گزارش سايت "صداى ما"
نخستين گردهم آيى جمهورى خواهان
دمكرات و لائيك
با خواست برچيدن نظام جمهورى اسلامى،
تصويب اسناد پايه اى،
اعلام ١٢ فروردين به عنوان روز فعاليت
گسترده بين المللى براى نفى جمهورى اسلامىبرگزار شد!
بهمن سياووشان
١٢ سپتامبر ٢٠٠٤
نخستين گردهمايى سراسرى جمهورى خواهان دمكرات و لائيك كه در طى روزهاى ١٣ تا ١٥ شهريور
١٣٨٣ (۳ تا ٥ سپتامبر ٢٠٠٤) در پاريس و با حضور نزديك به ٣٠٠ نفر از كوشندگان و
فعالين سياسى از كشورهاى مختلف اروپايى، آمريكاى شمالى و استراليا، در تالار اديار
پاريس گشايش يافت، پس از تصويب اسناد سياسى و ساختار، كه مستقيما از طريق اينترنت
نيز پخش مى‌گرديد، به كار خود خاتمه داد. اين گردهمايى، متعاقب "سمينار مردم سالارى و جمهورى لائيك"، ١٤ و ١٥
تير ١٣٨٢ پاريس، و در راستاى دستيابى به "گام هاى مشترك" برگزار گرديد. گردهم آيى كه بمثابه نخستين مجمع عمومى طيف
ما به شمار مى رود فرصت مغتنمى بود براى ديدار و گفت و شنود روياروى و
تصميم گيرى ميان همه همدلان و همراهان اين طيف گسترده و پر تنوع كه امروز به نام "جمهورى
خواهان دمكرات و لائيك" شناخته مى‌شود. طيفى كه با انتشار بيانيه <<جمهورى اسلامى،
جمهورى لائيك و جايگاه ما>> (٣ خرداد ١٣٨٠) كار خود را آغاز كرد.
اين گردهمايى كه با حضور صدها تن از فعالين و حاميان جمهورى خواهى در ايران،
كه با داشتن تمايلات و گرايشهاى گوناگون سياسى در اين گردهمايى شركت نمودند،
دربرگيرنده كسانى بود كه "از يك سو با نظام استبداد
دينى حاكم بر ايران از بنياد، و در همه جلوه‌ها و با همه نهادها و
نمادهايش، مخالفند؛ و از سوى ديگر در برابر نظامهاى موروثى يا مسلكى بر لزوم تحول
دمكراتيك در جامعه ايران پاى مى‌فشارند و از برقرارى جمهورى مبتنى بر
راى آزاد مردم و جدائى كامل دين از حكومت و اركان قدرت دفاع مى كنند و در راه
استقرار آن مى كوشند و به استقلال ايران پايبندند."
پس از ٣ روز بحث و گفتگو پيرامون برنامه اعلام شده گردهمايى، همراه با تدقيق
نكات و ديدگاه‌هاى مشترك و مورد اختلاف و پس از تصويب سند سياسى و همچنين سند
ساختار (موقتى)، سامانه "جمهورى خواهان دمكرات و لائيك" براى كار و كوشش
مشترك پى ريخته شد و زمينه برداشتن گام‌هايى مشترك، روشن و هموارتر گرديد؛ تا كه
اين طيف بتواند از حضور سياسى موثرترى در سير رخدادها و چشم‌اندازهاى آتى برخوردار
گردد.
روز نخست: ٣ سپتامبر ٢٠٠٤، ١١ صبح:
آغاز گردهمايى
هيئت هماهنگى گردهمايى در شروع كار، همراه با خوش آمد گويى به حضار، از خانم
ميهن جزنى و آقايان على شاهنده، باقر مومنى و رضا مرزبان دعوت نمودند تا رسما جلسه
را افتتاح كنند.
آقاى على شاهنده، همراه با سخنانى و همچنين گراميداشت و همبستگى با ياد و
خاطره همه جانباختگان راه آزادى به احترام جانباختگان جنبش آزاديخواهانه ايران و
سالگرد كشتار زندانيان سياسى در شهريور ١٣٦٧، اعلام يك دقيقه سكوت نمودند. سپس
آقاى باقر مومنى، خانم ميهن جزنى و آقاى رضا مرزبان نيز با سخنان خود، همراه با
آقاى شاهنده، گشايش رسمى گردهمايى را اعلام نمودند. (مجموعه سخنراني‌هاى ارائه شده
در گردهمايى بزودى در سايت "صداى ما" درج خواهد شد).
