پنجرهای به بیشهی اشاره
بهروز شیدا
نشر باران،
سوئد
چاپ اول 2006
شابک: 7-02-85463-91
Info@baran.st
www.baran.st
پنجرهای به بیشهی اشاره مجموعهای
است از هشت جستار. بهروز شیدا در مقدمهی این کتاب زیر عنوانِ کوتاه بگویم
چنین نوشته است:
کوتاه بگویم: هفت جستار از هشت جستاری
که در این دفتر میخوانید، پیش از این در نشریههای گوناگون چاپ شدهاند: خوابِ
یک دست که از معرکه بربایدت، پنجرهای به بیشهی اشاره، یادِ کودکِ
دور در ترافیکِ تجدد در آرش، به کوشش پرویز قلیچخانی؛ زیر گذرِ
تیغ وتَن در دوات، به کوشش رضا قاسمی، خوابِ سپید در قابِ سیا
در مجلهی شعر در هنر نویسش، به کوشش پرهام شهرجردی؛ سنگینیی حجابِ بیمعنایی
در بررسی کتاب، به کوشش مجید روشنگر؛ دستهای خستهی نویسندهگانِ خرابِ
کافهها در نامهی کانون، به کوشش منصور خاکسار، مجید نفیسی؛ پردهی
رویای سلطنتِ انسان برای اولین بار چاپ میشود.
خواب یک دست که از معرکه بربایدت نیمنگاهی است به مفهومِ دیوانهگی
در جهانِ انسان ایرانی؛ گزارشی از مفهومِ دیوانهگی در چهار دوران تاریخی؛ گزارشی
از مفهومِ دیوانهگی در عرفان ایرانی، مفهوم دیوانهگی در ادبیاتِ دورانِ مشروطیت،
مفهوم دیوانهگی در ادبیاتِ سالهای پس از کودتای 28 مردادماه سال 1332، مفهوم
دیوانهگی در رمان پس از انقلاب اسلامی؛ گزارشی از مفهوم دیوانهگی در تاریخ
جنون میشل فوکو، حیبن یقظان ابن سینا، اشعار مولانا جلالالدین محمد
بلخی، سیاحتنامة ابراهیم بیک زینالعابدین مراغهای، اشعار نصرت رحمانی،
آزاده خانم و نویسندهاش رضا براهنی. خواب یک دست که از معرکه بربایدت
تلاشی است در راه نگاه به مفهوم دیوانهگی در آینهی صداهای مسلطِ زمانه.
زیرِ گذر تیغ و تَن نگاهی است به حضور لاتها در جسدهای
شیشهایی مسعود کیمیایی، تهران شهر بیآسمانِ امیرحسن چهلتن، کابوسِ
سیامک گلشیری، بیبی شهرزاد شیوا ارسطویی؛ نگاهی به جاپای فرهنگ پهلوانی در
آیین مهر، حماسهی ایرانی، حماسهی اسلامی، خانهی سمک عیار، منش پوریای ولی؛
نگاهی به زورخانهی شعبان جعفری، تکیهی طیب حاجرضایی؛ نگاهی به استحالهی پهلوانان
به لاتها. زیر گذر تیغ و تَن تلاشی است در راه یافتِ ریشهی لاتهای چهار
رمان در تکهتکهی یک تاریخ.
خواب سپید در قاب سیا نیمنگاهی است به هفت شعر عینی- مصورِ دوربین
قدیمی و اشعار دیگرِ عباس صفاری؛ نیمنگاهی
به نگاه نظریهپردازان گوناگون به استعاره؛ نیمنگاهی به انواعِ صور خیال؛ خوانش
هفت شعر در حضور تابلویی از نقاشیی چینی. خواب سپید در قاب سیاه تلاشی
است در جهت احضار انواع دیگر هنری در «نقد ادبی».
