نگاه و جايگاه حميد اشرف در دوام سازمان چریک های فدائی خلق ايران
گزارش هيئت برگزارکننده از سمينار نونگاشته ها و نويافته ها پيرامون تاريخ جنبش فدائی
Mon 11 07 2016
چهلمین سالگرد جان باختن حمید اشرف و گروهی از موثرترین کادرهای سازمان چریک های فدائی خلق ايران و چهل و پنجمين سال پایه گذاری آن سازمان، مناسبتی بود برای برگزاری سمينار حميد اشرف در روز ٣ ژوئيه در شهر کلن آلمان. اين سمينار با شرکت ٥ صاحب نظر و پژوهشگر در بخش نخست با عنوان "نونگاشته ها و نويافته ها" و ٦ صاحب نظر و همرزم حميد اشرف با عنوان "یادها و نگاه ها" برگزار گرديد.
سمينار از ساعت ١٤.١٥ شروع و ساعت ١٩.١٥ پايان يافت. سمينار با استقبال خوبی روبرو شد و عده ای از علاقمندان به جنبش فدائی از کشورهای ديگر و از شهرهای مختلف آلمان آمده بودند. در طول تمام سخن رانی ها سالن پر بود و حاضران با سکوت و اشتیاق سمینار را دنبال کردند.
سمينار همزمان از يوتوب، پالتاک و تلگرام پخش شد. متاسفانه به جهت مشکل فنی وقفه در پخش پيش آمد ولی بعد از برطرف شدن مشکل فنی، پخش برنامه ادامه يافت.
چرائی برگزاری سمينار
٤٠ سال بعد از اوج مبارزات چریک های فدایی خلق هنوز در کشور ما نه تنها امکان دسترسی به اسناد ساواک برای پژوهشگران و تاریخ نگاران فراهم نشده، بلکه برای آثار بسیاری از محققان که به طور مستقل به مطالعه تاریخ این دوران پرداخته اند نیز هنوز اجازه انتشار در ایران صادر نشده است.
در دهه های گذشته دست پژوهشگران در مراکز دانشگاهی و بنيادهای مطالعاتی برای پژوهش در تاريخ جنبش فدائی بسته و دست موسسات وابسته به وزارت اطلاعات برای تصويرسازی از تاريخ اين جنبش و ديگر احزاب و سازمان های سياسی در آن دوران باز گذاشته شده است. نتایج «تحقیقات» این موسسات بعدا توسط برخی جرايد مورد استفاده قرار گرفته و در تیترها و مقالات خودغرضانه ای که همگان از آن مطلع اند انتشار داده شده است.
هدف هیئت برگزار کننده سمینار حمایت از پژوهشگران و تاریخ نگاران مستقل و کمک به بیرون آمدن امر تاريخ نگاری از انحصار ارگان های حکومتی بود. سمينار نخستين گام برای عرضه و معرفی توليدات پژوهشگران در حوزه تاريخ جنبش فدائی و پرداختن به زندگی، نگاه و جايگاه حميد اشرف در جنبش فدائی بود.
تاريخ جنبش فدائی به همه طيف های فدائی تعلق دارد. هيئت برگزارکننده سمينار از عده زيادی از کسانی که در صفوف اين جنبش رزميده اند، دعوت به عمل آورد. تعدادی از آن ها به دعوت ها پاسخ مثبت دادند، برخی ضمن ابراز علاقه و حمایت از هدف سمینار، مشارکت در این مقطع را برای خود ناممکن دیده و مشارکت را به رویدادهای بعد موکول کردند. و برخی هم متاسفانه از اهداف سمینار برداشت های روشن به دست نیاوردند و از مشارکت امنتاع کردند. . اميد است که سمينارهای بعدی با شرکت طیف گسترده تری از صاحب نظران برگزار گردد.
بخش اول سمينار: نويافته ها و نونگاشته ها
سمينار با نشان دادن شش و نيم دقيقه "اسلايدشو"،از پرده هائی از زندگی و مبارزات حميد اشرف آغاز به کار کرد. سپس خانم توران همتی پشت ميکروفن قرار گرفت، موضوع و مناسبت سمينار را بيان کرد، مدت زمان سخنرانی را اعلام و چند نکته را يادآوری نمود. او در پاسخ به خواست عده ای از علاقمندان به سمينار، هيئت برگزارکننده سمينار را معرفی کرد: خانم ها توران همتی و مريم تنگستانی و آقايان طهماسب وزيری، فرخ نگهدار و بهروز خليق. سپس گرداننده سمينار از جانب هيئت برگزارکننده از سخنرانان، همکاران و حاضرين در سالن تشکر نمود.