از جانب هيئت هماهنگى، آقايان شهرام قنبرى، رضا اكرمى و مهرداد باباعلى از
چگونگى تدارك گردهمايى و كوششهاى گروه‌هاى مختلف كار و جلسات تداركاتى در كلن و
برلين گزارش داده و آمار موجود در مورد ميزان شركت‌كنندگان زن (٢٥ درصد) و مرد،
كشورهاى شركت‌كننده (۱۳ کشور) و نحوه دعوت و چگونگى شركت در راىگيرى را اعلام
نمودند.
پس از سخنان آقاى شهرام قنبرى، هيئت رئيسه دائم نشست با راى حضار انتخاب گرديد
و گردهمايى، كار خود را آغاز كرد. اعضاى منتخب عبارت بودند از: خانمها آذر شيبانى
و سيمين افشار و آقايان: شهرام قنبرى، رضا اكرمى، على حجت، عباس عاقلى زاده و رسول
قادرى.
نخستين دستور كار، رايزنى و تصويب آيين‌نامه گردهمايى بود كه پس از بحث و
گفتگو پيرامون بندهايى، آيين نامه پيشنهادى هيئت هماهنگى در كليت خود و با تاييد و
راى شركت‌كنندگان تصويب گرديد و بمثابه معيار قانونى، راهنماى كار هيئت رئيسه و
گردهمايى قرار گرفت.
در همين روز، پيام‌هاى همبستگىاى نيز توسط نمايندگان برخى از احزاب و جريانات
ميهمان در گردهمايى قرائت گرديد. پيام‌هاى ارسالى در روز نخست گردهمايى عبارت
بودند از: پيام حزب كمونيست فرانسه، پيام حزب سبزهاى فرانسه توسط دبير كل حزب،
پيام سازمان فداييان خلق ايران (اكثريت) توسط آقاى بهزاد كريمى، پيام سازمان اتحاد
فداييان خلق ايران توسط آقاى پرويز نويدى، پيام شوراى موقت سوسياليست‌ها توسط آقاى
مجيد زربخش و پيام جامعه اسلامى ايرانيان، توسط آقاى مهران مصطفوى.
آقاى ناصر مهاجر، از جانب گروه كار سند سياسى و به عنوان مخبر كميسيون كار سند
بحثى حول سند سياسى ارائه دادند. گزارش ايشان، پيش درآمد مباحثات روز دوم و آغاز
گفتگو پيرامون سند سياسى و ٣ منشورى بود كه چند روز پيشتر از جانب تعدادى از شركت‌كنندگان
در گردهمايى ارائه و در سايت صداى ما نيز درج شده بود.
روز دوم: ٤ سپتامبر ٢٠٠٤، ١٠ صبح:
سند سياسى
روز دوم گردهمايى در راس ساعت ١٠ صبح شروع شد. دستور كار، بحث پيرامون سند سياسى بود. اعضا حاضر در گردهمايى كوشيدند كه با
شركت در بحث‌ها و ارائه نظرات خود پيرامون سند سياسى و نكات مطروحه در آن، سيماى
سياسى طيف وسيع جمهورى خواهان لائيك و دمكرات را از زواياى گوناگونى بازنگرى كرده
و جهت‌گيريهاى آتى آن را مشخص‌تر سازند. همزمان با اعلام شروع بحث و گفتگو پيرامون
سند سياسى كه حاصل ماه‌ها كار و گفتگو نه تنها در گروه كار سند سياسى، بلكه همچنين
جلسات متعدد اينترنتى (پالتاك) و ده‌ها مقاله و نوشته بود، دوستانى خواستار بحث و
گفتگو پيرامون ٣ منشور شدند كه چند روز پيش از گردهمايى منتشر و در سايت
"صداى ما" نيز درج شده بود. سرانجام پس از بحث و گفتگوهاى طولانى
پيرامون اين خواست كه خارج از برنامه از پيش تعيين شده براى گردهمايى بود، تصميم
گرفته شد كه با تخصيص وقت معينى به نمايندگانى از امضاكنندگان ٣ منشور، جريان بحث
و گفتگو ادامه يابد.
