بررسی علل ناکامی رژیم در سرکوب گسترده حرکت ملی آذربایجان
Sun 14 09 2008
احسان تبریزلی
مقدمه: در ماهها و روزهای گذشته دهها فعال دانشجوئی آذربایجان، ژورنالیست، شاعر و نویسنده هویت طلب آذربایجانی توسط عوامل امنیتی رژیم دستگیر و بدون هرگونه محاکمه ای روانه سلولهای انفرادی وزارت اطلاعات در شهرهای مختلف آذربایجان و تهران گردیده اند. این درحالیست که هنوز صدها فعال آذربایجانی منتظر صدور حکم نهائی دادگاه انقلاب بوده و به گزارش آسمک (کمیته دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان) هم اینک بیش از چهل فعال آذربایجانی در زندان بسر می برد. اگرچه رژیم و نهادهای امنیتی آن با ایجاد تشکیلات عریض و طویل سعی در شناسائی و سرکوب فعالان آذربایجان را دارند اما آنچه مبرهن و واضح است رژیم در سرکوب گسترده کاملا ناکام بوده و هر روز دامنه مبارزه مدنی و ملی در آذربایجان ابعاد جدید و گسترده تری بخود می گیرد. در این مقاله سعی خواهیم کرد نگاهی کوتاه به عوامل ناکامی رژیم در سرکوب گسترده حرکت ملی آذربایجان و جنبش دانشجوئی آذربایجان داشته باشیم.
اهداف کلی و ویژگی های حرکت ملی آذربایجان
ملت آذربایجان تاثیرگذارترین فاکتور در حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران بوده و سعی رژیمهای پهلوی و جمهوری اسلامی جهت سرکوب گرایشات هویت طلبانه در طول صد سال گذشته نتوانسته از اهمیت استراتژیک آن بکاهد. اگرچه سیاست آسیملاسیون در بعضی مناطق تا حدودی موفق عمل کرده است، اما در سالهای گذشته موج بازگشت به هویت ملی تورکی بصورت گسترده ای افزایش پیدا نموده است. بطوریکه شعار "هارای هارای من تورکم" در سلسله قیامهای ملی آذربایجان در سال 1385 و بعد از آن که از سوی تظاهرکنندگان آذربایجانی در بیش از 25 شهر آذربایجان سر داده شد، بنوعی تاکیدی بر این بازگشت سرافرازنه به هویت و ملیت تورکی-آذربایجانی ملت آذربایجان می باشد. حرکت ملی آذربایجان بعنوان یک حرکت فراگیر سیاسی قابل مقایسه با دیگر جریانات سیاسی نیست. اگر دیگر احزاب اوپوزیسیون ایرانی دارای ویژگی حزبی و ایدئولوژیکی هستند، بر عکس حرکت ملی آذربایجان در انحصار هیچ حزب و ایدئولوژی خاصی نبوده و طیف گسترده ای از فعالان سیاسی مذهبی گرفته تا چپ ها را نیز شامل می شود. هسته مهم و تاثیرگذار حرکت ملی آذربایجان در دست فعالان هویت طلب ملی گرا و سکولار می باشد که با تکیه بر عقلگرائی و اتخاذ رویکردهای مبارزاتی دمکراتیک، مدنی و صلح آمیز توانسته است سکان رهبری حرکت ملی آذربایجان در داخل کشور را بر عهده گیرد. حرکت ملی آذربایجان با تاکید جدی بر روی دو هدف بنیادین "رسمی شدن زبان تورکی در ایران" و "شناخته شدن حق تعیین سرنوشت سیاسی برای ملت آذربایجان" توانسته است طرفداران بی شماری در بین طبقات تحصیل کرده و متوسط آذربایجانی جذب کند. حرکت ملی آذربایجان بیشترین وزن سیاسی را در آذربایجان داشته و حتی بصورت غیر مستقیم مورد حمایت لایه هایی از مقامات محلی، نیروهای سپاه و ارتش می باشد. طیف ها و طبقات مختلف اجتماعی در آذربایجان طرفدار حرکت ملی آذربایجان می باشند. اگر حرکت ملی آذربایجان می توانست حزبی رسمی و قانونی در کشور داشته و در انتخابات دمکراتیک شرکت کند، سنگینی این وزن اجتماعی بلاترديد غير قابل اغماض مى بود.
