گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز از وضعیت روزنامهنگاری در
جهان
سال
۲۰۰۵ سال سخت مطبوعات خاورمیانه
خبرگزاری
كار ایران - سازمان خبرنگاران بدون مرز در گزارشی تحلیلی آزادی مطبوعات و وضعیت جریان
آزاد اطلاعرسانی در قارهها و كشورهای جهان را ارزیابی كرده و با اعلام اینكه
حداقل 24 روزنامهنگار سال گذشته در عراق كشته شدهاند، نتیجهگیری كرده است كه
توسعه اقتصادی یكی از اصلیترین شرایط برای اجرای دموكراسی و احترام به حقوقبشر
است.
به گزارش
گروه فرهنگ و اندیشه ایلنا ،سازمان خبرنگاران بدون مرز در گزارشی تحلیلی در مورد
آزادی مطبوعات در جهان اعلام كرد: «روزنامهنگاران همواره مورد هدف سران دولتها
بودهاند و دنیا همچنان شاهد به زندان انداختهشدن آنان و یا كاهش قدرت مطبوعات
است.»
در این
گزارش آمده است كه هنوز روزنامهنگاران با فشارهای روحی و فیزیكی, تهدید و حملات
روبهرو هستند. كرهشمالی دوباره در لیست شاخص آزادی مطبوعات در جهان رتبه آخر را
به خود اختصاص داد و بلافاصله پس از كرهشمالی, اریتره, تركمنستان در ردههای 166
و 165 این لیست جای گرفته اند و میتوان گفت كه در این سه كشور، به رسانههای خصوصی
و مطبوعات اجازه دخالت در امور سیاسی و داخلی دادهنمیشود.
سازمان
خبرنگاران بدون مرز وضعیت سال گذشته میلادی روزنامهنگاران در آسیا را به شدت
بحرانی ارزیابی كرده و آورده است: «میتوان گفت كه روزنامهنگاران و خبرنگاران
كشورهای آسیایشرقی (برمه, چین, ویتنام و لائوس)، آسیایمیانه (تركمنستان, ازبكستان,
افغانستان و قزاقستان) و خاورمیانه (ایران, عراق, عربستانسعودی و سوریه) سال
گذشته میلادی با شرایط بسیار سخت كاری مواجه بودند و این سال بستهترین زمان برای
ارائه گزارشهای آنان بوده است. در این كشورها, سران قدرت و گروههای نظامی به
رسانهها اجازه عملكرد آزاد را ندادهاند.»
این گزارش
در قسمت ویژهای شرایط عراق را بررسی میكند و مینویسد: «وضعیت عراق بسیار
نامناسب است و شرایط این كشور در طول سال 2005 میلادی از خطوط قرمز فراتر رفته است.
حداقل 24 روزنامهنگار و دستاندركار رسانهها در سال گذشته در این كشور كشته شدند
و بنابر گزارشهای بینالمللی, این میزان كشمكش و درگیری از زمان جنگ جهان دوم
تاكنون بیسابقه بوده است و از زمان آغاز جنگ عراق در سال 2003 میلادی تاكنون، 72
كارمند مشغول فعالیت در رسانههای بغداد كشته شدهاند.»
برخلاف
كشورهای آسیایی و منطقه خاورمیانه, كشورهای آفریقایی و آمریكایلاتین شرایط بسیار
بهتری را طی سال 2005 تجربه كردهاند. در بین كشورهای این منطقه, بنین, السالوادر,
موریتانی, مالی,كاستاریكا و بولیوی به شاخصهای آزادی مطبوعات نزدیكتر شدهاند.
در ادامه این
گزارش آمده است، نكتهای كه بسیار باعث شگفتی كارشناسان جهان شده است, تنزل كشورهای
غربی و اروپایی در سال 2005 میلادی است. طبق آخرین آمارهای جهانی, ایالاتمتحدهآمریكا
نیز سال مناسبی را نداشته است. پس از زندانی شدن «جودیت میلر» گزارشگر روزنامه نیویوركتایمز
و اقدام واشینگتن بر خلاف قوانین بینالمللی, جایگاه این كشور در این لیست، 20
درصد سقوط كرد. كانادا نیز پس از كاهش یافتن منابع اطلاعاتی در رسانههای این كشور
و بازجویی از برخی از روزنامهنگاران كانادایی با انتقادهای شدیدی روبهرو بود.
فرانسه نیز
در سال 2005 به دلیل جستجو از ادارات رسانهای، دخالت در امور روزنامهنگاران و
معرفی قوانین جدید مطبوعاتی از جایگاه خود در آمارهای جهانی به شدت سقوط كرده است.
بین كشورهای اروپایی دانمارك, فنلاند, ایرلند, انگلیس, نروژ و هلند پیشتاز آزادی
مطبوعات هستند و كشورهای نیوزیلند, كرهجنوبی, بنین و توباگو در بین دیگر قارههای
جهان اهمیت ویژهای به مطبوعات میدهند.
همچنین
كشورهایی كه به تازگی استقلال یافتهاند و یا كشورهایی كه قدرت در آنان تغییر یافته
است, بیشترین آزادی را به روزنامهنگاران خود میدهند؛ به طور مثال میتوان گفت كه
15 كشور جدید آماده ورود به اتحادیهاروپا در بین 60 كشور برتر جهان جای گرفتهاند.
كشورهایی نظیر تیمورشرقی, مراكش, هرزگوین, لتونی نیز با در اختیار گذاشتن آزادیهای
مطبوعاتی به كشورهای دموكراتیك پیوستهاند.
میزان درآمد
ناخالص ملی, ثروت كشورها و دستیابی سران به منابع غنی جهانی در افزایش آزادی بیان
و مطبوعات تأثیرگذار خواهد بود.
بر اساس این
گزارش، توسعه اقتصادی یكی از اصلیترین شرایط برای اجرای دموكراسی و احترام به
حقوقبشر است. البته نمیتوان گفت كه كشورهای فقیر كه میزان درآمد ناخالص ملی آنان
در سال 2003 كمتر از هزار دلار است، ناقضان حقوقبشر هستند.
طبق آمار
سازمان خبرنگاران بدون مرز, مالی, بولیوی, موزابیك, مغولستان, نیجریه در میان 60
كشور برتر جهان در زمینه رعایت آزادی بیان جای دارند.
