماره دسه جا همیشک دانه اوچه یی.
همساده خانه لیشه صدا یک روند آمویی ایجور کی خیاله ویشتایی زالاش باوردیبی. همساده شیراودوشی وخت
بوگذشته بو. اونه رادیو جا صوبه آهنگ آمویی: دالام دالام دام، دالام دالام دام، داله داله دام دام، دالام دالام دام دام، داله لام دالام دالام لام لام داله لام، دالام دالام دام دام......
می چومه جولو هاتو نازبایه مره چوم آمویی. اونه جا خلاصی ناشتیم. ایجور کی هر کاری کودیم بازام اونا ده ییم کی جه ماشینه مئن مرا فاندرستی یو می مرا بای بای کودی. کی کی ناشتیم بشم سمیعی باغ.
می مارام همیشک ایتا عالمه خانه کار داشتی هر تایام کی اونه قد فان رسه یی مرا دوخادی. تازه اگه فقط خانه کار بوبوستی بی خوب بو! اونه پینیک پاره کارانه وخت همیشک واستی اونه سوزنا نخ جوکودیبیم! از وختی یام کی عاینک بزه بو من ایتا پیچه جه سوزن نخ جوکودن جیویشته بوم ناویره ایمروزام واستی می ماره دمه چک به سابیم.
لیباس دوکوده جه ایوان باموم بیجیر بودو بودو بوشوم موستراح. هالا در دوسته دنوسته بیدم می مار درا واکوده اخمه مرا بوگفته:
- آخه ترکمه! سرپا دیمیزی نانی تی کار توشکه خوره!
مره مره غور بزه مه: سرزده وارد نشوید، کی موستراح آدم هست، به وخته داخل شدن، آهام آهام لازیم است!!!
خولاصه باموم بیرون بوگفتم:
- کاری کی دیمیشتنه مرا جور نایه چی بختر که جور نایه! تونام هاچین هاجور چیزانه مرا خایی مرا گوز بجیبا کونی مار! وا بدن! ده پیللا بوستمه نتانی اجور گوزه گبانه مرا، مرا بترسانی.
دانستیم کی هاسایه بگه پارساله چیچینی ایمساله چیچینه گه جینجیریجیس! هاتو تا بایه بگه پیشدستی بوکودم بوگفتم:
- آها پارساله چیچینی ایمساله چیچینه گه جینجیریجیس!
خنده بوکود،هیچی نوگفت. هاتو فاندرستی کی بازام من کونامجان کونامجان کودان درم کی جه خانه بوگروزم. بوشوم می کیتابانه مئن ایتا چاپاقه پیله دانه کیتابا اوسادم. ایجور می دس بیگیفتم کی می مار بتانه بیدینه.
کیتاب می دس دمپایی دوکوده ده فرار جه خانه بزم بیرون. می مار هرچی دوخاده نیشتاوسته بنام. را دکفتم بشم سمیعی باغ.
جه خانه بزم بیرون. روبارکنارا بیگیفتم بوشوم. روباره کوله سر آبه اوطرف دارانه جیر بارام درس خاندان دوبو. مرا بیده دس تکان بدا کی بشم اونه ویرجا. نوشوم ولی ایجور دس تکان بدام که وا بشم کار دارم. بارامام ایتا کوره که مرا اویا پیچا لاس زه یی. گاگلف فیزیک ریاضی اینگلیسی یا می مرا یاد گیفتی. هرچی یام اونه ره گفتیم بازام " نرود میخ اهنین برسنگ" داستان بو. توربا مانستی ولی تا تی دیل بخاستی بی دختربازی کودی. بیچاره اونه پئرو مار! اونا اوسه کودیبید رشت درس بخانه ده نانستیدی که هاچین ژیگول بازه دره. ایروز منو بارام باغه مئن همدیگه مرا درس خاندان دیبیم. او رو من نامو پسی خوره ماتم بیگیفته بو سوته آدامه مانستن قورصه داشتی. اونه دایی بمرده بو. اونام هاچین ایتا دونیا قورصه مرا داره جیری نیشته بو ونگ زه یی. بازین هو دختره کی بارام اونه مرا پیچا لاس زه یی بامو بو اونه ویرجا بیده بو کی بارام گریا دره. هاتو نه بنا نه اوساده اونا دیلداری دایی کی هالا تی درسا بخان من هی کس مرا جغیرز تو عروسی نوکونمه. گریه نوکون دانم مرا دوس داری. هاتو اونه مرا ایشکم ونگ بزه تا کی دختره مار جه اوشونه خانه کی تا روبار کنار زیاد دور نوبو داد بزه دخترا دوخاده. دختره بوشو پسی من فاره سه بوم بارام هم گریه کودی هم خنده. من بمانسته بوم کی چه بوبوسته داره مگه به آدم هم گریه بوکونه هم خنده. تا اینکی مره بوگوفته چی بوبوسته! خودش خو دایی ره گریه کودی دختره فکر کودی کی بارام اونا دوس داره هانه واستی اونه ره گریا دره! دختره بوشوپسی بارام هاتو گریه خندا دوبو تا کی من فاره سه بوم!
دوروغ چره! می حاواس اصلن بارامه ویرجا ننابو. هرچی می کله مئن دوبو ان بو کی سیمعی باغ فارسم. باراما وا بدا روبارکنارا بیگیفته بوشوم. اکه فاره سه بوم سیمعی باغ مرا حالی نوبوسته. وختی جه فیکرو خیال بیرون باموبوم کی کنسولگری شوروی دیفاره ور واشانه سر شون دوبوم. دور دوره شر ایتا پلت دار ناهابو کی همیشک هونه جیر درس خاندیم. هالا پلتدارا فان رسه، ایتا خانه ناهابو کی اونه دورتادور، دارو درخت دوبو هر ایتا جه خانه لوجانه دوارسته گرده کله بوبوسته سایه کودی. خانه تلار رو به هو پلت دار بو کی درس خاندیمی.
هاتو می کیتاب می دس، دمپایی مرا واشانه سر شون دوبوم کی هیسته واش جه ایاز می پایو دمپایی یا هیستا کوده بو. دمپایی، های می پا جا لیسکا خوردی نتانستیم را بشم. دمپایا بکندمه پابرانده بوشوم تا فاره سم پلت داره جیر.
می کیتابا واکودم ایتا پیچه ورق بزم که جه کویه شورو بوکونم به خاندن ولی مگه تانستیم می حاواسا جیما کونم!؟ هرتا کلمه یا خاندیم ایتا چوم تاوه داییم خانه تلاره جورا بیدینم که ناز بایه مره اویا ایسا یا نه ! بامو داره یا نه! هاتو مره مره چوم اینتظاری مرا خیال پرا داییم اصلن نتانستیم درس بخانم.
ایدفایی بیدم تلاره سر هو زنای کی چوسان فیسان بوکوده بو بامو تلاره سوتونا بیگیفته دارانا فاندرست. هاتو دوزه پیچایی فاندرستان دوبوم بیدینم نازبایه مره یام آیه یا نه بیدم نه ! اونه سرعلامه پیدا نی یه.
مره هاتو پلت داره جیر بینیشتم می کیتابا وازا کوده بنام می پا سر مره بزم به درس خاندن. دوزه پیچایی فاندرستیم ولی بیدم که هو زناکام ده تلاره سر نه سا.
دارانه سر چیچینن هاتو آمویید نیشتید شویید. کشکرت گاگلف داره لچه سر ایتا پیچه نیشتی دوم تکان دایی یو پر زه یی شویی. دارانه خال ایتا تکان نوخوردی. هوایا باد دینبو. ایجور گرما بوسته بو کی هاتو نیشته بُو یو هیچی نوکودنه مرایام بازام آدم چفه عرق بوستی. می شلواره پرا تا می زانو باوردم بوجور. پیرانا بکندم ریکابی مرا بینیشتم. کیتابا ورق بزم. می دفتره می یان شورو بوکودم به نیویشتن. نانستیم چی نیویشتیمی. ولی هاتو می سرا گرما کودم ایدفایی بیدم گومار مئن ایتا ایجگره می گوش بامو. ویریشتم ایجگره دوما بیگیفتم. هو خانه دور ایتا گوماره جا صدا آمویی. هاتو دمپایی دوکوده دونکوده ده بودو بوشم تا گوماره ور. ایدفایی بیدم ناز بایه مره ایتا تره پایه بیگیفت خودس های زنه واشانه مئن ایجگره داد زنه. اونا فارسم بوگفتم:
- چی شده؟
- مار مار ببین چی گنده اس!
واشانه مئن بیدم ایتا کره روف بیچاره خوره آرام ارام فاکش فاکش شون دره. بوگفتم:
- ا............این یه کره روف هست. کره روف! این که ترس نداره اصلن نیش نمی زنه. تازه بعضی وقتها هم می خونه!
نازبایه مره ایتا پیچه مرا فاندرست بوگفت:
- چی گفتی کره..... چی چی !؟
- کره روف! کره مار هم بهش می گیم. این حیوان تووی گیلان هست. بیشتر تووی باغها پیداش میشه.
- اسم فارسیش چیه؟
- نمی دونم. ما بهش میگیم کره روف.
- من می ترسم.
- خوب چیکارش داری!؟ اگه می ترسی برو یه جای دیگه این حیوان بیچاره مثه همۀ ما حق داره اینجا بمونه!
- من که کاریش ندارم فقط می ترسم...
- خوب بترس ولی چرا چوب گرفتی دستت اگه کاری نداری!
- همینطوری از ترس گرفتم دستم.
- یه کم کنار بمون تا من اونو دور کونم که نترسی!
- تو نمی ترسی!؟
- نه که نمی ترسم این حیوان بی آزاره!
آرام آرامه کره روفا فورادم بشه گوماره مئن آویرا به. بازین اونه دسا بیگیفتم اونا فاکشم کنار. مرا ایپچه فاندرست. اونه چومان برق زه یی. ایجور اونه دیمپر سورخا بوسته بو کی مرا قاقا کوده. ایدفایی او زناکه چوسان فیسانی جه تلار داد بزه:
- اینقدر ورجه وورجه نکن دختر! بدو بیا با بابا میخوایم بریم بیرون. زودباش معطل نکن.
نازبایه مره مرا ایپچه فاندیرست. ایتا لبخند بزه یو ده بودو بوشو. من هاتو به سام اونا فاندرستم تا کی خانه مئن ده آویرا بوسته.
واگردستم. باموم داره جیر. دو واره می کیتابا بیگیفتم بخانم. هالا ایتا ورق نزه بیدم اوشونه ماشین را دکفته. بفاستم کی نازبایه مره بوشو داره گردش. اوشونه بوشو پسی منام می کیتاب پیتابا جیما کودم بوشوم بخانه. درس بی درس. کی تانستی درس بخانه.
او شب تا صوب مرا خاب نبرده هاتو هیزارتا نقشه بکشم فرداره. آجور وختانام آدمه خیال به هاچین ایتا کارتنی دونیا. همه چی شا، همه چی یام به. همه چی شا کودن. شب نقشه کشئن نا ولی شب کی تومانا به روز آیه، داستان فرق کونه. اونهمه بیداری یو نقشه کشه نو خیال پرا دان به هاچین خالی آب.
صوب زود بوشوم مدرسه. دیفاره کش تا مدرسه وازا به می درسا دوره بوکودم. هاتو ایتا خاندیم ایتا خیال کودیم. تا مدرسه واوسته یو راه دکفتم بشم مدرسه دورون کی هاتو فارسه فانرسه می ناظم خورده ایمرا دوخاده:
- ا.....ولوَله! پنجشنبه بعد از ظهر چرا غایب بودی؟
- من!؟
- نه خیر بابای تو!