اولين سخنرانی
خانم همتی اولين سخنران سمينار آقای مجيد کيانزاد يار ديرينه حميد اشرف را دعوت کرد که در پشت ميکروفن قرار گيرد. آقای کيانزاد متولد ١٣٢٠ است و از سال ١٣٣٩ فعاليت سياسی خود را آغاز و از سال ١٣٤١ به بعد در ارتباط نزديک با بیژن جزنی قرار گرفت. وی همرزم حميد اشرف در تيم کوه بود. عنوان سخنان وی "حميد اشرف از آغاز تا سياهکل" بود. اطلاعات و منابع سخنان او از طریق مراجعه به بستگان، دوستان و یاران حمید اشرف به تدریج گردآوری و توسط او و فرخ نگهدار تدوین گردیده بود. متن سخنرانی، در تارنماها منتشر شده است.
دومين سخنران
دومين سخنران سمينار آقای انوش صالحی بود. آقای صالحی داستان نویس و پژوهش گر تاریخ معاصر ایران است. او تاکنون سه کتاب با عنوان های "راوی بهاران (سرگذشت کرامت دانشیان)"، "مصطفی شعاعیان و رومانتیسم انقلابی" و "اسم شب، سیاهکل (جنبش چریک های فدائی خلق از آغاز تا اسفند ١٣٤٩)" در حوزه تاریخ چپ ایران منتشر کرده است. موضوع گفتار آقای صالحی "تاریخ نگاری جنبش فدائی و سهم حمید اشرف" و "معرفی حماسه سیاهکل اثر حمید اشرف" بود. او به جایگاه حمید اشرف در به ثبت رساندن تاریخ جنبش فدایی پرداخت و با مکث بر سه نوشتۀ حمید اشرف، جایگاه او را در ثبت تاریخ جنبش فدایی ستود و در معرفی کتاب «حماسه سیاهکل»، ترسیم غیرحماسی دشواریهای عملی با دیدی واقع بينانه را از زمره برجستگی های کتاب عنوان نمود.
سومين سخنران
سومين سخنران دکتر سياوش رنجبر بود. ايشان استادیار تاریخ ایران در دانشگاه منچستر و دارای درجه دکترا در تاریخ ایران است. موضوع گفتار او "اسناد بريتانيا و جنبش فدائی: گزارش يافته های تازه" و معرفی آقای ویلیام ویلسون بود. آقای رنجبر در بخش نخست سخنانش، روایت سفارت بریتانیا در تهران را از سیاهکل بر پایۀ اسناد انتشاریافتۀ وزارت امورخارجۀ بریتانیا نقل کرد: روایتی با اشتباهات بسیار. او در بخش دوم سخنانش ویلیام ویلسون، از نمایندگان پارلمان بریتانیا را معرفی و کوشش های وی در رابطه با وضعيت زندانیان سیاسی ایران، حضور در دادگاه جزنی، عدم حمایت سفارت بریتانیا از این کوشش ها را بازگو کرد.
چهارمين سخنران
چهارمين سخنران دکتر سعيد شمس بود. آقای شمس صاحب دکترای جامعە شناسی و استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سوران کردستان عراق است. او مولف کتاب "ناسيوناليسم، اسلام سياسی و مسئله کرد در ايران" به زبان انگليسی است. موضوع صحبت او: سیاست، تئوری و تاریخ نگاری: بازخوانی و بازبینی ادبی کتاب 'اسم شب، سیاهکل: جنبش چریک های فدایی از آغاز تا سال ١٣٤٩' بە قلم انوش صالحی بود.
