عصر نو
www.asre-nou.net

راهپیمایی بزرگ برای عدالت در ترکیه ادامه دارد


Sat 8 07 2017

دکتر محمد حسین یحیایی



راهپیمایی های گسترده، تحصن، اعتصاب غذا، نافرمانی مدنی و ابراز همبستگی با گروه ها و افرادی که مورد ظلم و ستم قرار می گیرند از جمله ابزار مسالمت آمیز و صلح جویانه ای است که از سوی افراد، گروه های صنفی و سیاسی و گاهی اجتماعی انتخاب می شود، تا مخالفت خود را از وضع موجود به اقتدار، جامعه و نیرو های حاکم نشان دهند. تا همزمان توده های مردم را با شرایط موجود اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و عملکرد نیرو های حاکم آگاه سازند، در نتیجه مردم، گروه ها و احزاب سیاسی حق دارند که اعتراض خود را به وضع موجود به شیوه های گوناگون به زبان آورند، برای آگاهی مردم منتشر کنند و به نمایش بگذارند.

راه پیمایی سیاسی در مخالفت با برخی از قوانین تحمیلی، عملکرد سیاسی و اقتصادی نیرو های حاکم، تاریخ دیرینه ای دارد. یکی از این راه پیمایی ها که در تاریخ سیاسی جایگاه ویژه ای پیدا کرده و مسیر مبارزه با امپریالیسم را ترسیم کرده، راه پیمایی مهاتما گاندی علیه استعمار بریتانیا و قانون انحصاری نمک بود که در 12 مارس 1930 برگزار شد.گاندی که مبارزات سیاسی خود را از آفریقای جنوبی علیه رژیم آپارتاید شروع کرده بود با بازگشتش به هند در سال 1918 ادامه یافت. گاندی پیشتر ها اصول « ساتیا گراها » (کاربرد عدم خشونت در مبارزات سیاسی و اجتماعی ) را در آفریقای جنوبی مطرح کرده بود و کارآیی آن را مورد آزمایش قرار داده بود، در نتیجه با ساکن شدن در ایالت « بیهار » هزاران نفر از روستائیان ، تهیدستان و تحقیر شدگان به او پیوستند. و نام بابو( بابا ) و مهاتما ( روح برتر )را بر وی نهادند.



گاندی راه پیمایی نمک خود را در مخالفت با قانون انحصاری نمک و مالیات 25 میلیون پوندی با شرکت 78 تن از یاران آغاز کرد، ( قانون نمک از زمان شرکت هندی شرقی در سال 1762 برقرار شده بود و انحصار نمک را بریتانیا در دست داشت ) گاندی پیشتر ها چند نامه به والی انگلیس « لرد آیروین » نوشته و در خواست لغو قانون نمک را کرده بود ولی هر بار با مخالفت روبرو شده به دستگیری و زندان تهدید شده بود، در نتیجه گاندی 61 ساله راه پیمایی اعتراضی خود را از احمدآباد، ایالت گوجارات ( سابارماتی آشرام ) با پای پیاده و برهنه آغاز کرد، مسیر 388 کیلومتر را در مدت 24 روز پیمود و در 6 آوریل به منطقه نمکزار وارد شد و مشتی نمک آلوده به گل و لای را برداشت و در زیر آب شیرین قرار داد و با غرور و شادمانی فریاد زد که قانون سرسخت نمک از سوی یک هندی شکسته شد و دیگر هیچ ارزشی ندارد. در پی آن گاندی و دوستانش گرفتار زندان شدند ولی قانون نمک کارآیی خود را از دست داد و به تاریخ سپرده شد. بنابرین گاندی با راه پیمایی خود در تاریخ نام و نشانی به یادگار گذاشت و دستآورد بزرگی در تاریخ هند و جهان بدست آورد و همزمان با زمینه سازی در راستای استقلال هند درس آموز مبارزات بدون خشونت در جهان شد. که هنوز هم کارآیی دارد و مورد استفاده قرار می گیرد.
جمهوری نوین ترکیه هم با فراز و فرود های بزرگ و مهمی در تاریخ خود روبرو شده است، از ابتدای تاسیس خود تا دهه 50 میلادی با نظام پارلمانی و تک حزبی اداره شده و از دهه 60 میلادی همراه با فعالیت احزاب سیاسی با گرایش های گوناگون به دفعات گرفتار کودتا ها و ژنرال ها شده، ولی هرگز از نظام چند حزبی خود دور نشده است، هرچند، سال های متوالی فعالیت برخی از احزاب ( مانند حزب کمونیست ) غیر قانونی و قدغن اعلام شده است. به هر حال در همه این مدت دمکراسی نوپای خود را لنگان، لنگان پیش برده، رهروان پیگیر و خستگی ناپذیر دمکراسی در مسیر راه گاهی با خشونت های فراوان، زندان، کشتار و تبعید روبرو شده ، ولی هرگز از پای ننشسته اند و به راه پر مخاطره خود ادامه داده تا مسیر را با همه سختی ها و ناهمواری ها هموار و آماده عبور سازند.