آقاى جلال شالگونى از جانب "تدوين يك منشور براى تحكيم اتحاد ما ضرورى
است" در سخنان خود تاكيد نمود كه منشور مبين "نگاه و درك ما از مسائل
درازمدت است..." (نقل به معنى) كه در كنار آن ميتوان سندهاى سياسى مختلفى را
نيز ارائه داد. خانم آذر شيبانى از جانب "منشور جنبش جمهورى خواهى لائيك و
دمكرات..." خواهان تاكيد بر "كلىترين خطوط به عنوان محورهاى مشترك
گرديد" (نقل به معنى). آقاى محمد رضا شالگونى از جانب "نامه سرگشاده به
اجلاس جمهوريخواهان لائيك و دمكرات در پاريس" به "ضرورت تاكيد بر نكات
مورد توافق و اشتراكات و خواهان احتراز از پرداختن به نكات افتراق گرديد..." (نقل
به معنى).
آقاى مهرداد باباعلى، از مدافعان پيشبرد مباحث حول سند سياسى اعلام نمود كه
"تاكيد دوستان بر پيشبرد مباحث حول منشورها، در حقيقت گوياى ابا داشتن از
بيان روشن مسائل است. به عبارت ديگر، نپرداختن به مسائل مورد اختلاف است؛ نپرداختن
به مسئله جمهورى و مضمون آن كه متكى بر تفكيك قوا و وجود پارلمان است، ميباشد.
دوستان... خواهان جنبش نفى ميباشند، از وجه اثباتى آن پرهيز ميكنند..." (نقل
به معنى). مهرداد باباعلى همچنين افزود از آنجاييكه نظرات مختلف پيرامون جمهورى در
بندهاى الف، ب و ج در سند سياسى ارائه شده به گردهمايى موجود بوده، لذا ميتوان با
سازماندهى بحث‌ها پيرامون سند سياسى به تبادل نظر پرداخت.
سپس برخى از حضار نيز با توجه به وقت تعيين شده، درباره سند سياسى گروه كار و
همچنين نكات منشورها به بحث پرداختند. برخى معتقد بودند كه ٣ منشور فوق در واقعيت
امر، يك نگاه و نظر را نمايندگى ميكنند كه به صورت ٣ منشور آمده‌اند. برخى نيز با
تاكيد بر نزديكي‌هاى ٣ منشور، ناهمگوني‌هايى را نيز در ميان آنها قائل بودند.
سرانجام آقايان ناصر پاكدامن و هوشنگ كشاورز صدر پيشنهاد نمودند كه كميسيونى مركب
از نمايندگان "پيش‌نويس سند سياسى"، "سند سياسى نهايى از جانب گروه
كار" و ٣ منشور تشكيل شده و پيرامون موضوع مربوطه كار كنند. پيشنهاد فوق مورد
تاييد هيئت رئيسه و گردهمايى قرار گرفت. بر اساس توافق و تاييد گردهمايى كميسيونى
مركب از ٢ نفر از سوى "پيش‌نويس سند سياسى"، ٢ نفر از "سند سياسى
نهايى"، ١ نفر از هر منشور (در مجموع ٣ نفر) و آقايان ناصر پاكدامن و هوشنگ
كشاورز صدر تشكيل گرديد. آقايان مهرداد باباعلى، ناصر مهاجر، حيدر تبريزى و شيدان
وثيق از جانب ٢ گروه سند سياسى، محمد رضا شالگونى، على اشرفى و جلال شالگونى از
جانب ٣ منشور و آقايان ناصر پاكدامن و هوشنگ كشاورز صدر به عنوان اعضاى كميسيون و
همچنين فريدون احمدى به عنوان ناظر و به دعوت كميسيون در آن شركت كردند. همچنين
خانمها عزيزه ارشدى و جميله ندايى نيز به
ابتكار هيئت رئيسه به كميسيون اضافه شدند.
بدين ترتيب، كميسيون مزبور با تشكيل جلسه‌اى جداگانه براى تدوين نهايى سند
سياسى و ارائه آن براى رايزنى به گردهمايى آغاز بكار كرد. سند مزبور، سرانجام در
روز سوم به گردهمايى ارائه شد.