جنبش دانشجوئی آذربایجان موتور حرکت ملی آذربایجان
جنبش دانشجوئی آذربایجان با گسترش تعداد دانشگاهها در آذربایجان قدرت بیشتری گرفته و به موتور حرکت ملی آذربایجان تبدیل شده است. دانشگاههای بزرگ و مهمی چون: دانشگاه تبریز، دانشگاه آزاد تبریز، دانشگاه ارومیه، دانشگاههای تهران، دانشگاه زنجان و ... محل فعالیت گسترده فعالان دانشجوئی آذربایجان است. این جنبش نفوذ بسیار خوبی در تنها تشکل مجوزدار و قدیمی انجمن های اسلامی داشته و توانسته با ایجاد ساختارها و شبکه های ارتباطی مناسب سکان لوکوموتیو حرکت ملی آذربایجان را بدست گیرد. این جنبش از طریق نشریات دانشجوئی، سایت ها و وبلاگهای اینترنتی گردش سریع اطلاعات و ارائه راهکارهای مبارزه مدنی را امکان پذیر نموده و قدرت ابتکار عمل جمعی در دانشگاههای کشور را بدست گرفته است. با ورود دانشجویان جدید الورود دانشجویان قدیمی و فارغ التحصیلان رهبری جنبش را بدست آنها می سپارند و خود در بخش های دیگر حرکت ملی آذربایجان به فعالیت روشنگرانه خویش ادامه می دهند. روند سیالیت دانشگاهها باعث گردیده با بازداشت و از رده خارج شدن فعالان قدیمی، فعالان جدید و شناسائی نشده جای آنها را بگیرند تا حراست دانشگاهها درمانده و ناکام در شناسائی اعضا فعال جنبش دانشجوئی آذربایجان باشند. هم اینک طیف مستقل عقل گرا، دمکراتیک و پلورال در جنبش دانشجوئی آذربایجان با شعار استراتژیک "گلجک بیزیم دیر" رهبری جنبش پیشرو دانشجوئی آذربایجان را بر عهده دارد. بازداشت ها و مقاوم شدن دانشجویان به این بازداشت ها و سرکوب ها و عزم جدی در مبارزه و پیوستن نیروهای تازه نفس، جنبش دانشجوئی آذربایجان را قوی تر از هر زمان گذشته به فاکتور موثر در صحنه سیاسی و مدنی آذربایجان تبدیل نموده است. پیش بینی می شود با شروع سال تحصیلی جدید در دانشگاهها این جنبش با تاکتیک های جدیدتر مبارزه مدنی خویش را گسترش دهد.
مدارس و دبیرستانها
اگر در گذشته جوانان آذربایجانی در دانشگاهها با مسئله ملی آشنا می شدند، امروزه مدارس و دبیرستانهای آذربایجان این نقش را برعهده گرفته و مملو از دانش آموزانی است که گرایشات هویت طلبانه داشته و به سرنوشت سیاسی و ملی آذربایجان اهمیت می دهند. این نوجوانان در کلاسهای غیر رسمی زبان تورکی، رقص و موسیقی آذربایجانی که در منازل برگزار می شوند، شرکت نموده و با کوله باری از تجربه وارد دانشگاههای کشور می شوند. از اینروی پیش بینی می شود در سالهای آتی جنبش دانشجوئی آذربایجان با تغذیه از این دانش آموزان دبیرستانی حیات سیاسی رژیم تبعیض گرا و فاشیستی جمهوری اسلامی را با چالش جدی مواجه سازد.
رسانه های ارتباط جمعی حرکت ملی آذربایجان
امروزه حرکت ملی آذربایجان توانسته است با ایجاد رادیو، تلویزیون و سایت های اینترنتی مخصوص بخود گام بسیار بزرگ و مهمی در بیداری ملی آذربایجان ایفا کند. اگرچه ضعف های فراوانی در این رسانه ها وجود دارد و اگرچه رژیم با ایجاد موانع فراوان و از جمله پارازیت های ماهواره ای و یا فیلترینگ سایت ها دسترسی ملت آذربایجان را محدود کرده است اما فعالان و ملت آذربایجان با استفاده از آنتی فیلترها توانسته اند با ایجاد ارتباط دو طرفه با این رسانه ها گردش سریع اطلاعات را امکان پذیر نموده و سیاست سانسور خبری را با شکست کامل مواجه نمایند.
میادین ورزشی و فوتبال
امروزه ورزش در حالت کلی و فوتبال در حالت خاص به یک فاکتور سیاسی مهم در حرکت ملی آذربایجان تبدیل شده است. میادین ورزشی و استادیومهای فوتبال به محلی برای ابراز وجود حرکت ملی آذربایجان و مطالبات هویت طلبانه تبدیل شده است. رویدادهای ورزشی که در ماههای گذشته در آذربایجان رخ داد، نشان داد که ورزش دوستان پشتوانه بسیار مهمی برای حرکت ملی آذربایجان می باشند. این بخش از حرکت ملی آذربایجان از پتانسیل بسیار قوی برای اعتراضات گسترده خیابانی برخوردار می باشد. سعی رژیم در سرکوب این بخش از حرکت ملی آذربایجان که با سردادن شعارهای ملی و نمایش دادن سمبل های ملی آذربایجان در استادیومهای ورزشی ابراز وجود می کند برای نهادهای امنیتی غیرممکن می باشد. زیرا این بخش از حرکت کاملا خودجوش بوده و از رهبری مرکز خاصی برخوردار نیست.
