جمعه ۲۶ تير ۱۳۸۳ - ۱۶ ژانويه ۲۰۰۴

جواد مجابي:

مگر مي‌شود من نويسنده به انقلاب و جنگ بي‌تفاوت باشم؟!

نويسنده حمايت يا رد نمي‌كند؛ فكر مي‌كند و آزادانه مي‌نويسد

 

جواد مجابي معتقد است: هيچ نويسنده و شاعري از جنگ و عوارض آن مصون نمانده و بي‌تفاوت نبوده است؛ من هم همين‌طور.

اين شاعر و داستان‌نويس در گفت‌وگويي با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) عنوان كرد: مگر مي‌شود شخص به‌عنوان نويسنده يا كسي كه به حيات اجتماعي خود فكر مي‌كند، نسبت به اتفاقات جامعه‌اش مانند انقلاب و جنگ بي‌تفاوت باشد؟!

وي افزود: هركسي حتا اگر به‌عمد خواسته باشد از اين جريانات حرفي نزند، باز هم خواهي نخواهي به اين مساله كشيده شده و واكنش نشان داده است؛ اما اين، نوع واكنش‌هاست كه متفاوت است.

مجابي با اشاره به داستان‌هاي ”شب ملخ” و ”برج‌هاي خاموشي” كه توسط او در دوران و با موضوع جنگ نوشته شده است، يادآور شد: به‌خاطر سياستي كه آن روزها وجود داشت و جنگ را يكسويه مي‌ديد، اين نوع نوشته‌ها مورد توجه قرار نمي‌گرفت. درواقع در زمان ادامه جنگ نوع نگاه خاصي حاكم بود؛ اما نويسنده نمي‌تواند حمايت يا رد كند، بلكه مي‌تواند نسبت به موضوعي مانند جنگ فكر كند وآزادانه بنويسد؛ آن چيزي كه ادبيات اقتضا مي‌كند.

وي با بيان اينكه نويسندگان و شاعران ما به‌صورت متمركز يا پراكنده‌اي به موضوع جنگ پرداخته‌اند، خاطرنشان كرد: شعر امروز ما سرشار از سردرگمي، افسردگي و اندوه است و اين، چه مي‌تواند باشد جز عوارضي كه جنگ به جا گذاشته است؟ همين موضوع هم درواقع نوعي پرداخت به جنگ است؛ بدون اينكه داوري‌هاي كليشه‌يي داشته باشد و موضع خاصي گرفته باشد.

جواد مجابي گفت: تجاوز به مملكت ما همه را برانگيخت؛ عده‌اي انديشيدند، عده‌اي نوشتند و بعضي جنگيدند. عده‌اي هم شايد ديدگاه‌هاي متضاد را داشتند، ولي به‌ هرحال همه درگير شديم.

وي با تاكيد بر اينكه ادبيات نمي‌تواند خود را از مسائل اجتماعي كنار بكشد، افزود: از سوي ديگر اينكه عده‌اي تصميم بگيرند نوعي قصه خاص جنگي نوشته شود، امر معقولي نيست. نويسنده بايد آزاد باشد تا حرف خود را بزند و در نهايت، اين مردم هستند كه تشخيص مي‌دهند چه كسي درست مي‌گويد.

مجابي در ادامه تصريح كرد: اين جنگ هيچگاه از حافظه‌ي مردم ما پاك نخواهد شد و طبيعتا از حافظه‌ي نويسندگان ما هم. چراكه نويسندگان حافظه‌ي مردم هستند و اگر حرف نزنند و ننويسند، چه بسا حافظه‌ي ملي ميل به فراموشي داشته باشد.

اين منتقد ادبي همچنين متذكر شد: مسلما در فضاي امروز، راحت‌تر مي‌توان درباره‌ي جنگ، انقلاب و ديگر مسائل صحبت كرد. اما حكومت‌ها بايد سعه‌ي صدر داشته باشند و افكار عمومي هم بايد ميدان دهند تا حرف‌هايي زده شود كه در طيف گسترده‌تري قرار مي‌گيرد و يكسويه و تك‌ساحتي نيست.

وي در ادامه‌ي اين مطلب تاكيد كرد: اگر چنين فضايي به وجود بيايد، حماسه‌هايي درباره‌ي اين دوران آفريده خواهد شد و آثاري شكل خواهد گرفت كه مي‌تواند واكنش مثبت و منفي به آن واقعه را نشان دهد.

مجابي با تاكيد بر اينكه ادبيات اصل است و موضوع گاهي مذهب است و عرفان و گاه عشق و مبارزه‌ي طبقاتي، عنوان كرد: بهتر است ادبيات را به موضوع محدود نكنيم، چراكه زمانه به آثار بهتر بهاي بيشتري خواهد داد و چه خوب است همان‌طور كه عده‌اي مي‌خواهند از موضوعي مانند جنگ عاشقانه سخن بگويند، عده‌اي هم بتوانند با داوري متنوع‌تري بينديشند.

وي در پايان گفت‌وگويش با خبرنگار ايسنا تصريح كرد: اما آنچه در اين بين مسلم است اين است كه زندگي و آزادي مردم ما مديون فعاليت‌هاي جوان‌هايي است كه ايران را با دست خالي در برابر توطئه‌هاي جهاني حفظ كردند و مطمئنا همه قدر و ارزش اين مبارزه را مي‌دانيم، اما اينكه چگونه از اين موضوع آثاري با ارزش بالايي بيافرينيم، لازمه‌اش آزادانديشي است.