‍‍‍‍جمعه ۲۸ تير ۱۳۸۷ - ۱۸ ژوئيه ۲۰۰۸

آیا چپ ها می توانند به سوسیال دمکراسی اعتماد کنند؟

 

اسحاق نجم الدین

 

تحولات و دگرگونی ایدئولوژیکی در طیف وسیع جنبش چپ, کارگری و جنبش زن ها مبارزه سوسیالیست ها را با

فاز نوینی روبرو ساخته است. رشد پرشتاب تکنولوژی و ارتقای مطالبات صنفی سندیکاهای کارگری و برابری جنسی در جنبش فمینیست ها صحنه ی سیاسی را به دگراندیشی ساختاری هم در عمق و هم در سطح فرا خوانده است.

چپ ها برای برقراری سوسیالیسم از نظریه واحدی پیروی نمی کنند؛ طیفی از این جنبش هنوز از نسخه لنینی تئوری انقلابی پیروی می کند و طیف دیگر این جنبش گسترده به تئوری انقلاب انتقادهای جدی دارد و از این رو به دمکراسی پارلمانی معتقد و برای پیش برد هدف های سوسیالیستی اش, اتحاد با سایر اندیشه های برابری طلب توصیه می کند.

این طیف در کشورهای اروپایی به همکاری با سوسیال دمکرات ها و جنبش رادیکال سبزها اعلام آمادگی کرده و بلوک چپ را در مقابل بلوک راست تشکیل داده است, اما توافق و همکاری در بلوک چپ به کندی پیش می رود. گرچه سه جریان نامبرده به یک توافق کلی برای همکاری مشترک دست یافته اند اما هنوز این سه جریان نتوانسته اند حدود و خط روشنی برای پیشبرد برنامه مشترک به نقطه نظر واحدی برسند و این کمبود امکان بدست آوردن اعتماد عمومی را کاهش داده است.

چپ ها به درستی بر این ضعف انگشت گذاشته و خواهان هم فکری بیشتری از طرف سوسیال دمکرات ها و سبزها شده اند. البته تا اکنون هیچ پاسخ روشنی از طرف سوسیال دمکرات ها و سبزها به انتقاد چپ ها داده نشده است و بیم آن می رود که سوسیال دمکرات و سبزها در پیشبرد برنامه بلوک چپ خلل ایجاد کنند و چنین رویدادی نه تنها به نفع سوسیال دمکرات ها و سبزها نخواهد بود؛ بلکه بیشتر از اعتبار مردمی این دو جریان خواهد کاست.

سیاست تنظیم مالیات بر درآمد, نرخ صندوق بیمه بیکاری , کاهش هزینه های اجتماعی و کنترل قیمت ها و مهار گرانی, و هم چنین تنظیم سیاست مشترک در باره محیط زیست از موضوع های محوری دانسته می شود. بلوک راست سیاست خصوصی کردن بسیاری از نهاد ها و بنگاه های دولتی در پیش گرفته که حزب چپ بطور جدی مخالف خصوصی سازی نهادهای دولتی است؛ امری که سوسیال دمکرات ها و حزب سبزها مخالفتی با تعاونی کردن بسیاری از این نهاد ها ندارند.

 پیشینه حضور تاریخی سوسیال دمکرات ها در قدرت سیاسی اروپا از این حزب جریانی پرنفوذ و معتبر ساخته است این پارامتر امکان گردش به چپ را از رهبری حزب سلب کرده است و سوسیال دمکرات ها را  در تحقق و به انجام رساندن بسیاری از مطالبه های کارگری بازداشته و با در پیش گرفتن سیاست های لیبرالی جنبش کارگری را به انحراف کشاندند.

سیاست تعدیل و چرخش به راست در سوسیال دمکراسی گام به گام و محتاطانه پیش برده می شود و از این رو نگرانی هایی برای چپ ها آفریده است.

چپ ها در انتظار تغییر های رادیکالی در سوسیال دمکراسی هستند اما با موجودیت حزب سبزها که عمدتآ از قشر مرفه و خرده بورژواهای اروپایی حمایت می شود؛ این انتظار را طولانی کرده و بنظر نمی رسد که در آینده نزدیک سوسیال دمکراسی به تغییرهای رادیکالی روی آورد.

البته سوسیال دمکرات ها هرگز حزب قابل اعتماد برای پیشبرد هدف های سوسیالیستی نبوده اند؛ آنان همیشه هدف های درازمدت جنبش کارگری را فدای هدف های کوتاه مدت این جنبش قرار داده اند و ضربه های گاه نابخشودنی بر پیکر و ساختار تشکل های کارگری وارد ساخته اند؛ اما با این حال چپ ها با نگاه انتقادی و تردید برانگیز در برهه های حساسی از تاریخ مبارزاتی طبقه کارگر با سوسیال دمکرات ها به توافق هایی دست یافته اند و هنوز نیز این سیاست کش دار و مریض دنبال می شود.

سرمایه داری انحصاری و بزرگ اروپا  پشتیبان بی چون و چرای حزب های راست میانه رو و لیبرالی هر وقت که در رقابت های انتخاباتی با شکست روبرو شده اند؛ تلاش کرده اند تا چراغ سیز به سوسیال دمکرات ها نشان دهند تا از این راه به امتیاز هایی نه چندان کم نایل شوند. سیاست هم به میخ هم به نعل سوسیال دمکرات ها یا نشستن میان دو صندلی عامل اصلی انحراف و به تاخیر انداختن مطالبه های سوسیالیستی بوده است.

پیشینه سوسیال دمکراسی در سیاست های کارگری اکنون بر همگان بسیار روشن است. با توجه به چنین شگرد های اپورتونیستی؛ چپ ها چه وظیفه ای در پیش روی خواهند داشت؟

موج تبلبغات رسانه ای بر علیه چپ ها در اروپا و انگشت اتهام جانبداری کمونیستی به چپ ها در رسانه های همگانی اروپا که با سرمایه های بزرگ براه انداخته می شود؛ بر دشواری های چپ ها افزوده است و این فشار های روانی که رسانه های همگانی بر چپ ها روا می کنند گاه تا مرز عهد شکنی دمکراسی اروپایی پیش می روند و همه این فشارها به این خاطر است تا شاید بتوانند چپ را تا آن جا که می توانند نفس گیر کنند و سیمایی نه چندان بهتر از نازیست ها و فاشیست ها از چپ ها در اذهان عمومی بسازند.  چپ ها هر بار با هوشیاری مانع اغتشاش آفرینی رسانه ها شده اند  و به حراست از دمکراسی برخاسته اند؛ اما هنوز موفق به اخذ نتیجه مطلوب از فعالیت های پارلمانی نگشته اند.

 

استکهلم-  اسحاق نجم الدین