- مگه شوما نگفتید آقای آذرهوشنگ نمیاد! برید خونه! خاب من هم رفتم دیگه!
- آقای آذر هوشنگ صبح کلاسش بود ولی بعد از ظهر که شیمی داشتید!
- من که گفتم شوما اصلن ایجازه نمی دید آدم حرفشو بزنه! تا خواستم بگم بعدازظهر شوما... گفتید برو زیاد چانه نزن ترکمه! بعد هم که آقای نقشپور صداتون کرد رفتید! خاب من چیکار می کردم!؟ منام رفتم دیگه!
خورده ای یام کی همیشک ایتا خطکش خودس داشتی هاجور وختانه ره. دس درازا کود تا خطکشه مرا ایتا بزنه، من ده بودو بوشوم کلاس.
کلاسه آخری نیمکت نیشته بوم کی می ریفق ایتا ایشاره بوکوده:
- بیشیم!؟
می سرا تکان بدام بیشیم. می ریفق ایدفایی بیگیفته خو شکما خو قیافه ایجور بوکوده کی هسایا کی اونه چارچرخ هاوا ببه. مالم بیچاره بترسه هاسه بیمیره. اونه رنگ بوبوسته دیفاره گچ. دیلنیگرانی مرا واورسه:
- چی شده پسر!؟
- شکمم آقا! شکمم درد می کنه!
- چرا!؟
- از دیشب شکم روش دارم بوخودا نمی دونم چی شده!
- چی خوردی؟
- شام!
- میدونم شام ولی چی غذایی خوردی؟
- خاب مثله همیشه غذا خوردم.....
- بازین شوروع بوکوده داد زئن آی بمردم وای بمردم....
می دسا راستا کودم واورسم:
- آقا ایجازه بدید من ببرمش خانه شاید اونو ببرند دوکتور.
مالم ایتا پیچه فاندرست بیده چاره ناره بوگفت:
- پاشو ببرش ولی از ناظم هم ایجازه بیگیر
هاتو ناظمه ایسم بامو می ریفقه داد بوشو آسمان:
- وای بمردم وای بمردم می شکم می شکم.....
مالم بیچاره ایتا پیچه قاقا بوسته. کلاس لاف دکفته. بوشوم می ریفقه ویرجا ولی مرا فاندیرست. مرا ایجور خنده بیگیفته بو کی کم ده بمانسته بو کوکو واگرده شیشیندازا به. مالم داد بزه:
- ره پاشو دیگه! چرا نشستی!؟
منام دوبالا بجسته ویریشتم کیتاب پیتابا جیما کودم بوشوم می ریفقه دسه بیگیفتم جه کلاس باموییم بیرون.
دانستیم کی ناظم هاسا یه کی جه دفتر بایه بیرون. هانه واستی بوشوییم آموسا ویرجا بوگفتیم واستی
بیشیم دوکتور صارا دروازا وازا کونه.
جه زمین والیبال بوگذشتیم آبخوری دم، آ موسا آمه را بیده بامو بوگفته:
- چیسه! چی شمه را فوتورکسه!
- آموسا دروازا وازا کون زود زود هاسا دکفه تی گردن بازین واستی جیواب بدی!
بیچاره دروازا وازا کوده امانام بوشوییم بیرون. آموسا هاتو دروازا دوسته دن وسته، امان ده بودو!!! ایجور کی فشنگ جه توفنگه لوله در بوشوبی! روباره پوردا کی ایجور سد بو، دوارستیم روباره کنارا بوشوییم سورخه بنده یو بازین ده آمی موشتا گاب نوخوردی!
بوگفتم:
- خاب مدرسه جا جیویشتیم! من بوشوم سمیعی باغ!
- چی!؟
- سمیعی باغ!
- کوسخولا بویی مگه!؟
- چره کوسخول! خاب خایم بشم سمیعی باغ می نازبایه مره یا بیدینم
- اویا کی لل پر نزنی بازین تی نازبایه مره اویا چی کودان دره! بوخودا کوسخولا بویی!
- نه ری! واستی بشم! هاچین جه مدرسه تی مرا فرار نوکودم!
- وا بدن بشیم سینما.
- نه سینما پینما باز نی یم واستی بشم سمیعی باغ.
- خاب منام آیم.
- خاب بی یه. تونام بی یه ولی......
- دانم تی ناز بایه مره اگه بامو من وا بشم باد بایه! خوبه!؟
- هالا بیشیم بازین ایتا خاکا تی سر دوکونم.
- خودته سر دوکون!
- نه تی سر وا دوکودن چونکی من اویا کار دارم تو چیکار داری؟
خنده بوکودیم هاتو بوشوییم. فاره سه ییم امی خانه. می ریفق کوچه سر پلکانه سر بینیشته . من بوشوم خانه. می ماره چوم تا دکفته مرا واورسه:
- ا..........چره زود بامویی بازام مالم ناشتیدی!
- داشتیمی.
- پس چره بامویی بخانه؟
- مالمان جلسه داشتیدی.
- جلسه؟
- آها.
- چی جلسه!؟
- من چه دانم! امی کلاسا تاتیلا کودد.
- فقط شیمی کلاسا؟
- آها
- ها روزان واستی بایم مدرسه مگه به جلسا تاوه دد درسه وخت! خاب تانده کلاسان کی تاتیلا بود، جلسه بند! واستی بایم خورده ای یا بیدینم چره شیمی...............
- مار من کی زای نی یم! ان دبیرستانه! دبستان نی یه کی!!!!
- ده بدتر!
- بدتر ناره. امی دبیران خودشان برنامه نهده امی ره عقب دنکفیمی هاچین مدرسه امونا وا بدن مگه زاکمه!!! تو بایی مدرسه زاکان مرا مسخره کونه ده گده مامانه پسرم!!!
می مار ایتا پیچه بفکرا شو. هیچی نوگفت. ایتا کیتاب بزم می زیربغل. ایتا تیکه پیره بو اوسادم دو تا پامودور. راه دکفتم جه خانه باموم بیرون.
وختی سمیعی باغ فاره سه ییم، داره سایه دیمه جه خودِ دار پیله تر بو. چیچینن شکم سیرابو میتینگ دان دیبید. چیچی لاسان گاگلف جه آ واش به او واش پر کشه ییدی. خوشکه واشان ایچه که وارشه ناجا داشتیدی. گوماران ایازه رافا خمیازه کشه یید. آفتاب خو زورا دباخته شوندوبو کویانه پوشت پستایی بوکوده شوالانه اوسانه دوواره بایه واتابه. غوروب خو پایا نایی آفتابه پاماله سر، جه دور یاواش یاواش آمون دوبو. داره جیر بینیشتم. کیتابانا بنام می کش. چیچیننا فاندرستان دوبوم که جه دور نازبایه مره نازه مرا آمون دوبو. می ریفقا فاندرستم بیدم پاک آ دونیا نه سا. آرامه بوگفتم:
- اِ............بوشو بدا باد بایه! نازبایه مره آمون دره.....بوشو.......
- کو...کو....کوووو!؟
- بوشو بازین شاید ایروز تونام آشنا بیبی سه نفری بیشیم بگردیم. اسا بوشو بدا منام می کارابوکونم.
می ریفق ایتا کولاکت بیگیفته خودس را دکفت بوشو دور دوره شر گوماران پوشت ده اونه سرعلامه پیدا نوبو. نازبایه مره فان رسه ایتا نگاه بوکوده کی خیاله دونیایا مرا فادادده. ویریشتم بوشوم اونه سمت. همدیگه مرا را بوشوییمو گب بزه ییم. گاگلف اونه مویانا باد رقصا دایی می دیمپره جولو آوردی اونه عطره مرا مستا بوییم. جه درس بیگیر تا مدرسه جه خانه بیگیر تا امی فرار کی باموییم سمیعی باغ.
ده اوروزه پسی می دونیا بوبو سمیعی باغ. شبو روز ناشتیمی. می دیل هاچین نازبایه مره ره پرپر زه یی.
می مار گاگلف مرا فاندرستی خو سرا تکان دایی دیلناگیرانی مرا خوره خوره ایچی گفتی کی نفامستیم چی گفتی ولی دانستیم کی ایچی حس بوکوده داره. تا اینکی می مارا بوگفتم کی دیل دباخته دارم. تا
می ماره گوش بامو کی دیل دباخته دارم هاچین رُو بامو. فکرا شو. دیلناگیرانتر مرا فاندرست. بوگفته:
- آخه زای جان عشقو عاشقی خوبه ولی خالی عشق کی تی زندگه را نبره! تی درسا بخان عاشقی یام بوکون. چی خوبه آدم عاشق ببه ولی.......
- او وختان کی می پئره مرا خوشخوشانی شمره شوییدی جه آدمو عالم سیوابوسته دیلبری کودیدی، درسه فکرام دیبید! اصلن شمه ره اجور چیزان هالی بو!؟
می مار ایتا آه بکشه یو بوگفته:
- نه زای جان! هالی نوبو! هیکسه خطام نخاندیمی ولی دردبکشه طبیبه! هانه واستی ترا گم کی .....
- خاب منام هوتو ده مار! خیلی انا دوس دارم! نانی چقدر خوشکیله هاچین ایتا دونیا.....
- خوبه خوبه دانم چی گی! شیش ما دیگه بی یه می مرا حرف بزن بازین بیدینم چی گی! هر کاری کونی تی درسا بخان........
- می درسام خانم مار! درس کاری ناره کی!
می مار خنده مرا بوشو خو کاره دوما بیگیفت. مرا دوز دوزیکی فاندرستی و خو سرا تکان دایی. جه آ روز پسی همیشک می مار مرا پاستی کی چوتویم! جه می لیباس دوکودن بیگیر تا موشانه کودن! خو نیگا مرا ایجور نازدایی یو ایجور دیلناگیران بو.
شبان می کار بوبو بو بینیشینمو خیالا پرا دم. بینویسم پاکا کونم. شبانه نقشه کشئن بو یو روزان دس جه پا کوتاتر هی تا نقشه دوما نیگیفتن!
ایروز سمیعی باغ هو داره جیری نیشته بوم کی نازبایه مره بامو می ور بینشیت. خو سرا بنا می شانه سر. اوروزو هیتا روزه مانستن نوبو. ایجور آویرا بوستانا مانستی. هرچی یام واورسه ییم چی بوبوسته هیچی نوگفتی یو آ کشه یی. نازبایه مره مویانا ناز داییمو گاگلف خوشا داییم. می دونیا بوبوسته نازبایه مره مرا روزانا دوارستنو شبان نقشه کشئنو خیال پرا دان. تا وختی کی نازبایه مره بوگفته کی خانه بیهه داره ده جه تهران آیه ده رشت زندگی بوکوند. ده هاچین پرا گیفتان دوبوم. همیشک غورصه داشتیم کی ایروزنازبایه مره بشه تهران من چی وا بوکونم!
ایدفایی هوتو کی اونه سر می شانه سر نهابویو اونه مویانه مرا بازه دوبوم واورسه:
- پسر دوس داری یا دختر؟
- منظورت بچه خودمونه!؟
- آره!
می دیله مئن هاچین قند ابا بوسته! ایجور قاقا بوستم. تامبزه بفکرا شوم. ایدفایی بوگفت:
- چرا هیچی نمی گی؟
- دارم فکر می کنم.
