عقب نشينی اسرائيل از نوار غزه

 و تاثير آن بر سرنوشت حماس

احمد زيدآبادی

 

افراد مسلح وابسته به گروه اسلامگرای حماس روز چهارشنبه به سوی منزل عبدالله افرنجی از مقام ‌های بلندپايه سازمان فتح و مرکز پليس فلسطين به فرماندهی رشيد ابوشباک در شهر غزه آتش گشودند.

اين حادثه پس از آن روی داد که مقام ‌های حماس و فتح روز سه‌ شنبه به طور رسمی به درگيری ‌های چند روز اخير خود پايان دادند و تعهد خود را به رعايت آتش‌ بس با اسرائيل اعلام کردند.

گمان نمی‌ رود که تيراندازی نيروهای حماس به سوی منزل افرنجی و مرکز فرماندهی رشيد ابوشباک در شهر غزه آغاز دور تازه ‌ای از درگيری بين دو گروه رقيب فلسطينی باشد، ولی اين ماجرا از شکنندگی شرايط در سرزمين ‌های فلسطينی و بويژه سردرگمی رهبری حماس در شرايط حساس پيش از عقب نشينی ارتش اسرائيل از نوار غزه حکايت دارد.

حماس که به واقع شاخه اخوان‌ المسلمين در فلسطين محسوب می ‌شود، محبوبيت فزاينده خود را در بين ساکنان سرزمين‌ های اشغالی در دو دهه اخير، مرهون دو چيز می‌ داند. نخست ايجاد شبکه ‌ای از بنيادهای خيريه که به اقشار محروم ملت فلسطين خدمات اجتماعی ارائه می‌ کنند و دوم، مقابله مسلحانه با اسرائيل که بخصوص در انجام عمليات انتحاری عليه اهدافی در داخل اسرائيل و شليک موشک‌ های "قسام" به شهرک‌ های يهودی نشين در نوار غزه و صحرای نقب تبلور يافته است.

اينک به نظر می رسد حماس نگران آن است که اسرائيل در فضايی آرام و بدون خشونت از نوار غزه خارج شود و بدين‌ وسيله مبارزه مسلحانه اين گروه عليه اسرائيل، فلسفه وجودی خود را از دست بدهد. موضوعی که به نوبه خود می ‌تواند يکی از عوامل تاثيرگذار بر افزايش محبوبيت حماس را از بين ببرد.

طبق گزارشی که حقوقدانان وابسته به وزارت دادگستری اسرائيل منتشر کرده ‌اند، اگر ارتش اسرائيل از تمام نوار غزه، از جمله کريدور فيلادلفی در مرز مصر با نوار غزه خارج شود و شهرک‌ های يهودی نشين از سراسر اين منطقه برچيده شوند، از نقطه نظر حقوق بين ‌الملل نوار غزه ديگر "اشغالی" محسوب نخواهد شد.

معنای ديگر اين سخن اين است که پس از عقب نشينی ارتش اسرائيل از نوار غزه، حمله مسلحانه از اين سرزمين به خاک اسرائيل از منظر حقوق بين ‌الملل در حکم "تجاوز" به خاک يک کشور مستقل به شمار خواهد آمد.

اين احتمال که سازمان ملل متحد نيز تفسير کارشناسان وزارت دادگستری اسرائيل را از وضعيت حقوقی نوار غزه پس از خروج ارتش اسرائيل از آن بپذيرد، بسيار بالاست. در چنين صورتی ادامه مبارزه مسلحانه گروه حماس با اسرائيل در نوار غزه نه فقط سخت بلکه تقريبا غيرممکن خواهد شد، ضمن آنکه نگهدای سلاح در دست افراد اين گروه را نيز کاملا ناموجه خواهد کرد.

قاعدتا اين امکان برای حماس وجود دارد که نقطه ثقل مبارزات خود را از نوار غزه به کرانه باختری رود اردن منتقل کند، اما برای اين کار دو مشکل وجود دارد. مشکل نخست اينکه، نوار غزه پايگاه اصلی حماس به شمار می ‌رود و رهبران اين گروه عمدتا در اين منطقه استقرار دارند و دوم اينکه، در صورت عقب نشينی اسرائيل از نوار غزه، امکان سرعت گرفتن روند صلح بين اسرائيل و فلسطين افزايش می ‌يابد و در صورت بروز چنين رخدادی، ادامه مبارزه مسلحانه با اسرائيل از مناطق اشغالی کرانه باختری نيز دشوارتر می‌ شود.

بدين ترتيب، آريل شارون نخست وزير اسرائيل با طرح يکجانبه خود برای خروج از نوار غزه، گروه حماس در وضعيت دشواری قرار داده است.

ظاهرا برخی از رهبران حماس برای مقابله با اين وضعيت، متشنج کردن اوضاع منطقه را برگزيده‌ اند در حالی که برخی ديگر، راه گريز از اين دشواری را پيوستن به روند سياسی می‌ دانند و از همين رو، برای شرکت در انتخابات پارلمانی فلسطين اعلام آمادگی کرده ‌اند. اما انتخابات پارلمانی فلسطين که قرار بود پيش از عقب نشينی اسرائيل از نوار غزه برگزار شود، به تاخير افتاده و به چند ماه پس از عقب نشينی موکول شده است، چند ماهی که می ‌تواند بر ميزان استقبال مردم فلسطين از کانديداهای حماس به شدت تاثير بگذارد.

 

 

 

 

 

(بی بی سی)