ترکیه در این چند سال آخر بیشتر از گذشته گرفتار برخی از نابسامانی ها شده از یک سو جنگ و کشتار در کشور های پیرامونی آن بدون وقفه به شدت ادامه دارد که به نظر می رسد به تغییر جغرافیای سیاسی منطقه می انجامد و از سوی دیگر گرفتار جنگ خانگی است که سال ها است ادامه دارد و بخش مهمی از بودجه کشور را می بلعد.در این میان حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان که سال ها است قدرت سیاسی و اجرایی کشور را در دست دارد دست به تغییراتی در قانون اساسی و نظام حکومتی ( از پارلمانی به ریاستی ) زده است که روشنفکران، فعالین برخی از احزاب و طرفداران لائیسم ( عدم مداخله دین در دولت، نظام اداری و فرهنگی آن ) را به شدت نگران کرده است.هرچند حزب عدالت و توسعه برای مشروع نشان دادن تغییرات در قانون اساسی و نظام حکومتی به همه پرسی اشاره می کند که از سوی مردم با اندکی تفاوت رای، به تصویب رسیده است. آنچه بیش از همه به نگرانی احزاب مخالف، روشنفکران، روزنامه نگاران و فعالین صنفی، حقوق بشری و اجتماعی می افزاید، ادامه حالت فوق العاده بعد از کوتادی نافرجام 15 جولای 2016 است که همچنان ادامه دارد و مانع بزرگی پیش پای فعالین اجتماعی نهاده است. در این مدت هزاران نفر از کار بیکار شده، به زندان افتاده و یا تبعید شده اند. بر اساس گزارش پلاتفرم همبستگی با روزنامه نگاران زندانی، هم اکنون بیش از 172 روزنامه نگار و 24 صاحب امتیاز و یا مدیر مسئول مطبوعاتی در زندان به سر می برند با آخرین تغییراتی که در قانون اساسی و در پی آن در قانون جزاء صورت گرفت مصونیت پارلمانی نمایندگان مجلس عالی ترکیه که منتخب مردم هستند، از میان برداشته شد و تعدادی از نمایندگان مجلس از احزاب گوناگون به بهانه های مختلف دستگیر و زندانی شدند که در مورد « فیگان یوسکداغ » دادستانی تا 100 سال زندان طلب می کند.

بزرگترین حزب مخالف دولت، حزب جمهوری خواه خلق ( ج ح پ ) به رهبری کمال قیلیچداراوغلی است که قدیمی ترین حزب سیاسی ترکیه محسوب می شود و سوسیال دمکرات متمایل به راست است. با سلب مصونیت از نمایندگان مجلس یکی از نمایندگان این حزب بنام « انیس بربراوغلی » با پیشینه روزنامه نگاری به زندان افتاد، در کیفر خواستش آمده است که انیس بربراوغلی عکس و نشانی کامیون های متعلق به میت ( میلی استحبارات تشکیلاتی، سازمان امنیت ملی ) را در اختیار « جان دوندار » سردبیر پیشین روزنامه جمهوریت قرار داده و اوراق محرمانه دولتی را افشاء کرده است. زندانی کردن این نماینده مجلس سر و صدای زیادی در جامعه ترکیه به پا کرد و کمال قیلیچداراوغلو را بر آن داشت تا واکنش نشان دهد، فعالیت ها و رایزنی های وی در مجلس و خارج از آن به جایی نرسید و در نهایت تصمیم گرفت با پای پیاده در اعتراض به عملکرد قوه قضائیه که به باور ایشان در اختیار قوه اجرائیه قرار گرفته و در راستای حزب حاکم عمل می کند مسیر 428 کیلومتری آنکارا تا استانبول را بپماید.

قیلیچداراوغلی راه پیمایی خود را از پارک گوون آنکارا شروع کرد و تعداد زیادی از مردم به ایشان پیوسته تا خارج از شهر وی را همراهی کردند، در مسیر راه برخی از افراد حزبی، روشنفکران، هنرمندان به قافله راه پیمانان می پیوندند و تا ساعت ها افراد حزبی و رهبری را همراهی می کنند. قیلیچداراوغلی در مسیر راه پلاکاردی در دست دارد که در آن « عدالت » نوشته شده است و همواره تکرار می کند که ما در کشورمان نماینده مجلس زندانی، روزنامه نگار زندانی و زندانی سیاسی نمی خواهیم، در کشورمان با یک رژیم دیکتاتوری روبرو هستیم، کارد به استخوان رسیده، در کشوری که عدالت در آن نباشد نمی توان زندگی کرد، با صدای بلند فریاد می زنیم که دیگر کافی است و برای رسیدن به عدالت تنها راه باقی مانده و مسالمیت آمیز را انتخاب می کنیم که آنهم راه پیمایی در این مسیر است

پیمودن این مسیر در 23 روز برنامه ریزی شده که در چند روز آینده به آخر خواهد رسید، به نظر می رسد که هزاران نفر از مردم استانبول به استقبال خواهند آمد و راه پیمایی با انتشار قطعنامه ای به پایان خواهد رسید، اما در تاریخ سیاسی و وجدان بشری ترکیه جاودانه خواهد ماند و برای کشور های منطقه بویژه ایران درس آموز خواهد بود که در مقابل ظلم، ستم و سرکوب که سال ها است بر جامعه حاکم شده، می توان ایستادگی کرد و مسیر های گوناگونی را در مخالفت و مبارزه با رژیم ولایت تجربه کرد....
محمد حسین یحیایی
mhyahyai@yahoo.se