- تا حالا فکرشو نکرده بودی؟
- نه. غافلگیرم کردی!
- خوب حالا بگو پسر دوس داری یا دختر؟
- چه فرق می کنه بچه بچه اس!
-کدومشو بیشتر دلت می خاد؟
- دختر!
- چرا دختر؟
به سام چی بگم! هاتو کته رایی بوگفته بوم دختر! ایدفایی می زبان بامو:
- خوب چشو ابروی ترو داره! وقتی پیرشدم دوباره می تونم جوانیتو ببینم.
ایتا لبخند بزه یو بوگفته:
- چی اسمایی خوشت میاد!
ده را دکفته بوم. ها فکرا کودان دوبوم کی واورسم چی ایسم دوس داره ولی اون مرا واورسه.
بوگفتم:
- اگه دختر باشه اسمشو دلم می خواد ارسو بذاریم.
- اگه پسر باشه چی؟
- ورنا
- ورنا؟
- آره
خو مرا تکرار بوکوده:
- ارسو...... ورنا
بازین بوگفته:
- همینطوریش قشنگه ولی چی معنی میده؟
بوگفتم:
- ارسو یعنی اشک،
- ورنا؟
- ورنا یعنی جوان فکر می کنم همون برنای فارسی باشه که گیلکی میگیم ورنا.
خو سرا ویشتر می شانه سر فشار بدا. می دسا بیگیفته. تومامه می جان ول گیفتان دوبو. دونیا امی شین بو. هاچین پرا گیفتان دوبوم.
خانه بیهه بید. جا دکفته بید. اوشونه خانه باغ محتشم بویو منام جه خودا بخاسته همیشک باغ محتشم می جا بوبوسته بو. اوشونه خانه جولو، باغه محتشمه می یان دوتا درخته مئن شوییم واگردسیم. کیتاب می دس ایتا چوم اوطرفه خیابان به اونه خانه بویو ایتا چومام بمی کیتاب. روزان گاگلف می ویرجا آمویی شوییم باغه مئن قدم زه ییم. جه کولا فرنگی روبار کنارا گیفتیمی یو تا منبع آب بازین اون شویی خانه یو من تا اونه اوتاقه چراغ خاموشه به اونا چوم دوجه ییم.
باغه محتشمه جاغه لان کم کم مرا واکفتیدی. هر تا روزام فکر کودیم کی آکه ببه دکفید می جان. می ریفقام بفامسته بو کی خایید مرا بزنید. خودا می مرا بو کی می ریفقه پئر باغه محتشمه پوشت زمین طیاره نرسه فامیل داشتی. خولاصه پارتی بازی بوکوده یو کله حسنا می سفارشا بدابو. کی ده مرا باغه محتشمه جاغلان کار ناشتیدی ولی گاگلف آموییدی می دورو ور هاچین شاخ شانه کشه ییدی ولی هیچی نوکودید شویید.
کاشکی او روز ناموبی. کاشکی اوروزو نوشوبیم. کاشکی اصلن اوروز خانه به سابیم. همه چی هو روز بو. هو روز فرهنگه جولو کی به سابوم. هو روز که ماشینه جا می مرا بای بای بوکوده بو می دیلا ببرده بو. هوروز که جه اوروز پسی هاچین آویرابو آدمانه مانستن بوبوسته بوم هیچ جا نه سابوم جغیرز سمیعی باغ بازینام باغ محتشم.
سه تا دفتر پورا کوده بوم. هر روزا نیویشتیم. هرتا صفا مئن اونه چوما نقاشی بکشه بوم. اونه ره بوگفته بوم درده دیل بوکوده بوم. ایتا عالمه بینویشته بوم. وختی واخوبا بوستم کی تومام کیتابانو دفترانو روزنیوشتانه مئن بیدم ایتا عالمه شعر بوگفته دارم. اونه نامه یانا لا به لا می دفترو کیتابانه مئن داشتیمی. تا اینکی ایروز جه مدرسه بوگروخته باموبوم باغه محتشم، هو دو تا داره ور مرا بزم به درس خانی. دانستیم که نه سا ولی باموبوم. هالا واستی مدرسه به سابی. جه اوشونه خانه هاتو آمویید شویید ایتا عالمه نومره تهرانه ماشین پارک بوبوسته بو. می دیل بد گوایی دایی. ایچی بوستان دوبو. ایچی کی خوب نوبو ایچی کی هاچین مرا ول تاوه دایی شواله کشانه یی.
وختی باموبو اونه رافا نه سابوم. جه اوطرفه خیابان بامو نرده ور مرا بوگفته:
- میدونی دارن منو شوهر میدن!؟
- چی!؟
- شوهر میدن!
- کی؟
- مادرم
- پدرت چی؟
- خوب اونام موافقت کرده!
- یانی چی؟
ده نتانسته خورا بداره. هاتو کی اونه چومه ارسویانا اونه دیمه سر بیدم کیتابا تاوه دام زمینه سر بوگفتم:
- دنیا را بهم می زنم مگه همینطوری میزارم هرکاری خاستن بکنن!
- دیگه گذشته
- چیچی رو گذشته؟
- قرار مدارا گذاشته شده. از خیلی وقت پیش حرفش بود. تمام برنامه شونو چیدن.
- تو چی؟
- من چی میتونم بگم!
- خوب قبول نکن!
- نمی تونم.
- چرا نمی تونی؟
- تمام فامیل به جونم می افتن. تردم می کنن. رسمه فامیله. هر کاری بزرگترا بکنند بچه ها نمی تونن نه بگند. خودشون همه کارا رو می کنن.
- خوب بکنند. ما با هم از اینجا میریم! نشونشون میدیم که ما هم آدمیم. حق داریم انتخاب کنیم واسه زندگیمون تصمیم بگیرم نه اینکه واسه ما تصمیم بگیرن. از اینجا میریم. زندگی ماست نه اونا!
- کجا؟
- هرجا شد یه جایی که دست هیشکی به ما نرسه.
- با چی؟
- چی نمیخواد!
- پیاده میریم؟
- نه. اتوبوس میگیریم میریم.
- میریم تو خیابونا می خوابیم؟
- من کار می کنم خونه میگیریم یه جوری سرو سامون میدیم بخودمون
- بچه نشو
- بچه شدن نداره. فقط تو اگه بخای همه چی درست میشه
- نمی تونم
- پس تو هم.....
ایجور گریه بوکود که نتانستم می حرفه دوما بیگیرم. بوگفتم:
- ببین هر کاری بخای می کنم. هر کاری. فقط بگو! بیا بریم. از اینجا فرار کنیم. وقتی نباشی هیچکاری نمی تونن بکنند. بیا بریم.
هیچی نوگفت هوتو ایجور گریه مرا کی اونه شانان جه گریه پرکسی جه من دورا بوسته. بوشو. هرچی به سام نامو. شب بوبوسته. اونه اوتاق چراغ روشنا نوبوسته. ده یازده دوازده یکه شب..........هاتو داره جیر اونه رافا به سام هیچ خبری نوبوسته. می دیل بیرون آمون دوبو. هیزارتا نقشه می سر بامو. ایدفایی بوگفتم بشم اوشانه خانه اونه پئرو ماره مرا گب بزنم. بگم کی..............
مره مره بوگفتم:
- چی بگم؟ وختی اون نخایه من چی تانم بوکونم. تازه بخایه یام چی بوکونیم!؟
ده لل پر نزه یی. باغه محتشم هیشکی نه شویی نه آمویی. همه جایا شه بزه بو. خیابانه چراغان زرده زرد روشن بو. اوشونه خانه جولو ماشینان تته رج پارک بوبوسته ایتا نومره رشت نوبو همه تان نومره تهران. می سر بزه بو بشم تومامه ماشینان آتش بزنم. چراغ پراغانا شیشه پیشانا بشکنم. تورا بوسته بوم. ولی ها کارام بوکودیبیم. خاب کی چی!؟
دس جه پا کوتا تر ایتا دونیا غورصه مرا باموم بخانه. می مار دره سر می رافا رایا فاندرستی هاچین توره دیوانا بوسته بو. تا مرا بیده پابرانده بودوسته می سمت مرا کشا گیفته :
- زای جان ترا چی بوبوسته؟ چره ایتا خبر ندی آخه من تورا بوستمه می فیکرا نوکونی!
می چوما ارسو پورا بوسته. می سرا ایجور داشتیم کی می مار می ارسویانا نیدینه. زور زوریکی خنده بوکودم بوگفتم:
- چندتا می ریفقانه مرا درسانا یاد گیفتان دوبوم. فیزیکا دوره بوکودیم. ایتا جه زاکان مثلثاتا هیچی نفامستی اینقد جان بکندم تا اونه کلله فورو بوشو!
می مار سماوره کنار پلاتیانا واپخته بو گرم بمانه. می دیمپرا بوشوسته بوشوم ایوانه سر بینیشتم. می مار مره پلا دوکوده. ایتا پیچه بوخوردم کی می ماره خیال راحتا به. بوگفتم:
- خسته یم مار خایم بوخوسم.
- بوخوس زای جان
نانم اکه مرا خاب ببرده ایوخت بیدم خروسه صدا هاتو یک روند آیه. همه جا آفتاب دتاوستی. ویریشتم لیباس دوکودم جه خانه بزم بیرون. بوشوم مدرسه. مرا هیچی هالی نوبو. می مالمه مرا داوا بیگیفتم مرا جه کلاس بیرونا کوده. خورده ای خو خط کشه مرا بامو می طرف مرا بیده اصلن توره آدمانه مانمه. آرامه بوگفته:
- ره.........! بازام دسته گل به آب دادی! به مادرت بگو فردا بیاد مدرسه!
می سرا تکان بدم جه مدرسه باموم بیرون. خانه نوشوم. هاتو پیاده فیکراشو بوشومه باغ محتشم. هو دارانه جیر کی درس خاندیم بینیشتم. دو دقه نوبوسته نازبایه مره بامو باغه محشتم نرده ور، ایتا فیچالسته کاغذ موشته بوکوده مره تاوه دا. بازین توندا توند واگردست بوشو خانه.
چارچنگالی موشته کاغذا وازا کودم. بیدم بینوشته کی ایمرو هوا تاریکا بوسته بایم باغه محتشم کولافرنگی.
هیزارتا فکر می کلله باموبو. چره کولا فرنگی!؟ چره هوا تاریکا بوسته!؟ نوکونه خایه فرار بوکونیم!؟ اگه بخایه فرار بوکونیم چی!؟ هاتو می دیل هیزار را شویی. تونداکیتی بوشوم خانه. مرا هالی نوبوسته بو اونهمه رایا چوتو باموبوم. می سرو دیما آب بزم. لیباس پیباسا تازاکودم. ایتا کوچی ساک دوستمو هرچی پستایی داشتیم اوسادم باموم باغه محتشم. هاتو هو دورو وران بگردسم. هرتا دور زه ییم بازام خودما ده ییم کی کولافرنگی ورجا ایسامه. آسمانه ایطرف هاچین سورخی زه یی خورشید بوشوبو جوخوسه. درختانه جا ایتا هاچین دمرده سایه ناهابو. ایا اویا ایتا دوتا آدم امویی شویی. هاچین تورا بوسته بوم. می دیل هاتو زه یی قرار ناشتیم. خاستی جه می سینه بایه بیرون. ایدفایی بیدم نازه بایه مره آمون دره. هیچی خو مرا ناشتی. هو لیباسا کی داشتی دوکوده بو. هیچی تازه نوبو یا ایجور کی فکر بوکودیم بیم کی فرار خاییم بوکونیم. مره مره بوگفتم:
- شاید هاتو جه خانه بزه بیرون کی اونه پیرو مار شک نوکوند.