پنجرهای به بیشهی اشاره حاشیهای است بر چاه بابلِ رضا
قاسمی؛ پنجرهای به اشارههای روانکاوانه، هستیشناسانه، تاریخی، سیاسی؛ پنجرهای
به سنت سنگسار، تنهاییی مدرنیته، گناه
انسان، دست تمنای مردانه، تاریکیی پناه زنانه، نور عارفانه، وسوسهی ناگزیر،
فاشیسم مکرر؛ پنجرهای به خاطرهها، زندانها، شکنجهها، کتابها. پنجرهای به بیشهی اشاره تلاشی
است در راه یافتِ سایهی اشاره در حادثه و سخن.
سنگینیی حجابِ بیمعنایی گذری است از جهانِ سیزده داستانِ حسین
نوشآذر؛ گذری از زخم روان، زخمِ جهان، زخمِ زمان بر تنِ مردان و زنانی که در هیچ
دستی درمان نمیجویند. سنگینیی حجاب بیمعنایی تلاشی است در راه فهمِ زخمِ
بیپناهانی که نه در سخن جهانِ سنت سامان میبینند؛ نه در سخنِ جهان مدرن مصداق.
دستهای خستهی نویسندهگان خراب کافهها نیمنگاهی است
به حضور متنِ تاریخیِ در کافه رنسانسِ ساسانِ قهرمان و اتفاق آنطور که
نوشته میشود میافتدِ ایرج رحمانی؛ نیمنگاهی به نظریههایی که به
شباهتها و تفاوتهای متنِ تاریخی و متنِ قصهای اشاره میکنند؛ نیمنگاهی به
غربتِ زنان و مردان در برابر یکدیگر، غربتِ زنان و مردان در برابر قدرتهای
سیاسی؛ غربت تبعیدیان از سرزمینِ زادگاه؛ غربتِ انسان در جهان. دستهای خستهی
نویسندهگان خراب کافهها تلاشی است در راه تصویرِ غربت مشترکِ مشتریان دو
کافهی دو رمان.
پردهی رویای سلطنتِ انسان مقایسهای است میانِ مقدمهای بر
رستم و اسفندیارِ شاهرخ مسکوب و دیباچهی نوین شاهنامهی بهرام بیضایی
از زاویهی نوعِ تدوین؛ نگاهی به نوعِ تدوینِ فصلهای مقدمهای بر رستم و
اسفندیار و دیباچهی نوین شاهنامه در آینهی ارمغان مورِ شاهرخ
مسکوب. نویسش تکههایی از سه فصلِ مقدمهای بر رستم و اسفندیار در قامتِ
تکهای از دو نمای یک فیلمنامه؛ نویسشِ تکههایی از دو نمای دیباچهی نوین
شاهنامه در قامتِ تکهای از فصلِ یک کتاب؛ تلاشی در جهت تشخیصِ تفاوت دو نوع
نگاه به شاهنامه. پردهی رویای سلطنتِ انسان تلاشی است در جهتِ
احضارِ انواع دیگر ادبی در نقدِ ادبی.
یاد کودک دور در ترافیک تجدد نگاهی است به هشت رمانِ زنانهی
فارسی؛ جستوجوی عناصر مشترکِ دو گروه رمانِ زنانهی فارسی؛ جستوجوی سیمای مرد آرمانی،
تنکامهگی، جانِ عارفانه. یاد کودک دور در ترافیک تجدد تلاشی است برای
تصویر پنجرههایی که در مقابل رمان زنانهی فارسی بر دیوار اند.
کوتاهتر کنم: مجموعه
جستاری که میخوانید تلاش دیگری است برای تقدیمِ
یک صدا به گوش و چشم کسانی که درد زمان و جهان را به همدردی میشنوند؛ از
پنجرهی فصلهای فَراخ مینگرند.
کتاب فوق را میتوانید از کتابفروشی محل خود و یا از
طریق تارنمای نشر باران تهیه کنید.