در همين روز، پيام ديگرى نيز از جانب "دفتر نمايندگى حزب دمكرات كردستان
ايران" و "اتحاد جمهوری خواهان ايران" به گردهمايى ارائه شد.
روز سوم: ٥ سپتامبر ٢٠٠٤، ١٠ صبح:
سند ساختار
نخستين موضوع كار گردهمايى، پرداختن به سند
ساختار بود. آقاى مهرداد باباعلى بعنوان هماهنگ كننده گروه كار ساختار
گزارشى را درباره چگونگى تدوين و نكات مطروحه در سند ارائه داد. همچنين به نكات
مورد اختلاف پرداخت. از جمله اينكه آيا هيئت هماهنگى ميتواند به اتخاذ مواضع سياسى
اقدام نمايد يا خير؟ آقاى رسول آذرنوش نيز
در تبيين سند ساختار پيشنهادى مشترك خود با آقاى بهمن امينى به بحث پرداخت. پس از
يك دوره بحث كه با شركت حضار پيرامون سند ساختار صورت گرفت، با تاكيد بر خصلت
موقتى سند ساختار، بند بند آن و در حد امكان بحث مزبور ادامه يافت. بر اساس آراى
شركت‌كنندگان، هيئت هماهنگى ميتواند در مواقع ضرورى و در چارچوب اسناد پايه اى به
موضعگيرى سياسى بپردازد.
در مورد بند مربوط به مشاركت زنان، اصل سهميه براى تضمين مشاركت زنان تصويب
شد. درباره ميزان اين سهميه‌بندى، برخى با ذكر اين واقعيت كه نيمى از جامعه را
زنان تشكيل ميدهند، خواهان سهميه ٥٠ درصدى شدند. برخى نيز اعتقاد داشتند كه سهميه
يك سوم واقعبينانه‌تر است و جهت دستيابى به سهميه ٥٠ درصد، نياز به يك دوران گذار
است، و تصويب ٥٠ درصد بيش از هر چيز فرماليته است. گرچه بخشی نيز با اصل سهميه‌بندی
در کليت خود مخالف بودند و معيار را توانايی افراد مستقل از جنسيت آنان در نظر مي‌گرفتند.
با اينهمه، پيشنهاد پذيرش اصل سهميه ٥٠ درصد تصويب شد.
در مورد بند مربوط به تعيين نام، پيشنهادهاى گوناگونى ارائه شد. با اينهمه،
بنا بر پيشنهاد آقاى حميد نوذرى و نظر بر اهميت نام، تعيين نهايى آن به اجلاس آتى
واگذار گرديد و اين مجموعه، كماكان تحت نام شناخته شده "جمهورى خواهان لائيك
و دمكرات" به كار خود ادامه ميدهد.
همچنين در مورد هيئت هماهنگى، ميزان و نحوه انتخاب آن نيز، گردهمايى بند ب سند
پيشنهادى ساختار و انتخاب ٢١ نفر از شركت‌كنندگان در گردهمايى را تصويب نمود؛ و
اينكه در آينده، نمايندگان گروه‌هاى كارى و كشورى- شهرى نيز ميتوانند به آن اضافه
شوند.
كميسيون سند سياسى
آقاى ناصر پاكدامن، از جانب كميسيون سند سياسى به توضيح نحوه كار كميسيون،
اعضاى آن و راه و روش تنظيم نهايى سند پرداختند. كميسيون مزبور بر اساس سند سياسى
پيشنهادى، اشتراكات موجود ميان مجموعه طيف جمهوريخواهان لائيك و دمكرات را بمثابه
محور مشترك كارى مشخص نمود و موارد مورد افتراق را نيز برشمرد. آقاى ناصر پاكدامن
در حين قرائت نكات مشترك و موارد افتراق، با توضيحات خود به درك و شناخت بهتر
موارد فوق يارى نمودند. پس از قرائت سند سياسى نهايى، بر اساس تمايل عمومى غالب در
گردهمايى، موارد افتراق به راى گيرى گذاشته شد. نكات افتراق اساسا بر ٣ مورد
متمركز است: الف: درك از جمهورى مورد نظر ،ب: مسائل قومى و ملى در ايران ، ج: حقوق
بشر .
