عصر نو
www.asre-nou.net

ذهن ات را برهنه كن !


Fri 18 09 2015

سهيلا سعدان

اين روزها، خيلى از آدم ها به نظر ميرسد با گوشى هاى هوشمندشان مثل يكى از اعضاى خانواده شان رفتار مى كنند چرا كه ترجيح ميدهند بيشتر وقت شان را با اين ابزارها بگذرانند،فرقى نميكند در خلوت يا در جمع. گاهى استفاده ى بيش از حد از تبلت و گوشى مى تواند منجر به بروز رفتارهاى حسادت آميز در آدم ها بشود و گلايه هايى حاكى از بى توجه ايى به اطرافيان و تمركزِ بيش از حد بر اين ابزارها در بين افراد ردو بدل شود.

اما موضوع مى تواند از اين هم جدى تر شود . به يك دليل ساده ! وقتى كه شما بتوانيد واقعن با يك ابزار هوشمند رابطه ى عاطفى و جنسى برقرار كنيد.

متخصصانِ هوش مصنوعى برنامه ايى براى توليد ِ ابزارهاى هوشمندى دارند كه بتوانند شريك جنسى انسانها باشند. البته براى همه ى ما اتفاق افتاده است كه در كنار ابزارهاى هوشمندمان به خواب رفته باشيم يا با صداى آنها از خواب برخاسته ايم ،اما همبسترى به معناى ارتباط فيزيكى و جنسى با ابزارهاى هوشمند ،به طور يقيين تجربه ى ديگرى ست كه شايد بسيارى از ما حتى خيالى از آن در سر نداريم.

ماجرا اين است كه وقتى تصورى از يك ابزار در ذهنِ انسانى شكل مى گيرد در واقع نطفه ى آن ابزار در رحم جهان بسته مى شود اما اينكه زمان تولد اين ابزار كى باشد به عوامل زيادى بستگى دارد . ابزارهاى جديد حامل روابط جديدى هستند كه بخش نرم افزارى آنها تلقى مى شوند. تا همين ١٠ سال پيش ما ( منظورم آدمهاى معمولى است كه بيشتر جمعيت جهان را تشكيل مى دهيم ) فكرش را هم نمى كرديم كه روابط اجتماعىِ آدمها به كمك شبكه هاى اجتماعى ،دچار اين تغييرات عظيم بشود كه قادر باشد رفتارها و توانمندى هاى فردى ما را به چالش بكشد. ضمن اينكه هر ابزار جديدى بايدها و نبايدهاى جديدى را وارد سيستم اخلاقى جامعه مى كند كه دست بر قضا اين هم مى تواند چالش برانگيز باشد.

اما انسانها ياد گرفته اند كه قوانين اخلاقى را بر اساس نيازهاى خود بازنويسى كنند. بسيارى از خط قرمزهايى كه در گذشته ،همه ى انسانهاى يك جامعه بايد در پشت آن قرار مى گرفتند،امروزه يا كم رنگ يا بى رنگ شده اند و در مواردى به هنجارهاى اجتماعى تبديل شده اند. به طور معمول اين خطوط قرمز را مذاهب و قوانين مدنى تعريف و تعيين مى كنند،واضح است كه مذهب و قانون هم به تابعيت از روابطِ ابزارى جديد، به تحولات جهان اطراف تن مى دهند و دير يا زود راهى شرعى- عرفى يا قانونى براى سهولتِ عبور از خطوط قرمزِ قبلى را پيش روى بشر قرار مى دهند .

استفاده از هوش مصنوعى در سالهاى اخير محبوبيت زيادى به دست آورده و از بخش هاى صنعتى و اطلاعاتى به حيطه هاى جديدترقدم نهاده است. ربات ها كه از حاملين اصلى هوش مصنوعى هستند و زمانى،جزء أسباب بازى بچه هاى پولدار محسوب مى شدند ،قرار است به عنوان أعضاء جديد خانواده وارد زندگى و روابط خصوصى آدمها بشوند. شايد روزى هر كدام از ما معشوق يا معشوقه هايى با هوش مصنوعى و بدن هاى فلزى داشته باشيم. ربات هايى كه طورى طراحى مى شوند كه به عواطف انسانى ما پاسخ بدهند و به عبارت بهتر ،شريك جنسى ما بشوند.

