|
عصر نو
www.asre-nou.net |
"شورای عمومی فارغ التحصیلان رشته‌های حقوق و شریعت" بامداد پنجشنبه (۱۷ نوامبر) در بیانیه‌ای از مقامهای رسمی مصر تقاضا کرد که علیا ماجدة المهدی و دوست پسر او کریم عامر را به خاطر "تشویق مردم به فسق و فجور و توهین به ادیان" مطابق ماده ۹۸ قانون جزایی مصر، به مجازات برسانند. علیا ماجدة المهدی با نشر عکس‌های برهنه خود در اینترنت جنجالی بزرگ در مصر به راه انداخته است. این دختر جوان که دانشجوی "رشته علوم ارتباطات دانشکده امریکایی قاهره" است، اقدام خود را دفاع از آزادی بیان و اعتراض به سانسور دانسته است. او به افزایش نفوذ بنیادگرایان و فشار آنها بر زنان برای رعایت "حجاب اسلامی" معترض است و علاوه بر عکس خود، عکس برهنه‌ای از کریم عامر، دوست پسرش، را نیز در ایننترنت منتشر کرده است. عکس علیا در زمانی اندک در هزاران وبلاگ و سایت اینترنتی در مصر و سایر کشورهای عربی بازچاپ شد. در این عکس سیاه و سفید دختری جوان دیده می‌شود که چیزی به تن ندارد مگر جوراب ساقه بلند و کفش. علیا نخستین زنی است که در یک کشور عربی عکس واقعی خود را با نام و نشان در اینترنت منتشر می کند. او که گفته می‌شود در قاهره زندگی می‌کند، روز چهارشنبه (۱۶ نوامبر) بیست ساله شد. علیا وبلاگ خود را با شعارهایی "الحادی" تزیین کرده است: "نگاه کنید: من برهنه هستم، همین جور که هستم قبولم کنید!" یا «آزادی دادنی نیست، گرفتنی است» و «مصر نه عربی است و نه اسلامی، فقط مصری است.» علیا در صفحه "فیس بوک" خود نیز عکس‌هایی منتشر کرده که می‌توان از آنها "توهین به اسلام" را برداشت کرد. در یکی از عکس‌ها او برهنه ایستاده و کفش خود را روی یک روسری قرار داده است. علیا در صفحه "فیس بوک" در پاسخ به این اتهام که به اعتقادهای دیگران توهین کرده است، می‌نویسد: "من به هیچ کس توهین نکرده‌ام. من به تکه پارچه‌ای توهین کردم که نماد بردگی زنان است.» او خود را یک "زن آزادیخواه، فمینیست و غیرمذهبی مصری" می‌داند و می‌گوید که از شانزده سالگی به دین اعتقاد ندارد. واکنش‌های تند به نشر عکس‌های برهنه با انتشار عکس‌های برهنه علیا، شمار بازدیدکنندگان از وبلاگ او، ناگهان افزایش بی‌سابقه‌ای یافت و گفته می‌شود که هم اکنون بازدید از وبلاگ او به نام "مذکرات ثائره" (یادداشت‌های زنی انقلابی) از هر سایتی در کشورهای عربی بالاتر است. در مصر کمتر رسانه‌ایست که به نشر عکس‌های علیا واکنش نشان نداده باشد. به علاوه هزاران سایت در ستایش یا نکوهش اقدام او مطلب منتشر می‌کنند. بسیاری از سایت‌های لیبرال یا نواندیش، از اقدام علیا حمایت کرده، جسارت و شهامت او را ستوده‌اند. هزاران دختر از کشورهای گوناگون گفته‌اند که از الگوی او پیروی خواهند کرد. بسیاری از آنها با شعار "ما همه علیا" هستیم، عکس‌های خود را برهنه در تویتر یا فیس بوک منتشر کرده‌اند، هرچند روشن نیست که واقعا عکس خودشان باشد. در برابر عده‌ای نیز کار علیا را اقدامی افراطی و غیرمسئولانه می‌دانند که نه تنها به سود جنبش دموکراسی خواهی در مصر نیست، بلکه آب به آسیاب اسلامگرایان می‌ریزد. علیا خود را عضو یا هوادار جنبش "ششم آوریل" (جبهه دموکراتیک مصر) دانسته بود، اما این جنبش که از نیروهای مؤثر و رادیکال مصر است، وابستگی او را تکذیب کرده و اقدامش را نکوهیده است. این جریان می‌گوید که اقدامات تحریک‌آمیز و توهین به احساسات و عقاید عامه مردم، نه تنها به سود جریانات لیبرال نیست، بلکه باعث ترس و دوری لایه‌های سنتی جامعه از جنبش اصلاحات می‌شود. برای بازماندگان رژیم حسنی مبارک، نیز این فرصتی برای ضربه زدن به تحولات است. با