بر اساس راى گيريها و تمايل عمومى در گردهمايى در مورد بندهاى پيشنهادى مورد
اختلاف و فورمولبندى‌هاى موجود، سيما و گرايش غالب خود را در حمايت از مضمون
پارلمانى جمهورى مورد نظر، حقوق قومى و ملى و پذيرش كامل حقوق بشر نشان داد. بند
الف در سند پيشنهادى كميسيون توانست با كسب ٩٦ راى، گرايش عمومى گردهمايى به مضمون
جمهورى مورد نظر را نشان دهد.
با اينهمه، بنا بر خواست گردهمايى، بنا بر آن است كه موارد مورد اختلاف و
فورمولبنديهاى موجود، از جمله موضوعاتى باشند كه مجموعه جمهورى خواهان لائيك و
دمكرات در طى يك سال آتى به بحث و تبادل نظر پيرامون آنها بپردازد. به عبارت ديگر،
فعاليتها و كوششهاى "جمهورى خواهان لائيك و دمكرات" نه بر اساس موارد
اختلاف، بلكه با تكيه بر اشتراكات گسترده ميان ما صورت ميگيرد. موارد اختلاف،
كماكان در دستور بحث و گفتگوى گسترده و همگانى است و تصميم گيرى نهايى در مورد
آنها به آينده موكول شده است.
تصويب سند سياسى نشانگر اين واقعيت بود كه عليرغم وجود نكات مورد افتراق، و
ميل همگانى براى تداوم بحث و گفتگو پيرامون آنها، معهذا اشتراكات و خواست عموم،
پىريزى سامانه‌اى زيبنده جنبش جمهورى خواهى لائيك و دمكرات را پيشاروى ما قرار
داده است. از همين روى، نخستين گردهمايى سراسرى جمهورى خواهان دمكرات و لاييك،
قادر گرديد كه با تاكيد بر خصلت جنبشى و چند صدايى خود، شفاف گويى و احتراز از
كتمان اختلافات جدى، در راه تحكيم صفوف طيف وسيع خود گامهاى ارزنده‌اى به پيش
بردارد؛ به پراكندگى نه بگويد و هم گامى را پيشه كند. تصويب سند سياسى و اعلام
چندين قرار، از جمله تعيين ١٢ فروردين، بعنوان روز آكسيونهاى سراسرى بين‌المللى
جهت نفى حكومت اسلامى، آغازى نو در اين راه است.
هيئت هماهنگى
در آخرين ساعات گردهمايى، آنجاييكه بيم و اميد در ضمير تك تك ما نسبت به فرجام
كار ريشه دوانده بود، پس از تصويب اسناد سياسى و ساختار (موقتى)، در ميان شور و
هيجانى كه كاملا مشهود بود، هيئت هماهنگى جديد كه شامل بر ٢١ نفر ميباشد، از ميان
شركت‌كنندگان در گردهمايى و پس از راىگيرى مخفيانه انتخاب شد. در صورت لزوم،
نمايندگان گروه‌هاى كارى و يا واحدهاى كشورى يا شهرى نيز ميتوانند بر اساس بند
مصوبه به آن افزوده شوند.
هيئت هماهنگى منتخب گردهمايى عبارتند از: آينده آزاد، رضا اكرمى، نسترن امجدى،
بهمن امينى، مهرداد باباعلى، حيدر تبريزى، ميهن جزنى، مهرى جعفرى، مهرداد درويش‌پور،
على راسخ افشار، مهشيد راستى، اكبر سيف، على شاهنده، جلال شالگونى، عباس عاقلىزاده،
منيره كاظمى، هوشنگ كشاورز صدر، هدايت متين دفترى، باقر مرتضوى، پوران مهدىزاده و
مريم يوسفى.
٭٭٭
برگزارى نخستين گردهمايى سراسرى،
سرآغازى است براى برداشتن گامهاى مشترك. پىريزى سامانه‌اى زيبنده جنبش جمهورى
خواهان لائيك و دمكرات. گفتگوى صميمانه براى شفاف كردن هر چه بيشتر سايه- روشن‌هاى
مختلف. تاكيد و تحكيم اشتراكات بيشمار و
گونه‌گونه‌مان. چنين باد!