هوا تاریکا بوسته بو. چراغان روشنا بوستی بید. کولافرنگی پوشت تاریکی زه یی. اوشن تر روباره کنار لل پر نزه یی. هاتو نازبایه مره یا قاقا بو فاندرستم تا کی فارسه می کنار. هاتو بامو می بازو بیگیفته بچسبانه خودشا بوگفته:
- بریم
- کجا؟
- خوب بریم قدم بزنیم اینجا که نمی خوای واستیم!
- ها...آره درست میگی بریم.
راه دکفتیم. آرام ارامه بوشوییم روباره کوله سر بینیشتیم. می دسا بچسبانه بو خو سینا. اونه دیل ایجور زه یی که خیاله هاسایه جه اونه سینه بایه بیرون. خوسرا بنا می شانه سر. هیچی نوگفتی. اونا کشا زم. بچسبانم مرا. هاتو ایتا موشته بوبوسته می کشه مئن ارامه نفس کشه یی.
روباره کنار هی کس نه امویی نه شویی. اما دو نفر بیمو ایتا روبار و باغ محتشم. تاریکه گوره خوله بو. چراغ پراغ جه دور دوره شر روشن بو ولی تا روبارکنارا روشنا نوکودی. ایوخت واخوبا بوستیم کی واشانه سر نیشته بو همدیگه واپخته واپیچسته دیپیچسته بیم هاچین ایجور کی پاک ایتا بوبوستیبیم. نازبایه مرهمویان ایتا جنگله مانستن می سر و سینه سر فو وسته بو. نفس نفس زه ییم. امی دیل خاستی بیرون بایه. هوتو مویانا افشان بوکوده دسانه می گردنه دور تاوه دا سربنا می شانه سر هیچی نوگفتی. می دسانه اونه دور بیگیفته خاستیم نازبایه مره یا می جانه مئن ببرم. می سینه مئن قایما کونم. چقد بوگذشته بو امه را هالی نوبوسته بو. ایوخت واخوبا بوستیم کی امی لیباسا چاکون واکون کودان دیبیم. نازه بایه مره خو مویانا جیما کوده. من واشانه سر درازا کشه آسمانا فاندرستان دوبوم. می ور درازا کشه. خو سرا بنا می سینه سر ایدفایی بوگفته:
- چی تند داره می زنه
ایتا لبخند بزمه هیچی نوگفتم. خو انگوشتانا می سینه مویانه مئن ایجور کی ایچی دونبال بگردسه بی، دو وانه یی. آرامه بوگفته:
- باید برم. خیلی دیر شده. همه میافتند دنبالم. بلند شو بریم.
هیچی نوگفتم. ویریشتم. همدیگه دسا بیگیفته راه دکفتیم. حالا منبع آبا فانرسه می دسا وِلا کوده خوره راه دکفته. دسه مرا ایتا ماچی مره تاوه دایو ایجور کی بگه بای بای، بوشو. لالا بوسته بوم. لاما بوسته بوم. قاقا بوسته بوم. هاچین تومامه دونیا خیاله می سر فو ووسته بو. نازبایه مره بوشوبو.
می دیل نامویی بشم. هاتو به سامه اونا فاندرستم. بوشوبو. خیابانا دوارسته بو. دیفاره کنارا بیگیفته بودو
بودو بوشوبو. داره جیری به سام اونا فاندرستم. ده می چوم نامویی. بوشوبو. دیفار بویو خیابان بویو
آدمانی کی شون دیبید امون دیبید. تاکسی سوارا بوستید یا اینکی پیادا بوستید.
اوشبه فردا، صبحانه بوخورده نوخورده می کیتابانا اوسادم بوشوم باغ محتشم. هو داره جیر بینیشتم. ساعت هشت نه ده یازده.... نه! نازبایه مره سرعلامه پیدا نوبو. بوشوم اوشونه خانه جولو. بیدم هی تا ماشین ننا. اونهمه ماشین نومره تهران پاک آب بوبوسته بوشوبو زمین. دور دوره شر به سامه اوشانه خانا فاندرستم. پرده مرده فاکشه لل پر نزه یی. خیاله کی همه تان بوشوبید.
می کار بوبوسته هر روز بشم باغه محشتم. اینقدر به سم تا شب ببه. چقد بوگذشته بو حیسابا ناشتیم. ده روز یازده روز.... چن روز بوگذشته بو نانستیم. تا کی ایروز غوروب بیدم اوشنه چراغ روشنه. خیاله دونیایا مرا فادا بید. ولی هرچی به سام جه ناز بایه مره خبری نوبو. فردایو فردایانه دیگه یام بوشوم بازام هیچ خبری جه می نازبایه مره نوبو.
ده مره عادت بوبوسته بو هرکاری بداشتی بیم ایتا سر شوییم باغه محتشم. باغا گردسیم. کولافرنگی دورو بر گردسیم و روبارا فاندرستیمو واگردسیم بخانه. دفترپفترانا گردسیم. نامه پامه یانا خاندیم. آکه انا بینویشته بوم، نانستیم:
دکالستی
سیا ابرانه تر ابری
می چومانا دوارستی
ایدریا ارسویی ارسو
می دیلا پاک فیچالستی
چقد قورصه داری،
واری هاتو هرتا نیگا امرا
می دیمپراز تو هیستابو
بوارستی
بوارستی
اسالانا
کی هی کس
هی کسه
یاور ندان دابه
چی خوش بو خوشخیالی
تو مره هانده بمانستی
بیدین دریا دیلا،
هرماله با ساحیل نوبوسته قار
چره هر وخت بتابستی
سیا روزان نتابستی
عجب اروزیگار نامرده،
نامردانه ره گرده
ا روزانه سیا مئن تو سیا ابری، بوارستی
تی یارام کی نوبوسته بی وفایارانه یاره قار
مرا گفتی وفا داری
وفاداره دکالستی
دکالستی
دکالستی
هاچین تورابوستان دوبوم.
تابستان بو. گرمه تابستان. نه جه امی خانه ایتا صدا آمویی نه جه همساده خانان. نه همساده مانده ملله کودی، نه امی خوروس کلای اویی. هاچین گرمه زباله بو. دارانه سر زلزله خاندن بویو چیچیننه مرا هوا به گوروز بازی کودن. خیاله واشانه سر درازبکشه هف پادشایا خاب دئن دوبوم......
سه نفری شون دیبید. ایتا سایه بوبوسته بوم. ایتا واهیلابو سایه، ایتا سایه همه جا ایسابوم هیچ جا نه سابوم. زاکان بازه دیبید. چرخه فلک، پنبه رسه، هرکی یام ایجور زاکانه مرا بازه دیبید. شون دوبوم سایه بوم کی زمینه سر فاکشه بوستیم. گایی دراز دراز گایی هاچین تا پا دم. گایی لاغرو فاکشه تا او سره دونیا گایی پاختا بوسته ایتا پامته خاکه سر. ایدفایی نازبایه مره صدایا بیشتاوستم:
- ارسو...ارسو.... بیا پایین میافتی.........
ایجور جه خاب دپرکستم کی می مار دو بالا بجسته داد بزه:
- چی بوبوسته زای!؟ چره تره شه بزه انقد!
سالانه ساله کی می کار بوبوسته داره هاتو را دکفم وختو بی وخت ناره. شمه باغه محتشم. هو داره جیر ایتا پیچه نیشینم. تومامه خانان ایجور دیگه بوبوسته دارد. روبارکنار خیاله ده هو روبارکنار نی یه. کولافرنگی دیمه شمه نیشینمه. گاگلف مره اونه مرا گب زنمه. مره گمه مره ایشتاومه. کولافرنگی هاتو می گبانا ایشتاوه یو می ول بیگیفتنه دیله ره آبه مانه آتشه سر.
همین.
برگردان فارسی گیلداستان: ارسو
(نازبایه مره = ناز بیاید برای من )
از کدام کرانه گذشتی
که هیچکدام نشانِ ترا تا کنون نداشته است
چه بیهوده
در انتظارت
اشک شمرده ام
سالهای سال
حیران!
تازه از فرهنگ پیچیده بودم که چشمم به یک " ناز بیاید برای من " افتاد، دیدم که از پشت شیشه ماشین نگاهم می کند. هنوز از نرده های دیوار فرهنگ دور بودم که از آن ماشین مردی از خود راضی پیاده شد و برایم دست تکان داد. کمی به این طرف آن طرف نگاه کردم ببینم کسی غیر از من هست، همینطور جوری که من هم بپرسم " با منی"، برایش دست تکان دادم. به من لبخندی زد و سرتکان داد:
- بله بله باشمام
- با من؟
- بله
- بفرمایین
- اهلِ اینجایین
- بله. اینجا شهر منه
- شهر شماس
- بله شهر منه. اینجا بدنیا اومدم
- به به چه خوب. پس این شهر رو خوب بلدید
- بله فرمایشی داشتین
- ها..... شما باغ سمیعی میدونین کجاست
- بله. همیشه اونجا درس می خونم
- مگه مدرسه اس؟
- آه....نه.... اینجا بیشتر بچه ها توو باغا میرن درس می خونن.
- اینجا که همه اش بارونه
- اصلن اینطور نیست. چهارفصل کامل رو داریم. اگه بارون هم باشه بارونش هم مثله شهرمونه. مثه مردمه مونه. خونه هامون هم دامنه هاش جوری هست که هم آفتاب هم بارون میتونید زیرش پناه بگرید حالا چه درس خوندن باشه چه تماشا واستادن نه باران خیس می کنه نه آفتاب می سوزونه!
لبخند دیگری زد و پرسید:
- اینجا مدرسه ها چطورن؟
- عالی
- یعنی چی عالی؟
- خوب ما بهترین دبیرا رو داریم همه شون.....
نگذاشت حرفم تمام شود، پرسید:
- بهترین دبیرستان اینجا کجاست؟
کمی فکر کردم کدام را بگویم. دبیرستان خودم یادم آمد. دبیرانم آذرهوشنگ، صیانتی، مانی، اقتصادی،.... ناظمم خورده ای که در رشت دومی نداشت. همینطور بفکر رفته بودم گفتم:
- واسه من بهترین دبیرستان امیرکبیره ولی خوب دبیرستان شاهپور هست ممد رضا شاه هست و...
از میان ماشین، دختره چیزی گفت نفهمیدم چه گفت ولی نمی دانم چرا دلم می خواست بجای آن مرد هماو می آمد با من حرف می زد. ولی مرد پرسید:
- پسرونه ان یا دخترونه؟
- اینایی که گفتم پسرونه ان!
- پس دخترونه کدوماشون خوبن؟
کمی به این طرف آن طرف نگاه کردم یعنی اینکه دارم فکر می کنم، سپس گفتم:
- دخترونه رو راستش نمی دونم ولی فکر می کنم فروغ، شاهدخت.............. بهتریناشون باشن.