در شكل گيرى روابط ميان فردى ،مراحلى مثل ؛جالبِ توجه بودن- داشتن صداقت-تعهد و جذابيت و تمايل به برقرارى رابطه ى جنسى وجود دارد كه البته همه ى افراد و همه ى روابط از اين مراحل تبعيت نمى كنند،ضمن اينكه هر كدام از اين مراحل مى تواند در ذهن هر انسانى تعريف ويژه و متفاوتى داشته باشد . شايد به همين دليل است كه روابط انسانها بسيار پيچيده و گاه گيج كننده است . حتى اگريك رابطه ى متعادل و منطقى بين دونفر در مقطعى از زمان و مكان ايجاد شود ،هيچ دليل محكمى براى تداوم اين رابطه وجود ندارد. شكل گيرى روابط ميان فردى تابعى از ويژگى هاى شخصى و اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى ست كه در جهان حاضر ،روزبروز با الگوهاى متنوع ترى از آن مواجه مى شويم ،مثل ازدواج همجنسگراها كه در بسيارى از كشورها به عنوان حق قانونى افراد پذيرفته شده است .
ربات هاى هوشمند يا شريك هاى جنسى آينده ى ما را كارخانه ها به زودى وارد بازار خواهند كرد، بشر مى تواند ادعا كند كه ربات ها ،شريك هاى متعهدترى خواهند بود يعنى طراحى مى شوند تا متعهد باشند،آنها پير يا بيمار ياخسته نخواهند شد و نياز به مراقبت زيادى نخواهند داشت،

باردار يا پريد نمى شوند و به بيمارى هاى مهلك مثل إيدز مبتلا نمى شوند. حتى يك پارتنر رباتيك مى تواند از نظر اقتصادى هم به صرفه باشد و ولخرجى هاى زندگى معمولى را نداشته باشد يا مثلن براى افراد تنها و منزوى كه تمايلى به گسترش روابط اجتماعى و تشكيل خانواده ندارند ،مى تواند مفيد باشد و نيازهاى روانى و عاطفى و جنسى آنها را برآورده كند.

اما اين ادعاها نمى تواند پاسخ مناسبى براى بسيارى از سوالاتى كه در ذهن ما ايجاد مى شود ،داشته باشد. مثل اين سوال كه ،احساسات و تجارب كه زمينه ى اصلى ايجاد يك رابطه ى عاطفى هستند ،چگونه در يك ربات شكل خواهدگرفت ؟ يا اينكه چگونه مى توان گرماى تن يك آدم واقعى را با افزايش درجه ى حرارت يك فلز ،مقايسه كرد و يا اينكه آيا ربات ها برده هاى جنسى جديدى خواهند بود؟ و اينكه اين رابطه با يك ربات چقدر مى تواند رفتار جنسى آدمها را متحول كند ياسوالات زيادى كه مى تواند در ذهن هر شخصى ايجاد شود .

انسانها راه هاى زيادى براى شناختِ ذهن بشر يافته اند و دست آوردهاى فوق العاده ايى هم كسب نموده اند تا شايد به بهبودِ روابط انسانها باهم و جهانِ اطرافشان كمك كنند ، اما واقعيت اين است كه هر اندازه اين دانش شناختى گسترده تر مى شود ،فقط ذهن انسان را برهنه تر مى كند وبراى انسان شادى و آرامش زيادى به ارمغان نمى آورد و او را از ترس و تنهايى نجات نمى دهد، اما شايد ربات هاى عاشق بتوانند كمى ما را آرام كنند.

سهيلا سعدان ،سپتامبر ٢٠١٥