به نظر سخنران در زمینە تاریخ فداییان کار آقای صالحی در خور توجە است از آنجا کە نثر و شیوە نگارش متن هم رمان گونە است کە در نتیجە حتی خوانندگان عادی را هم کە علاقەای چندانی بە مسائل چپ و جنبش فداییان نداشتە باشند وا می دارد کتاب را تا اخر بخوانند، می توان گفت کە 'اسم شب، سیاهکل' اثری است سودمند برای نسلی کە اکنون با جریان فداییان چونان حوادث گذشتە و تاریخ روبرو می شود. سخنران سپس به کاستی های کتاب پرداخت و گفت برخلاف نظر نويسنده،"هیچ متن تاریخی فاقد نگاهی سیاسی نیست". متن سخنان آقای شمس در سايت ها منتشر شده است.
پنجمين سخنران
آخرين سخنران در بخش اول دکتر علیرضا بهتوئی بود. او استادیار در جامعه شناسی و پژوهش گر و مدرس در دانشگاه استکهلم سوئد است. او پایان نامه دکترایش را در سال ۲۰۰۶ در باره "سرمایه اجتماعی" و تاثیر ان بر موقعیت افراد در بازار کار به پایان رساند. موضوع صحبت او در باره تاریخ نویسی جنبش چپ ایران، نمونه "ادیسه چریکی "نوشته دکتر پیمان وهاب زاده" بود.
به گفته سخنران، سازمان فدایی محصول دوره تاریخی معین و گفتمان مسلط در آن روزگار بود و ريشه در جريان های مختلف داشت. اين تنوع ریشه‌ها، از فداییان جریانی ساخته بود که تنوع درونی و همه‌جانبه‌ای داشتند. سازمان چریک‌های فدایی خلق اگر چه در بیرون با اعتقاد و عمل مسلحانه جریانی یکدست به نظر می‌رسید امّا در درون، در گیر بحث‌ها و نظرهای چندگانه بود. متن سخنرانی آقای بهتوئی در سايت ها منتشر شده است.
در بين دو بخش از سمينار، نيم ساعت تنفس اعلام شد و از حاضران به صورت بوفه پذیرایی شد.
بخش دوم سمينار: يادها و نگاه ها
بخش دوم سمينار با سخنان پراحساس خانم شمسی شفيع آغاز شد. او از خاطرات خود از حميد گفت و از سنگين ترين روزهای زندگی اش، از روز شوم شنيدن خبر جان باختن حميد اشرف. او همچنین از "بودن" و چگونه و چگونگی "بودن" حمید، از مناسبات رفقای حمید با او و او با رفقایش، از دقت و توجه حميد به جزئی ترین احوال و نیازهای آنان سخن گفت.
سخنران دوم آقای بهزاد کریمی بود. آقای کریمی عضو گروه بهروز ارمغانی و از چهره های شناخته شده جنبش فدائی است. او نويسنده کتاب "طرحی اولیه پیرامون سیر گفتمانی ما" است. موضوع گفتار او حمید اشرف در آیینه "نوارهای گفتگوی دو سازمان" و نشان دادن خصوصیات برجسته رهبری و مدیریت در حمید اشرف بود. آقای کريمی اهمیت این گفتگوها (نوارها) را در این می داند که حاوی نظرات دو تن از رهبران نخست هر دو سو است. او با مکثی بر گفتگوها که موضوعات متعددی را شامل می شود، حمید را چنین ترسیم کرد: فردی به بیان موجز، نظرات مشخص، مسلط به موضوع.
سپس نوبت به سخنرانی آقای جمشید برزگر رسید. آقای برزگر نويسنده، روزنامه نگار و تحليل گر سياسی است. موضوع سخنرانی آقای برزگر جنبش فدایی و چالش های یک تاریخ نگاری بود. او مبتنی بر تجربۀ شخصی اش به هنگام تهیه پایان نامۀ فوق لیسانس خود، که موضوع شکل گیری جنبش چریکی را در بر می گرفته، با مشکل فقدان منابع روبرو می شود و بعداً در خارج کشور برای رفع این نقیصه می کوشد. برزگر در پایان سخنان خود پیشنهاد ایجاد یک مرکز مستقل آکادمیک برای تاریخ نگاری فدائی را مطرح کرد.