یارو تا بیاید چیزی بگوید، دختره بلند داد زد:
- چقدر لهجه ات قشنگه همه رشتی ها اینجوری فارسی حرف می زنن؟
طوری پُر رویانه خنده کرد که از خنده اش خیلی خوشم آمد. گفتم:
- ما گیلکها مثه مردمِ هرجای دیگه ای لهجه خودمونو داریم. ولی سعی می کنیم با غریبه ها طوری برخورد کنیم که اینجا احساسه غریبی نکنن! البته تا وقتی که پاشونو از گلیمشون بیرون نذارن! هیچ جا واسه من گیلان نمیشه! پامو از رشت بیرون بذارم، احساس غریبی می کنیم. هرکی از هرجا اومد، فرهنگِ گیلان رو گرفت گیلک شد.
زنه که خیلی چُسان فِسان کرده بود و عینک دودی زده مانند آدمهای از خود راضی بسوی ما نگاه می کرد، تا حرفم را شنید گفت:
- وا........ چه حرفا!!
یارو فهمید که از آن خوشم نیامده حرف را عوض کرد پرسید:
- خوب حالا چطور می تونم برم باغ سمیعی؟
گفتم:
- همین میدون رو دور می زنید. اون خیابونو راست میرید جلو می رسید به یه میدون که اسمش پل عراقه سرِ میدون بپیچید دست راست از پل که رد شدید اولین کوچه دست راست میره باغ سمیعی. یه طرف کوچه دبیرستان ممد رضا شاس یه طرفش هم کنسولگری شوروی یه. خیلی راحته.
یارو تشکر کرد و با من دست داد و رفت. از میان ماشین دختره بالبخندش سرش را تکان دادو مرا جوری که بگوید: بای بای! انگار دلم را کند و با خود برده است.
مرا می بینی!؟ همینطور مانند چوبِ خشک ایستادم خوشحالانه نگاهش کردم. ماشین میدان را دور زد و به دبیرستان شاهپور نرسیده از نگاه من دور شد.
برای خود مانند آدم مات زده راه افتادم به خیابان بروم که با رفیقم قرار داشتم تا غروب در خیابان قدم
بزنیم و سپس به سینما رادیو سیتی برویم که فیلم آل پاچینو را داشت و موسیو( یکی از کارکنان سینما) بلیط برایمان کنار گذاشته بود.
نفهمیدم چطور گذشت چطور شب شد چطور میان رختخواب هیزار خیال پرواز داده بودم. همینطور که در دفتر کوچکم آنچه که در آن روز گذشته بود می نوشتم دلم لحظه شماری می کرد که روز می شد و به باغ سمیعی می رفتم. جمعه هم بود دیگر نه درس داشتم نه مدرسه.
روی ایوان مادرم هنوز و ولضالیییییییییین تمام نشده لحافم را کشید. من دوباره لحاف را روی خود کشیدم و محل نگذاشتم. او لحاف را از روی من می کشید و می گفت:
- بلند شو بچه بلند شد دیرت می شود
من لحاف را دوباره روی خود می کشیدم مادرم را محل نمی گذاشتم. او بکش من بکش خلاصه از رو رفتم بلند شدم میان رختخواب نشستم و گفتم:
- آخه مادر جمعه ها مرده ها هم آزادند بعد چه دیرم می شود!؟
- آه بچه. مگر نمی خوای بروی به پدرت کمک کنی!؟
- چه کمکی مادر!؟
تا مادرم چیزی بگوید گفتم:
- امروز یک عالم درس دارم. شنبه امتحان دارم مادر.
- امتحان!؟ الان چه وقتِ امتحانه! بلند شو بلند شو خر خودتی!
- بخدا امتحان دارم مادر! اگر نمره بد بگیرم گردن تو هست. بعد نگویی چنین و چنان است!
- اخر چه امتحانی بچه!؟
- همینطور امتحان الکی داریم مادر. تا برای امتحان راست راستکی آماده شویم.
- ای بچه جان. ترا بزرگ کرده ام بعد نمی شناسمت!؟ همیشه راست بگو! هر کسی را گول بزنی مادرت را نمی توانی گول بزنی! یک چیزی ات است که امتحان را بهانه کردی.
می خواستم مادرم را بغل کنم طوری که دلش را بدست آورم تا دست از سرم بردارد دیدم خنده اش را پنهان کرده طوری که به زور خودش را نگه دارد نگاهم کرد. هیچ نگفت. همینطور که چیزهای نمازش را جمع کرد داشت چایی دم می کرد که بلند شدم سر و صورتم را شستم.
خورشید طوری از میان شاخه های درختِ آلوچه می تابید که برگهای شبنم خوردۀ درخت درست مانند گوله گوله آتش در چشمان آدم بر ق می زد. خروس راه به راه قوقولی قوقو می کرد. گربۀ دزد، کنار دیوار میان آفتاب خودش را جمع کرده هفت پادشاه را انگار دارد خواب می بیند. همینطور که گنجشک نزدیکش می آمد چشمانش را کمی باز می کرد بعد می بست.
مرغِ قد کوتاه که اگر نزدیکش می شدی، روی زمین می خوابید، داشت از روی زمین دانه برمی چید. همیشه از دست مادر دانه برمی چید.
صدای گوسالۀ خانۀ همسایه یک ریز می آمد طوری که انگار از گرسنگی هلاک شده بود. وقت شیردوشیدنش توسط همسایه گذشته بود. از رادیوی او صدای آهنگ هر صبح می آمد:
دالام دالام دام، دالام دالام دام، داله داله دام دام، دالام دالام دام دام، داله لام دالام دالام لام لام داله لام، دالام دالام دام دام......
مقابل چشمان من همینطور چشمِ " ناز بیاید برای من"، می آمد. از آن خلاصی نداشتم. طوری که هر کاری می کردم باز هم او را می دیدم که از میان ماشین نگاهم می کرد و با من بای بای می کرد. لحظه شماری می کردم که به باغ سمیعی بروم.
مادرم همیشه یک عالم کار خانه داشت هر کدام را هم قدش نمی رسید صدایم می کرد. تازه اگر فقط کار خانه بود، خوب بود! وقتِ دوخت و دوزش باید برایش سوزن نخ می کردم. از وقتی که عینک زده بود کمی از سوزن نخ کردن راحت شده بودم وگرنه امروز هم می بایست دم دست مادرم می بودم.
لباس پوشیدم. از ایوان پایین آمده بدو رفتم مستراح. هنوز در بسته نبسته مادرم در را باز کرد با اخم گفت:
- آخر بچه حرف گوش نکن! سرپا می شاشی، کارت جور نمی آید.
با خودم غر زدم: سرزده وارد نشوید که مستراح آدم است، به وقت داخل شدن اهَم اهَم لازم است!!!
خلاصه بیرون آمدم گفتم:
- کاری که با شاشیدن جور نیاید همان بهتر که جور نیاید. تو هم بیهوده با این چیزها می خواهی گوز بجیبم کنی ( گوز بجیبم کنی = تحمیقم کنی) من دیگر بزرگ شده ام نمی توانی اینطور با این حرفهای پوچ خرم کنی. مرا بترسانی.
می دانستم که همین الان است که بگوید گنجشکِ پارسال به گنجشک امسال می گوید، ......( جینجیری جیس! فارسی نمی دانم چه می شود! اما پرنده ای بسیار کوچک از گروه گنجشکهاست)
خندید. هیچ نگفت. همینطور داشت نگاه می کرد که باز هم من داشتم برای گریز از خانه بی قراری می کردم. رفتم از میان کتابهایم کتابی قطور وبزرگ برداشتم طوری در میان دستانم گرفتم که مادرم بتواند ببیند.
کتاب در دست دمپایی پوشیده به فرار از خانه بیرون زدم. مادرم هرچه صدا زد خود را به نشنیدن زدم. راه افتادم بروم باغ سمیعی.
از خانه بیرون زدم. کنار رودخانه شهرم راه افتادم. روی کنارۀ آن سوی رودخانه، بهرام داشت درس می خواند. مرا دید دست تکان داد که پیشش بروم. نرفتم ولی برایش دست تکان دادم که بایدبروم کار دارم. بهرام با یک دختر آنجا لاس می زد. گاه گاه فیزیک ریاضی انگلیسی را با من یاد می گرفت. هرچه هم برایش می گفتم داستان " نرود می خ آهنین بر سنگ " می شد.
اما تا دلت بخواهد دختر بازی می کرد. بیچاره پدر و مادرش او را به رشت فرستاده بودند تا درس بخواند. نمی دانستند که فقط ژیگول بازی دارد می کند. روزی من و بهرام میان باغ با همدیگر درس می خواندیم. آن روز هنوز نیامده بودم که برای خودش ماتم گرفته بود و مانند آدمهای سوگوار غصه داشت. دایی اش مرده بود. او هم با یک دنیا غصه داشت زیر درخت گریه می کرد. بعد همان دختره که بهرام با او لاس می زد آمده بود پیشش دیده بود که بهرام دارد گریه می کند. همینطور بدون مقدمه دلداری اش می داد که حالا درسش را تمام کند او با هیچکس غیر از بهرام عروسی نمی کند گریه نکند می داند که دوستش دارد. همینطور بهرام هم یک شکم سیر گریه کرد تا اینکه مادر دختره او را صدا زد و پس از اینکه دختر رفته بود کنار بهرام رسیدم که داشت هم گریه می کرد هم می خندید. مانده بودم از اینکه چطور ممکن است یک نفر هم بگرید هم بخندد. تا اینکه برایم ماجرا را تعریف کرد. اینکه برای مرگ دایی اش می گریست دختره فکر می کرد که بخاطر دوست داشتنش می گریست. بهرام همینطور گریه خنده می کرد که رسیدم!
دروغ چرا! حواسم اصلا به بهرام نبود. هرچه در سرم می گذشت این بود که به باغ سمیعی برسم. بهرام را وا دادم. از کنار رودخان گذشتم. چه وقت به باغ سمیعی رسیده بودم حالی ام نشده بود. وقتی از فکر و خیال در آمده بودم که از کنار دیوار کنسولگری شوروی روی علفها می رفتم. دور دورها درخت چناری بود که همیشه زیر آن درس می خواندم. هنوز به آن درخت نرسیده خانه ای بود که دور تا دور آن درختها بلند قد کشیده بودند هر کدام از بالای خانه بلندتر می زد و سایه می کرد. بالکن دراز خانه رو به همان درخت چنار بود که درس می خواندم.
همینطور کتابم را به دست گرفته، دمپایی به پا از روی علفها می رفتم که علفهای خیس پا و دمپایی ام را خیس کرده بود. دمپایی هی از پایم لیز می خورد نمی توانستم راه بروم. دمپایی را در آوردم پا برهنه رفتم تا به چنار رسیدم.
کتابم را باز کردم کمی ورق زدم که از کجا شروع به خواندن کنم ولی مگر می توانستم حواسم را جمع کنم!؟ هر کلمه ای که می خواندم نگاهی به بالکن خانه می انداختم ببینم نازبیاید برای من، آنجا هست یا نه! آمده یا نه! همینطور برای خود چشم انتظار خیال پر می دادم اصلا نمی توانستم درس بخوانم.
ناگهان دیدم در بالکن خانه همان زنِ چُسان فسان کرده، آمده دستش را به ستون بالکن خانه گرفته به درختها چشم دوخته است. همینطور مانند گربه دزده نگاه می کردم ببنیم نازبیاید برای من هم می آید یا نه. دیدم نه! هیچ نشانی از او نیست.
زیر درخت چنار نشستم کتابم را باز کرده روی پایم گذاشته خود را به درس خواندن زدم. مانند گربه دزد، نگاه می کردم ببینم همان زن باز روی بالکن هست یا نیست.