حمایت رسانه ای و نهادهای حقوق بشری
اگرچه در گذشته حرکت ملی آذربایجان بطور گسترده و کامل از سوی رسانه های خبری و سایت های اینترنتی سانسور می شد اما هم اینک بخش هایی از طیف های دمکراتیک در این رسانه ها و سایتها به پوشش خبری حرکت ملی آذربایجان و بازداشت شدگان می پردازند. این مسئله سیاست سانسور رژیم را ناکام گذاشته و باعث گردیده که هر از گاهی حرکت ملی آذربایجان بتواند در صدر اخبار آژانس های خبری بین المللی نیز قرار گیرد. تشکیلات حقوق بشری آذربایجان با ایجاد شبکه های نامرئی داخلی و خارجی از حقوق زندانیان سیاسی آذربایجان دفاع می کنند. سازمان عفو بین الملل بارها با صدور اعلامیه هایی از فعالین بازداشت شده حمایت نموده است. صدور این بیانیه ها تا حدودی توانسته مانع از برخورد شدید رژیم با فعالین بازداشتی بشود.
ناکامی تشکلات موازی مورد حمایت رژیم
رژیم با استفاده از یک سیاست نخ نما قصد دارد از سویی با فرستادن عوامل نفوذی به داخل طیف های مختلف حرکت ملی آذربایجان و یا ایجاد گروهکهای وابسته و حتی فعالیت رسانه ای موازی هم در داخل و هم در خارج حرکت ملی آذربایجان را منحرف کند. اما غافل از اینکه طیف های عقل گرا و دمکراتیک در گروههای آذربایجانی اکثریت را داشته و با اتخاذ تدابیر به موقع مانع از انحراف کلی حرکت ملی آذربایجان می شوند. حرکت ملی آذربایجان در دست یک حزب و طیف خاصی نیست که بتوان با عوامل نفوذی باعث انحراف آن شد. رژیم با حمایت غیر علنی از بعضی از گروههای داخل و خارج کشور که عمدتا از پان ایرانیست های مذهبی و غیر مذهبی می باشند، سعی نمود با ایجاد جنبش های نمایشی حرکت ملی را تضعیف کند اما با افشاگریهای به موقع و گسترده این ترفند رژیم نیز ناکام ماند.
نتیجه گیری
اگر در گذشته کسی با شنیدن نام وزارت اطلاعات و سلول انفرادی لرزه بر اندامش می افتاد، امروز دیگر این وزارتخانه و زندان ها به امری عادی در بین جوانان آذربایجانی تبدیل شده و این جوانان فعال آذربایجانی حتی از زندانها استقبال نیز می کنند. ابهت رژیم و نهادهای امنیتی درهم شکسته شده است و حرکت ملی آذربایجان هر روز بیشتر از دیروز قدرت می گیرد. رژیم در سرکوب گسترده حرکت ملی آذربایجان ناکام مانده است. حرکت ملی آذربایجان چه بعضی ها قبول کنند و چه قبول نکنند، بعلت ماهیت هویت طلبانه، عدالت جویانه، دمکراتیک و سکولار بیش ترین وزن سیاسی در آذربایجان و ایران را داشته و در سالهای آتی به کانون توجه قدرتهای جهانی تبدیل خواهد شد. روند تاریخی و رو به رشد حرکت ملی آذربایجان نشان میدهد، این حرکت به اهداف انسانی خویش که منبعث از روحیه هویت طلبانه و ضد تبعیض آنست نزدیک می شود. حرکت ملی آذربایجان یک حزب سیاسی نیست که بتوان آنرا سرکوب نمود. برای سرکوب حرکت ملی آذربایجان بایستی رژیم دست به قتل عام نژادی بزند و این نیز عملا غیر ممکن است. کارگران، معلمان، کارمندان، نیروهای نظامی و انتظامی، بازاریان، تکنوکرات ها، لایه های از نیروی های مذهبی و چپی و حتی بخشی از مدیران استانی آرام آرام به صف حرکت ملی آذربایجان می پیوندند. رژیم با ایجاد ساختارهای متعدد در داخل نهادهای امنیتی قصد سرکوب این حرکت را دارد اما غافل از آنست که این حرکت بزودی تمامی لایه های اجتماعی را دربر خواهد گرفت و قدرت پوشالی فاشیسم مذهبی را درهم خواهد کوبید. بعد از بازداشت های گسترده اخیر آذربایجان آبستن اعتراضات بسیار گسترده و مدنی و حوادث غیر قابل پیش بینی است. تا انتخابات ریاست جمهوری رژیم سیلی محکم حرکت ملی آذربایجان را بر روی گونه هایش حس خواهد نمود و بازداشت ها را نه در سر سفره های افطار و منازل و میهمانی های خانوادگی و دوستانه بلکه در میادین شهرها اجرا خواهد نمود و این بار رژیم خواهد بود که دست هایش را به نشانه تسلیم در برابر فرزندان ستارخان و بابک بالا خواهد برد.
یکشنبه 24 شهریور 1385
حسان تبریزلی، فعال دانشجوئی و حقوق بشر در تبریز
http://www.oyrenci.com/
|
|