سخنران چهارم این بخش از سمینار آقای فرخ نگهدار بود. آقای نگهدار عضو گروه بيژن جزنی و از همرزمان حميد اشرف بوده است. او از چهره های شناخته شده جنبش فدائی است. عنوان صحبت نگهدار "آیا مشی مسلحانه فداییان به هدف دست یافت؟" بود. نگهدار برای پاسخ به این سؤال ابتدا اهداف متنوعی را که می توان به جنبش فدائی نسبت داد، بيان نمود و گفت: "پاسخ به سؤال طرح شده، مستلزم روشنی بخشيدن به هدفی است که این جنبش پیش روی خود نهاد." به نظر سخنران با توجه به نتایج ملموس مبارزۀ چریکی یعنی شکستن سد اختناق و امیدبخشی، منزوی کردن حکومت شاه، جذب ده ها هزار تن در جریان انقلاب، تأسیس سازمان سراسری نیروی چپ، پاسخ او به سؤال طرح شده مثبت است و به گفته آقای نگهدار "مسئولیت ناکامی بعدی نه به عهدۀ بیژن و مسعود و حمید و امیرپرویز، ... که بر عهدۀ ماست".
سخنران پنجم سمینار آقای مجید عبدالرحیم پور بود. آقای عبدالرحيم پور هم از چهره های شناخته شده جنبش فدائی است. او عضو گروه بهروز ارمغانی و از مسئولين سازمان بعد از حميد اشرف بود. نقش او در تداوم حيات سازمان بعد از حميد اشرف، برای فدائيان شناخته شده است. گفتار او زیر عنوان "نگاه به حميد اشرف از منظر ديگر" عرضه شد. مد نظر عبدالرحیم پور از "از منظر دیگر"، نگاه به حمید اشرف نه به عنوان یک شخصیت بلکه به عنوان "یک وضع اجتماعی"، در شرایط مطرح بودن مسئلۀ "کیستی ما؟"، و پاسخ حمید به این مسئله بود. او حمید را رهبر و سازمانگری خلاق، انسانی خودبنیاد، مدرن، اما نه یک پیشوا؛ انسان ایرانی با تناقض های انسان ایرانی تعریف کرد. متن سخنرانی او در سايت ها منتشر شده است.
آخرين سخنران آقای مهدی فتاپور بود. آقای فتاپور از چهره های جنبش دانشجوئی دهه ۴۰ و ۵۰ و جنبش فدائی است. او سال ها در دانشکده فنی با حميد اشرف در ارتباط بود و بعد از آزاد شدن از زندان، در سال ٥٢ در ارتباط با حميد قرار گرفت. مهدی فتاپور در سخنرانی خود به تحولات نظری عملی سازمان در ارتباط گیری با جنبش توده ای روشنفکری پرداخت و نظر حمید اشرف را در این رابطه توضيح داد. وی این موضوع را به چند مرحله تقسيم و مباحث مطرح در هر مرحله را تشریح نمود. به گفته وی تلقی سازمان از این امر در بررسی تاریخ سازمان و تحولات تظری و سمت گیری های هریک از شاخه های فداییان پس از انقلاب حائز اهمیت است.
پايان سمينار
در پايان گرداننده سمينار در پشت ميکروفن قرار گرفت و بار ديگر از حاضرين در سمينار، از سخنرانان و همکاران تشکر کرد و اظهار اميدواری نمود که سمينار بعدی پربارتر از اين سمينار برگزار گردد.
چند نکته:
ـ هزينه های سمينار از طريق اخذ وروديه و کمک های مالی داوطلبانه علاقمندان به سمينار تامين شد.
ـ هيئت برگزارکننده سمينار کوشيد که قبل از سمينار، کتاب "حماسه سياهکل" نوشته حميد اشرف به چاپ سپرده شود. کتاب "حماسه سياهکل" به موقع چاپ و در سمينار عرضه شد.
ـ فايل ويدئوئی سخنرانی ها در آدرس زير در يوتوب قابل دسترسی است:
https://www.youtube.com/
ـ متن سخنرانی برخی سخنرانان در تارنماهای عصرنو، اخبار روز، کارآنلاين و حميد اشرف منتشر شده است. متن سخنرانی ديگر سخنرانان به تدريج انتشار خواهد يافت.
هيئت برگزارکننده سمينار حميد اشرف
١٠ ژوئيه ٢٠١٦ (٢٠ تيرماه ١٣٩٥)
|
|