روی درختها گنجشکها می آمدند و می نشستند و می رفتند. زاغی گاه گاه روی نک درخت می نشست دم تکان می داد پر می کشید می رفت. شاخه های درختان تکانی نمی خوردند. هوا باد نداشت. یک جور گرم شده بود که همینطور نشسته هیچکاری نکرده هم خیس عرق می شدی. لنگه شلوارم را تا زانو بالا زدم. شروع به نوشتن در دفترم کردم. نمی دانستم چه می نوشتم. ولی همینطور سرم را گرم می کردم که ناگهان دیدم از میان بیشه ای یک صدای جیغ می آید. بلند شدم. دنبال صدای جیغ را گرفتم. اطراف همان خانه بیشه ای بود که صدا از آن جا می آمد. همینطور دمپایی پوشیده نپوشیده دویدم رفتم تا به بیشه رسیدم ناگهان دیدم نازبیاید برای من تکه چوب تری بدست گرفته هی جیغ زنان میان علفها اشاره می کند. نگاهش کردم و گفتم:
- چی شده؟
- مار مار ببین چی گنده اس!
میان علفها دیدم که یک مارِ بومی ( کره مار، کره روف ) برای خود آرام ارام کشان کشان داشت می رفت. گفتم:
- ا............این یه کره روف هست. کره روف! این که ترس نداره اصلن نیش نمی زنه. تازه بعضی وقتها هم می خونه!
نازبیاید برای من کمی نگاهم کرد و گفت:
- چی گفتی کره..... چی چی !؟
- کره روف! کره مار هم بهش می گیم. این حیوان تووی گیلان هست. بیشتر تووی باغها پیداش میشه.
- اسم فارسیش چیه؟
- نمی دونم. ما بهش میگیم کره روف.
- من می ترسم.
- خوب چیکارش داری!؟ اگه می ترسی برو یه جای دیگه این حیوان بیچاره مثه همۀ ما حق داره اینجا بمونه!
- من که کاریش ندارم فقط می ترسم...
- خوب بترس ولی چرا چوب گرفتی دستت اگه کاری نداری!
- همینطوری از ترس گرفتم دستم.
- یه کم کنار بمون تا من اونو دور کونم که نترسی!
- تو نمی ترسی!؟
- نه که نمی ترسم این حیوان بی آزاره!
آرام آرام مار را دور کردم تا میان بیشه گم شود. بعد دست او را گرفتم کنار کشیدمش. کمی نگاهم کرد. چشمش برق می زد. طوری که گونه هایش سرخ شده بود. ماتم زد. ناگهان آن زنِ چسان فسانی از بالکن خانه داد زد:
- اینقدر ورجه وورجه نکن دختر! بدو بیا با بابا میخوایم بریم بیرون. زودباش معطل نکن.
نازبیاید برای من، کمی نگاهم کرد. لبخندی زد و بدو رفت. من همینطور نگاهش می کردم تا اینکه میان خانه رفت و گم شد.
برگشتم. زیر درخت آمدم. دوباره کتابم را گرفتم بخوانم. هنوز یک ورق نزده دیدم که ماشین آنها راه افتاده است. فهمیدم که نازبیاید برای من گردش رفته است. پس از رفتن آنها کتاب پتابهایم را جمع کردم و به خانه رفتم. درس بی درس. که می توانست درس بخواند!
آن شب تا صبح خوابم نبرد. همینطور یک ریز برای فردا نقشه می کشیدم. این جور وقتها خیال آدم درست دنیای کارتنی می شود. همه چیز می توان کرد. همه چیز هم امکان پذیر می شود و هرکاری می شود کرد. شب نقشه کشیدن هست ولی شب که تمام می شود روز می آید داستان فرق می کند. آن همه بیداری و نقشه کشیدن و خیال پرواز دادن می شود بادِ هوا.
صبح زود به مدرسه رفتم. کنار دیوار مدرسه تا وقتی که باز شود درسم را دوره کردم. همینطور یکی می خواندم یکی خیال می کردم. تا مدرسه باز شد و راه افتادم به داخل مدرسه بروم که هنوز رسیده نرسیده ناظم من خورده ای صدایم کرد:
- ا............. بچه سر به هوا، بعدازظهر پنجشنبه چرا غایب بودی؟
- من!؟
- نه خیر بابای تو!
- مگه شوما نگفتید آقای آذرهوشنگ نمیاد! برید خونه! خوب من هم رفتم دیگه!
- آقای آذر هوشنگ صبح کلاسش بود ولی بعد از ظهر که شیمی داشتید!
- من که گفتم شوما اصلن ایجازه نمی دید آدم حرفشو بزنه! تا خواستم بگم بعدازظهر شوما... گفتید برو زیاد چانه نزن ترکمه! بعد هم که آقای نقشپور صداتون کرد رفتید! خواب من چیکار می کردم!؟ منام رفتم دیگه!
خورده ای هم همیشه اینجور وقتها یک خط کش در دستش داشت. دست دراز کرد تا با خط کش مرا بزند که من فرار کرده به کلاس رفتم.
روی نیمکتِ آخر در کلاس نشسته بودم که رفیقم اشاره ای کرد:
- برویم!؟
سرم را تکان دادم برویم. رفیقم ناگهان شکمش را گرفت قیافه اش را جوری کرد که همین الان است روی زمین ولو شود. معلم ببیچاره ترسید الان است که گردن او بیافتد. رنگش گچ دیوار شده بود. با دل
نگرانی پرسید:
- چی شده پسر!؟
- شکمم آقا! شکمم درد می کنه!
- چرا!؟
- از دیشب شکم روش دارم بوخودا نمی دونم چی شده!
- چی خوردی؟
- شام!
- میدونم شام ولی چی غذایی خوردی؟
- خواب مثله همیشه غذا خوردم.....
بعد شروع کرد به داد زدن آی مردم وای مردم. دست بلند کردم پرسیدم:
- آقا اجازه بدید من ببرمش خانه شاید اونو ببرند دوکتور.
معلم کمی نگاهم کرد دید چاره ای ندارد گفت:
- پاشو ببرش ولی از ناظم هم اجازه بگیر
همچین که اسم ناظم آمد، دادِ رفیقم بلند شد:
- وای مردم وای مردم شکمم شکمم....
بیچاره معلم کمی حیران شده نگاه کرد. کلاس بهم ریخت. پیش رفیقم رفتم ولی نگاهم کرد. طوری خنده ام گرفته بود که کم مانده بود همه چیز وارونه بشود. معلم داد زد:
- پسر بلند شو دیگه. چرا نشسته ای؟
من هم تند و تیز بلند شدم کتابهایم را جمع کردم رفتم دست رفیقم را گرفتم از کلاس بیرون رفتیم.
می دانستم که ناظم همین الان است که از دفتر بیرون بیاید. بخاطر همین پیش آقا موسی رفتیم گفتیم باید دکتر برویم دروازه را باز کن.
از زمین والیبال کنار آبخوری/ دستشویی گذشتیم. آقا موسی تا ما را دید گفت:
- چه شده! چه لایی سرتان آمده!
- آقا موسی در را باز کن زود باش همین الان به گردن تو می افتد. بعد باید جواب بدهی.
بیچاره دروازه را باز کرد ما هم بیرون رفتیم. اقا موسی دروازه را داشت می بست که ما بدو رفتیم. طوری که گلوله از لوله تفنگ بیرون رفته باشد. کنار رودخانه پس از اینکه از روی پل که مانند سدی بود گذشتیم، رفتیم. از آن جا سرخبنده( یکی از محله های رشت) بود بعد هم مشت ما را گاو نمی خورد( هیچ کس حریفمان نبود ).
گفتم:
- خوب از مدرسه در رفتیم. من رفتم باغ سمیعی
- چی؟
- باغ سمیعی!
- خُل شدی مگه؟
- چرا خل! خوب میخوام برم باغ سمیعی ناز بیاید برای من را ببینم.
- آنجا حشره هم پر نمی زند بعد نازبیاید برای منِ تو آنجا دارد چکار می کند! بخدا خل شده ای
- نه پسر. باید بروم. بیخود از مدرسه با تو فرار نکرده ام.
- ول کن بریم سینما
- نه سینما پینما باز نیستم. باید باغ سمیعی بروم.
- خوب من هم میام
- خوب بیا تو هم بیا ولی
- می دونم ناز بیادی برای منِ تو اگر آمد من باید بروم مزاحم نباشم. خوبه!؟
- حالا برویم بعد یک خاکی به سرت می ریزم.
- سر خودت بریز
- نه سر تو باید بریزم چون که من آنجا کار دارم تو چه کار داری؟
خنده کردیم رفتیم. به خانه ام رسیدیم. رفیقم در کوچه روی پلکان خانه نشست. من بخانه رفتم. تا چشم مادرم به من افتاد پرسید:
- ا.............. چرا زود آمدی باز هم معلم نداشتید
- داشتیم
- پس چرا به خانه آمدی
- معلمها جلسه داشتند
- جلسه!؟
- آها
- چه جلسه ای؟
- من چه می دانم. کلاس ما را تعطیل کردند.
- فقط کلاس شما را
- آها
- همین روزها باید بیایم مدرسه مگر می شود جلسه را وقت درس بیاندازند. خوب می توانند کلاسها که تعطیل شد حلسه بگذارند. باید بیایم خورده ای را ببینم چرا کلاس شما را.....
- مادر من بچه نیستم. این دبیرستانه دبستان که نیست
- دیگر بدتر
- بدتر ندارد. دبیران ما خودشان برای ما برنامه می گذارند عقب نمی افتیم. بیهوده به مدرسه آمدن را کنار بگذار مگه بچه ام! تو به مدرسه بیایی بچه ها مسخره ام می کنند بچه ننه هستم.
مادرم کمی به فکر فرو رفت. هیچ نگفت. کتابی زیر بغل زدم تکه ای نان بربری با یک گوجه فرنگی برداشتم از خانه بیرون آمدم.
وقتی به باغ سمیعی رسیدیم سایه درخت از خودِ درخت بزرگتر بود. گنجشکها تا دلبخواه جلسه می دادند. سنجاقکها گاه گاه از این علف به آن علف پر می کشیدند. علفهای خشک حسرت یک قطره باران را داشتند. بیشه ها در انتظار شب نم خمیازه می کشیدند. افتاب زورش را باخته بود و به پشت کوه ها رفته بود تا شعله های ذخیره شده اش را بردارد دوباره بیاید بتابد.
غروب پایش را روی جای پای آفتاب گذاشته، از دور آرام آرام می آمد. زیر درخت نشستم. کتابها را کنارم گذاشتم. به گنجشکها نگاه کردم. از دور نازبیاید برای من با ناز داشت می آمد. به رفیقم نگاه کردم. دیدم اصلا انگار این دنیا نیست:
- ا............ برو بگذار باد بیاید! نازبیاید برای من دارد می آید...برو....
- کو....کو....کوووووووو؟
- برو بعد شاید یک روز تو هم اشنا بشی سه نفری بریم بگردیم. حالا برو بگذار کارم را بکنم.
رفیقم تکه چوبی بدست گرفته راه افتاد رفت. دور دورها در پشت بیشه ها نشانی از او پیدا نمی شد. نازبیاید برای من رسید نگاهی کرد که انگار دنیا را به من داده اند.
بلند شدم. بطرفش رفتم. با یکدیگر رفتیم. حرف زدیم. گاه گاه باد موهایش را جلوی صورتم به رقص در می آورد. عطر آن مستم می کرد. از درس بگیر تا مدرسه از خانه بگیر تا فرارمان که به باغ سمیعی آمدیم حرف زدیم.