این دستاویز آنها می‌توانند تبلیغ کنند که جوانان انقلابی تنها به خاطر هرزگی و بی بندوباری به خیابان‌ها ریختند و نظام پیشین را سرنگون کردند. اسلامگرایان در برابر اقدام علیا خاموش نمانده‌اند. در "فیس بوک" صفحه‌ای راه‌اندازی شده که اعدام علیا ماجده المهدی را خواستار شده است؛ مؤسسان سایت برای این هدف عضو می‌پذیرند و آرای عمومی را بسیج می‌کنند. واکنش به رشد بنیادگرایی اقدام علیا ماجده المهدی بازتاب سرخوردگی و یأسی است که این روزها بسیاری از جوانان انقلابی مصر را فرا گرفته است. با قدرت‌گیری "شورای نیروهای مسلح" و آشکار شدن عملکرد و برنامه‌های آن، بسیاری از فعالان انقلاب ۲۵ ژانویه خود را بازنده می‌بینند و از "شکست انقلاب" سخن می‌گویند. با سقوط حسنی مبارک، رهبر پیشین، هیچ یک از اهداف انقلاب مصر تحقق نیافته است. نابرابری‌های اقتصادی، نابسامانی‌های اجتماعی و فشارهای سیاسی همچنان ادامه دارد. نسل اینترنت، جوانان مجهز به فیس بوک و وبلاگ و تویتر، نقشی مهم در انقلاب دموکراتیک مصر ایفا کردند، اما شاهد این واقعیت تلخ هستند که تلاش‌ها و فداکاری‌های آنها حاصلی درخور نداشته است. فشار سانسور تا حدی کاهش یافته، اما به نظر می‌رسد که نیروهای اسلامی هستند که بیشتر از آن سود می‌برند، تا روشنفکران و فعالان مدنی. محافظه‌کاران به تعصب مذهبی دامن می‌زنند. مجالس وعظ و خطابه در کانال‌های مذهبی رونق فراوان یافته است. مراجع و شخصیت‌های دینی با صراحت و جسارت بی‌سابقه‌ای از اجرای "شریعت" سخن می‌گویند. آنها از زنان می‌خواهند که "حجاب اسلامی" را رعایت کنند و به موازین اسلامی احترام بگذارند. جامعه در عرصه آزادی زنان و رفتارهای جنسی به محافظه‌کاری بیشتر روی آورده است. در شرایط "تعرض ایدئولوژیک اسلامگرایان" علیا و سایر جوانان انقلابی قصد دارند با روشنگری و فعالیت در فضای مجازی در برابر این فشارها پایداری کنند، هرچند امکان دارد تلاش آنها محافظه‌کاران را قوی‌تر و جری‌تر کند. واقعیت این است که اسلام رکنی بنیادی از هویت ملی مصر است. جامعه شرک و الحاد و بی‌دینی را نمی‌پذیرد و آن را با سخت‌ترین مجازات‌ها کیفر می‌دهد. در مصر همه سازمان‌ها و حتی گروه‌های چپ‌گرا، خود را ملزم به احترام به عقاید دینی می‌دانند. طبق آمار و عکس‌هایی که در رسانه‌های جمعی منتشر شده است، شمار زنان با روسری روز به روز افزایش می‌یابد. گرایش سکولار در جامعه مصر که از اوایل قرن بیستم تا نیمه دهه ۱۹۷۰ پیوسته رو به رشد بود، هر روز کمرنگ‌تر می‌شود. علیا در وبلاگ خود به همین واقعیت اشاره می‌کند، آنجا که خطاب به بنیادگرایان می‌گوید: "به آن مدل‌های برهنه‌ای فکر کنید که در دانشکده هنرهای زیبای قاهره تا سالهای اوایل دهه ۱۹۷۰ بدن خود را در برابر هنرمندان قرار می‌دادند." حسنی مبارک در برابر غرب همواره فخر خود را مهار کردن اسلامگرایان قلمداد می‌کرد. رژیم سکولار مصر، رهبران و فعالان "اخوان المسلمین" را به زندان می‌افکند، اما گروه افراطی "سلفی"، تا وقتی به سیاست کاری نداشت، از آزادی کامل برخوردار بود. اکنون این بنیادگرایان هم در عرصه سیاسی و هم در فضای اجتماعی فعال شده‌اند. آنها دولت را به فساد و تبهکاری متهم کرده و گروه‌های اسلامی معتدل را "انحرافی" می‌خوانند، و به چیزی کمتر از "صدر اسلام" راضی نیستند. کارشناسان بر نکته‌ای مهم انگشت می‌گذارند: با سقوط رژیم حسنی مبارک گروه بزرگی از اسلامگرایان از عربستان سعودی به مصر برگشته‌اند. آنها تنها پول و ثروت با خود نمی‌آورند، بلکه عقاید افراطی سلفی و وهابی نیز ره‌آورد دیگر آنهاست که بنیادهای سکولار جامعه مصر را تهدید می‌کند. |