دیگر از آن روز به بعد دنیای من باغ سمیعی شده بود. شب و روز نداشتم. دلم برای نازبیاید برای من پر می زد.
مادرم گاه گاه نگاهم می کرد. سرش را تکان می داد. با دلنگرانی با خود چیزی می گفت که نمی فهمیدم چه می گفت اما می دانستم که چیزی حس کرده است. تا اینکه به مادرم گفتم دل باخته ام. تا به گوش مادرم آمد دل باخته ام بهم ریخت. بفکر فرو رفت و دلنگران تر نگاهم کرد، گقت:
- آخه بچه جان عشق و عاشقی خوبه ولی عشق تنها که زندگی را پیش نمی برد. درست را بخوان عاشقی هم بکن. چه خوبه آدم عاشق بشه ولی.....
- آن وقتها که با پدرم خوشخوشانی با خودتان از عالم و آدم جدا شده دلبری می کردی بفکر درس هم بودی! اصلن این جور چیزها حالی تان بود!؟
مادرم آهی کشید و گفت:
- نه بچه حان. حالی مان نبود. خطِ هیچ کس را هم نمی خواندیم ولی دردکشیده طبیبه! برای همین هم است که به تو می گویم......
- خوب من هم همانطور مادر. خیلی دوستش دارم. نمی دانی چقدر زیباست انگار یک دنیا.....
- خوبه خوبه می دونم چه می گی. شش ماه دیگه بیا با من حرف بزن بعد ببینم چه میگی! هر کاری می کنی درسَت را بخوان
- درسم را می خوانم مادر. درس کاری نداره که....
مادرم با خنده دنبال کارش را گرفت. دزدکی نگاهم می کرد سرش را تکان می داد. از آن روز به بعد همیشه مادرم مرا می پایید که چطورم. از لباس پوشیدن بگیر تا شانه کردن موهایم. با نگاهش طوری نازم می داد که دلنگران بود.
شبها کارم شده بود بنشینم و خیال پر بدهم. بنویسم و پاک کنم. شبها نقشه کشیدن بود و روزها دست از پا کوتاهتر دنبال هیچ نقشه را گرفتن.
یک روز باغ سمیعی زیر همان درخت نشسته بودم که نازبیاید برای من آمد پیشم نشست. سرش را روی شانه ام گذاشت. آن روز مثل هیچ روز دیگر نبود. یک جوری گم شده ها را می ماند. هرچه هم می پرسیدم چه شده هیچ نمی گفت و آه می کشید. موهای نازبیاید برای من را ناز می دادم و گاه گاه می بوسیدم. دنیای من شده بود با نازبیاید برای من روزها را گذراندن و شبها نقشه کشیدن و خیال پرواز دادن. تا وقتی که نازبیاید برای من گفت که خانه خریده اند از تهران می آیند در رشت زندگی کنند. دیگر داشتم پرواز می کردم. همیشه غصه ام بود که روزی نازبیاید برای من به تهران برود چه کار باید بکنم.
ناگهان همانطور که سرش روی شانه ام بود با موهایش بازی می کردم پرسید:
- پسر دوس داری یا دختر؟
- منظورت بچه خودمونه!؟
- آره!
در دلم قند آب شد. یک جور مات شده بودم. ساکن بفکر فرو رفتم ناگهان گفت:
- چرا هیچی نمی گی؟
- دارم فکر می کنم.
- تا حالا فکرشو نکرده بودی؟
- نه. غافلگیرم کردی!
- خوب حالا بگو پسر دوس داری یا دختر؟
- چه فرق می کنه بچه بچه اس!
-کدومشو بیشتر دلت می خاد؟
- دختر!
- چرا دختر؟
سکوت کردم. همینطور کیلویی گفته بودم دختر! ناگهان بزبانم آمد:
- خوب چشو ابروی ترو داره! وقتی پیرشدم دوباره می تونم جوانیتو ببینم.
دیگر راه افتاده بودم. داشتم همین فکر را می کردم بپرسم چه اسمی دوست دارد ولی او از من پرسید. گفتم:
- اگه دختر باشه اسمشو دلم می خواد ارسو بذاریم.
- اگه پسر باشه چی؟
- ورنا
- ورنا؟
- آره
با خود تکرار کرد:
- ارسو...... ورنا
سپس گفت:
- همینطوریش قشنگه ولی چی معنی میده؟
گفتم:
- ارسو یعنی اشک،
- ورنا؟
- ورنا یعنی جوان/ جوانی، فکر می کنم همون برنای فارسی باشه که گیلکی میگیم ورنا.
سرش را بیشتر به شانه ام فشرد. دستم را گرفت. تمام جانم داشت شعله می کشید. دنیا مال من بود. داشتم پرواز می کردم.
خانه خریده بودند. جا افتاده بودند. خانه شان باغ محتشم بود. من هم از خدا خواسته همیشه جایم باغ محتشم شده بود. جلوی خانه آنها میان باغ محتشم در فاصله دو درخت می رفتم برمی گشتم. کتاب در دستم چشمی به آن طرف خیابان به خانه آنها داشتم، چشمی به کتابم.
روزها گاه گاه پیشم می آمد. می رفتیم در باغ قدم می زدیم. از کلاه فرنگی کنار رودخانه می گفتیم تا به منبع آب می رسیدیم. او به خانه می رفت من تا اینکه برق اتاقش خاموش شود به او چشم می دوختم.
بچه های باغ محتشم کم کم به من گیر می دادند. هر روز هم فکر می کردم که چه وقت بشود به جانم بیافتند. رفیقم فهمیده بود که می خواهند مرا بزنند. خدا با من بود که پدر رفیقم پشت باغ محتشم در زمین طیاره فامیل داشت. خلاصه پارتی بازی کرد و به حسن کچل سفارش مرا کرده بود. برای همین، بچه های باغ محتشم کارم نداشتند ولی گاه گاه می آمدند شاخ شانه ای می کشیدند اما هیچ کاری نمی کردند، می رفتند
کاش آن روز نمی آمد. کاش آن روز نمی رفتم. کاش اصلا آن روز در خانه می ماندم. همه چیز همان روز بود. همان روز جلوی فرهنگ که ایستادم. همان روز که از داخل ماشین با من بای بای کرده بود. دلم را برده بود. همان روز که از آن روز به بعد مانند آدمهای گم شده، هیچ جا نبودم بجز باغ سمیعی بعد هم باغ محتشم.
سه تا دفتر پر کرده بودم. هر روز را می نوشتم. در هر صفحه هم چشم او را کشیده بودم. برایش گفته بودم درد دل کرده بودم. یک عالم نوشته بودم. وقتی بخودم آمدم که دیدم میان تمام کتابها و دفترها و روزنوشته ها یک دنیا شعر گفته ام. نامه هایش را لا به لای دفتر و کتابهایم داشتم. تا اینکه یک روز از مدرسه فرار کرده باغ محشتم آمده بودم. میان همان دو درخت خود را به درس خواندن زدم. می دانستم که نیست ولی آمده بودم. آن وقتِ روز باید مدرسه بوده باشد.
از خانه آنها همینطور می آمدند، می رفتند. یک دنیا ماشینِ نمره تهران پارک شده بود. دلم گواهی بد می داد. چیزی داشت می شد. چیزی که خوب نبود. چیزی که انگار به آتشم می کشید. شعله کشانم می کرد.
وقتی آمده بود که انتظارش را نداشتم. از آن طرف خیابان آمد کنار نرده گفت:
- میدونی دارن منو شوهر میدن!؟
- چی!؟
- شوهر میدن!
- کی؟
- مادرم
- پدرت چی؟
- خوب اونام موافقت کرده!
- یانی چی؟
دیگر نتوانستم خود را مهار کنم. همچین که اشکهای او را روی گونه اش دیدم کتابها را زمین انداختم گفتم:
- دنیا را بهم می زنم مگه همینطوری میذارم هرکاری خاستن بکنن!
- دیگه گذشته
- چیچی رو گذشته؟
- قرار مدارا گذاشته شده. از خیلی وقت پیش حرفش بود. تمام برنامه شونو چیدن.
- تو چی؟
- من چی میتونم بگم!
- خوب قبول نکن!
- نمی تونم.
- چرا نمی تونی؟
- تمام فامیل به جونم می افتن. تردم می کنن. رسمه فامیله. هر کاری بزرگترا بکنند بچه ها نمی تونن نه بگند. خودشون همه کارا رو می کنن.
- خوب بکنند. ما با هم از اینجا میریم! نشونشون میدیم که ما هم آدمیم. حق داریم انتخاب کنیم واسه زندگیمون تصمیم بگیرم نه اینکه واسه ما تصمیم بگیرن. از اینجا میریم. زندگی ماست نه اونا!
- کجا؟
- هرجا شد یه جایی که دست هیشکی به ما نرسه.
- با چی؟
- چی نمیخواد!
- پیاده میریم؟
- نه. اتوبوس میگیریم میریم.
- میریم تو خیابونا می خوابیم؟
- من کار می کنم خونه میگیریم یه جوری سرو سامون میدیم بخودمون
- بچه نشو
- بچه شدن نداره. فقط تو اگه بخای همه چی درست میشه
- نمی تونم
- پس تو هم.....
جوری گریه می کرد که نتوانستم دنبال حرفم را بگیرم، گفتم:
- ببین هر کاری بخای می کنم. هر کاری. فقط بگو! بیا بریم. از اینجا فرار کنیم. وقتی نباشی هیچکاری
نمی تونن بکنند. بیا بریم.
هیچ نگفت. همانطور گریه ای می کرد که شانه هایش از گریه می لرزید، از من دور شد. هرچه ماندم نیامد.
شب شده بود. چراغ اتاقش روشن نشده بود. ساعت ده... یازده..... دوازده.... یک شب....همینطور زیر درخت منتظرش مانده بودم هیچ خبری نشده بود. دلم داشت از سینه در می آمد. هزار نقشه به سرم زده بود. ناگهان گفتم بروم خانه شان با پدر و مادرش حرف بزنم بگویم که......
با خود گفتم:
- چه بگویم؟ وقتی او نخواهد من چه می توانم بکنم. تازه اگر بخواهد هم چه بکنیم؟
دیگر حشره هم پر نمی زد. در باغ محتشم نه کسی می آمد نه می رفت. همه جا مه گرفته بود. چراغهای خیابان زردِ زرد روشن بودند. جلوی خانه شان ماشینها ردیف پارک شده بودند. یک نمره رشت هم نبود همه شان نمره تهران بودند. به سرم زده بود بروم تمام ماشینها را به آتش بکشم.چراغها و شیشه هاشان را بشکنم. دیوانه شده بودم. ولی همین کارها را هم می کردم خوب چه بشود؟
دست از پا کوتاهتر با یک دنیا اندوه به خانه آمدم. مادرم جلوی در منتظرم چشم به راه بود دیوانه و بی قرار شده بود. تا مرا دید پابرهنه بطرفم دوید بغلم کرد و گفت:
- بچه جان چه به سرت آمده؟ چرا یک خبر نمی دی آخه من دیوانه شدم به من فکر نمی کنی!
اشک در چشمم پر شده بود. سرم را طوری گرفتم که مادرم اشکهایم را نبیند. بزور خنده کردم گفتم:
- با چند تا از رفیقام داشتیم درس یاد می گرفتیم. فیزیک را دوره کردیم. یکی از بچه ها مثلثات را نمی فهمید اینقدر جان کندم تا به کله اش فرو رفت.
مادرم کنار سماور دیگ پلو را در پارچه پیچیده بود تا گرم بماند. به سر و صورتم آب زدم. در ایوان نشستم. مادرم برایم پلو کشید. کمی خوردم تا خیال مادرم راحت شود. گفتم:
- خسته ام مادر می خواهم بخوابم
- بخواب بچه جان
نمی دانم چه وقت از خواب بیدار شدم. دیدم که صدای خروس همینطور یک ریز می آید. آفتاب همه جا می تابید. بلند شدم. لباس پوشیدم از خانه بیرون زدم. به مدرسه رفتم. هیچ چیز حالی ام نمی شد. با معلمم دعوایم شد او مرا از کلاس بیرون کرد. خورده ای، ناظمم، با خط کشش بطرفم آمد دید مثل آدمهای دیوانه می مانم. آرام گفت:
ا............باز هم دسته گل آب دادی به مادرت بگو فردا به مدرسه بیاد
سرم را تکان دادم از مدرسه بیرون آمدم. خانه نرفتم. همینطور در فکر فرو رفته پیاده به باغ محتشم رفتم. زیر همان درخت که درس می خواندم نشستم. دو دقیقه نشد که نازبیاید برای من، کنار نرده باغ محتشم آمد کاغذی مچاله شده در مشت کرده برایم انداخت. بعد تندا تند برگشت به خانه رفت.
گولۀ کاغذ را چهارچنگالی باز کردم. دیدم نوشته که امروز هوا تاریک شد بیایم کلاه فرنگی باغ محتشم.
هزار فکر به سرم زده بود. چرا کلاه فرنگی!؟ چرا هوا تاریک شد!؟ نکند می خواهد فرار کنیم!؟ اگر بخواهد فرار کنیم چه!؟ همینطور دلم به هزار راه می رفت. تندا تندا به خانه رفتم. حالی ام نشده بود چطور آن همه راه را آمده بودم. سرو صورتم را شستم. لباس تازه کردم. ساک کوچکی بستم و هرچه پس انداز کرده بودم برداشتم. به باغ محتشم برگشتم. همینطور همان اطراف گشتم. هر دوری هم می زدم باز خودم را می دیدم که کنار کلاه فرنگی ایستاده ام. یک سوی آسمان سرخی می زد. خورشید می رفت که پنهان شود. از درختها فقط سایه ای بی رمق مانده بود. اینجا و آنجا دو نفر می آمدند می رفتند. داشتم دیوانه می شدم. دلم همینطور می زد قرار نداشتم. دلم می خواست از سینه ام بیرون بزند. ناگهان دیدم نازبیاید برای من، دارد می آید. هیچ چیز با خودش نداشت. همان لباسی که بتن داشت پوشیده بود. هیچ چیز تازه نکرده بود طوری که فکر کنم که می خواهد فرار کنیم. با خودم گفتم:
- شاید همینطور از خانه بیرون زده تا پدر و مادرش شک نکنند.
هوا تاریک شده بود. چراغها روشن شده بودند. پشت کلاه فرنگی تاریکی می زد. آن طرف تر کنار رودخانه
حشره هم پر نمی زد. همینطور به نازبیاید برای من، خیره نگاه می کردم که کنارم رسید. همینطور آمد بازویم را گرفت بخودش چسباند و گفت:
- بریم
- کجا؟
- خوب بریم قدم بزنیم اینجا که نمی خوای واستیم!
- ها...آره درست میگی بریم.
راه افتادیم. آرام آرام رفتیم روی پُشتۀ رودخانه نشستیم. دستم را به سینه اش چسبانده بود. دلش طوری می زد که انگار همین الان است از سینه او بیرون بیاید. سرش را روی شانه ام گذاشت. هیچ نمی گفت. در آغوشش گرفتم. بخودم چسباندمش. همینطور جمع شده در آغوش من آرام آرام نفس می کشید.
کنار رودخانه هیچ کس نه می آمد نه می رفت. ما دو نفر بودیم و یک رودخانه و باغ محتشم. تاریک سیاه بود. چراغ از دور روشن بود ولی تا کنار رودخانه را روشنایی نمی داد. یک وقت بخود آمدیم که روی علفها نشسته به همدیگر پیچیده، در آغوش هم رفته طوری که یکی شده بودیم. موهای نازبیاید برای من، مانند یک جنگل روی سر و سینه ام افشان شده بود. نفس نفس می زدیم. دلمان می خواست از سینه بیرون بیاید. همانطور موهای افشان کرده، دستها دور گردنم انداخته، سرش بر شانه ام گذاشته، هیچ نمی گفت. دستانم را ددور او حلقه زدم. می خواستم نازبیاید برای من را در جانم جا دهم. در سینه ام پنهانش کنم. چقدر گذشته بود حالی مان نشده بود. یک وقت بخودمان آمدیم که داشتیم لباسمان را مرتب می کردیم. نازبیاید برای من، موهایش را مرتب کرد. روی علفها دراز کشیده به آسمان خیره شده بودم. کنارم دراز کشید. سرش را روی سینه ام گذاشت. ناگهان گفت:
- چی تند داره می زنه
لبخندی زدم و هیچ نگفتم. انگشتانش را میان موهای سینه ام جوری که دنبال چیزی بگردد می دواند. آرام گفت:
- باید برم. خیلی دیر شده. همه میافتند دنبالم. بلند شو بریم.
هیچ نگفتم. بلند شدم. دست همدیگر را گرفته راه افتادیم. هنوز به منبع آب نرسیده بودیم که دستم را رها کرد تنها راهش را گرفت و رفت. با دست بوسه ای برایم پرتاب کرد. طوری که بگوید بای بای، رفت. لال شده بودم. فلج شده بودم. ماتم زده بود. انگار تمام دنیا بر سرم فرو ریخته بود. نازبیاید برای من رفته بود.
دلم نمی آمد بروم. همانطور ایستادم نگاهش کردم. رفته بود. از خیابان گذشته بود. کنار دیوار را گرفته بود و رفته بود. زیر درخت ایستادم نگاهش کردم. دیگر به چشمم نمی آمد. دیوار بود و خیابان بود و آدمهایی که می رفتند، می آمدند. از تاکسی پیاده می شدند یا که سوار تاکسی می شدند.
فردای آن شب صبحانه خورده نخورده کتابهایم را برداشتم، به باغ محتشم رفتم. زیر همان درخت نشستم. ساعت هشت.... نه .....ده .......یازده...........نه! نشانی از نازبیاید برای من، نبود. جلوی خانه شان رفتم. دیدم هیچ ماشینی نیست. آن همه ماشینِ نمره تهران انگار آب شده بزمین رفته بودند. دور دورها ایستادم خانه شان را پاییدم. پرده ها کشیده شده، حشره هم پر نمی زد. انگار همه شان رفته بودند.
کارم شده بود هر روز به باغ محتشم بروم. اینقدر بایستم تا شب بشود. چقدر گذشته بود حسابش را نداشتم. ده روز.... یازده روز..........چند روز گذشته بود، نمی دانستم. تا که غروب یک روز دیدم چراغ شان روشن شده است. انگار دنیا را به من داده اند. ولی هر چه ماندم از نازبیاید برای من، خبری نبود. فردا و فرداهای دیگر هم رفتم باز هیچ خبری از نازبیاید برای من، نبود. دیگر برایم عادت شده بود هر کاری داشتم سری به باغ محتشم می زدم. در باغ می گشتم. درو برهای کلاه فرنگی گشت می زدم. نامه ها را می خواندم این را چه وقت نوشته بودم نمی دانم:
فرو ریختی
ابرتر از ابرهای سیاهی
از چشمانم ابری تری
یک دریا اشکی
دلم را فشردی
چقدر غصه داری
که با هر نگاه می باری
روی من از تو خیس شده است
باریدی
بارید
این سالها
که رسم است کسی به یاری کسی نیاید
چه خوش بود خوشخیالی
باز تو برایم ماندی
ببین دل دریا را
که هیچوقت با ساحل قهر نکرده است
چرا هر وقت تابیدی ولی روزان ِ سیاه نتابیدی
عجب روزگار نامردیست
که برای نامردان است
در این روزهای سیاه تو ابر سیاهی، باریدی
یارت، یار و قار بی وفایان نشد
به من گفتی وفا داری
وفا داری را فرو ریختی
فرو ریختی
فرو ریختی
تماما دیوانه شده بودم. تابستان بود. تابستان گرم. نه از خانه من صدایی می آمد نه از خانه همسایه ها. نه گوساله خانه همسایه صدایی می کرد نه از خروس ما قوقولی قوقویی بر می خواست. فقط نیمروز داغ بود. روی درختان صدای ......( اسم این حشره را نمی دانم که تابستانها روی درختان می نشیند مسلسل وار می خواند! گیلکی به آن زلزله می گوییم) بود و بازی قایم با شک با گنجشکها، انگار روی علفها دراز کشیده هفت پادشاه را خواب می دیدم.
سه نفرشان داشتند می رفتند. سایه شده بودم. سایه ای حیران و سرگردان. سایه ای که همه جا بودم و هیچ جا نبودم. بچه ها در حال بازی بودند. چرخ فلک، الک دولک، هر که هم یک جور با بچه اش بازی می کرد. داشتم می رفتم. سایه ای بودم که روی زمین کشیده می شدم. گاه دراز دراز گاه تا نزدیک پا. گاهی باریک، کشیده شده تا آن سر دنیا. گاه پهن شده مانند جای پایی روی خاک. ناگهان صدای نازبیاید برای من، را شنیدم:
- ارسو...ارسو.... بیا پایین میافتی.........
یک جور از خواب پریدم که مادرم از جایش پرید داد زد:
- چه ات شده بچه جان!؟ چرا خیس عرق شده ای!
سالهای سال کارم شده است همینطور راه افتاده وقت و بی وقت به باغ محتشم بروم. زیر همان درخت کمی بنشینم. تمام خانه ها جورِ دیگری شده اند. کنار رودخانه، انگار همان کنار رودخانه نیست. کنار کلاه فرنگی می روم می نشینم. گاه گاه با آن گپ می زنم. خودم با خودم می گویم و می شنوم. کلاه فرنگی هم همینطور حرفهای مرا می شنود. برای دل شعله کشانم آب می شود روی آتش.
همین.
توضیح:
1- هرگونه تشابه در این داستان اتفاقی ست. اسامی برده شده مانند آذرهوشنگ؛ صیانتی، مانی، اقتصادی و خُرده ای( یا خورده ای)، از فرهنگیان فرهیخته و شریف گیلان-رشت هستند و آموسا=آقا موسی، فراش دبیرستان امیرکبیر و بسیار شریف و زحمتکش بود. این اسامی خواسته در این داستان آورده شده اند و ایشان را با داستان هیچ ارتباطی نیست. این اسامی پس از سالهای سال بویژه بودنِ در غربت یادم آمده اندکه برای خودِ من شگفت آور است!
2- متن گیلکی این داستان را خوانده و بصورت ویدئو منتشر کرده ام برای دیدن/شنیدنِ آن به نشانی زیر مراجعه فرمایید:
http://tasianeha.blogspot.com/p/blog-page.html
3- مجموعه ای از داستانهای گیلکی همراه با همین داستان " ارسو" و به همین نام، بصورت پی دی اف منتشر شده است. برای دریافت/ دانلود کردنِ آن از سایت مدیافایر، اینجا کلیک کنید.
|
|
