لوس​آنجلس تايمز :

عراق به صحنه نبرد محافظه​کاران و اصلاح​طلبان ايران تبديل شده است

 

رويداد : مقامات عراقی و ديپلمات​های غربی می​گويند: ايران با سرازير کردن پول به احزاب سياسی، بنيادهای خيريه و سازمان​های مسلح برای اثرگذاری و کنترل بر اوضاع به يک نيروی قدرتمند و خاموش در عراق پس از جنگ تبديل شده است.

به گزارش خبرنگار بين​الملل «رويداد» و به نقل از روزنامه آمريکايی «لس​آنجلس تايمز»، ايران به عنوان يک همسايه و دشمن پيشين و بهشتی برای مخالفان صدام حسين، برای مدت طولانی يک عامل در صحنه سياسی عراق بوده است. گفت​وگوها با ديپلمات​های غربی و عراقی​های داخل و خارج از دولت نشاندهنده تصويری از ايران است که خواهان نقش جديدی در عراق پس از اشغال آمريکاست.

اما شکا​ف​های داخلی ايران بر اهداف آن در عراق هم اثرگذاشته است. روحانيون ايران که رهبری سياسی را در اختيار دارند، بلافاصله از تشکيل دولت موقت عراق و از پايان اشغال استقبال کردند و گفتند که ايران از ادامه خونريزی​ها در همسايگی خود آسيب خواهد ديد. ولی در همان زمان برخی مراکز اطلاعاتی ايران به پرداختن پول به گروه​های شورشی در عراق می​پرداختند.

صباح خادم سخنگوی وزارت کشور عراق می​گويد:«ايران متأسفانه با زبان​های متفاوتی با ما صحبت می​کند رهبران بر ثبات پافشاری می​کنند اما ما هر روز افرادی را دستگير می​کنيم که ازايران با اسلحه وارد عراق می​شوند. برخی احزاب مختلف در قدرت وجود دارد و نمی​دانم موضع رسمی که ما می​شنويم در عمل اجرا می​شود يا خير. به عبارتی ما درحال مبارزه با سياست ايرانی​ها درصحنه عراق هستيم و تندروها و اصلاح​طلبان ايرانی از عراق به عنوان مکان نبرد خود استفاده می​کنند.»

ايران خواستار آزادی «فريدون جهانی» ديپلمات گروگان خود در عراق شده که توسط يک گروه مسلمان سنی به نام ارتش اسلامی ربوده شده است. اين گروه می​گويد ديپلمات ربوده شده ايرانی خارج از ديپلماسی به انجام عمليات مشغول بود. به گفته تلويزيون الجزيره اين گروه به ايران درباره دخالت در اوضاع داخلی عراق هشدار داده است.

«حازم​الشعلان» وزير دفاع عراق نيز اخيرا به شبکه تلويزيونی العربيه گفت ايران با فرستادن سلاح به گروه​های شورشی شيعه در مسائل داخلی عراق دخالت می​کند. ايران اين ادعاها را رد کرده است و علی شمخانی وزير دفاع در پاسخ به همتای عراقی خود گفت:«هيچ دليل منطقی يا مدرکی دال بر اين مسأله وجود ندارد. ايران برای بهبود مناسبات به طور رسمی از اياد علاوی نخست​وزير عراق باری بازديد از ايران دعوت کرده است.

ايران شيعه با عراق پيوندهای نزديکی دارد. اين مورد به خصوص در جنوب که شيعيان اکثريت را در دست دارند ديده می​شود. ايران در اين بخش درمانگاه، کارخانه ساخته و برنامه​های اجتماعی زيادی را به اجرا گذاشته است. ايران ميليون​ها دلار نيز درعراق هزينه کرده که عمده آن به احزاب سياسی برای اثرگذاری به آنها پرداخته شده است. ديپلمات​های غربی که خواهان عدم افشای نامشان شدند می​گويند در چهار استان جنوبی عراق، دو استاندار و دو رئيس پليس ارتباط​های بسيار مستحکمی با ايران دارند.

يک ديپلمات ديگر می​گويد که احزاب کوچکتر شيعه عراق برای اقدامات و حرکات سياسی خود، با ايران مشورت می​کنند.

در همين حال ديپلمات​ها از آن هراس دارند که سازمان​های اطلاعاتی ايران حضور خود را در عراق تثبيت کرده​اند و عوامل خود و پول و سلاح را برای کمک به شبه نظاميان ضدآمريکايی به اين کشور فرستاده​اند. ايران چنين اتهاماتی را رد می​کند اما ديپلمات​ها می​گويند ايران کماکان به تأمين مالی سپاه بدر ادامه می​دهد و به نظر می​رسد ارتباط​هايی با روحانی تندرو شيعه «مقتدی صدر» برقرار کرده است.

يک ديپلمات غربی که در جنوب عراق فعاليت می​کند، گفت:«حکومت ايران به شدت دچار اختلاف نظر درباره عراق است. برخی سازمان​های اطلاعاتی و عوامل پليس تنها به جمع​آوری اطلاعات می​پردازند و برخی نيز به طور فعالانه در حمله به نيروهای ائتلاف دست دارند.»

با برکناری و حذف صدام حسين، ايران به عنوان يک قدرت نظامی منطقه​ای با استفاده از متحدان و شبکه​های خود می​تواند به يک عامل مهم در عراق تبديل شود.

اما موانعی نيز وجود دارد. نجف و قم به عنوان مهم​ترين مراکز شيعی رقابت وجود دارد. همچنين احساسات ملی و رقابت​های قديمی می​توانند تلاش​های ايران برای شکل دادن به آينده عراق را تحت تأثير قرار دهند.

«فواد خادم دورقی»، رئيس حزب اسلامی الدعوه، شاخه کربلا می​گويد که آنها از ايرانی​ها کمک​هايی دريافت کرده​اند. او می​گويد:«ما از اين کمک​ها قدردانی می​کنيم اما به آنها اجازه نمی​دهيم که هرکاری که بخواهند در سرزمين ما انجام بدهند و به نيابت از ما سمت​هايی در اختيار بگيرند.» او به مدت ۱۹ سال در ايران به صورت تبعيد زندگی کرده اما هيچ وقت زبان فارسی را ياد نگرفته و دوست ايرانی نداشته است. او از ايران متشکر است اما هيچ تعهدی به اجرای فرامين و دستوراتی که از ايران می​رسد، ندارد.

پيوندهای بين ايران و حزب الدعوه بسيار خوب هستند و اين حزب برای مدت طولانی از طرف ايران تأمين مالی شده است. اما دورقی پافشاری می​کند که عراق جديد به حزبش استقلال داده است. حزب او هم اکنون نه تنها از ايران بلکه از کويت و عربستان سعودی هم کمک​ مالی دريافت می​کند.

او می​گويد:«ما از همکاری با ساير کشورها دوری نمی​کنيم و کمک​های ديگران را رد نمی​کنيم اما منافع عراق برای ما بيش از هر چيز ديگری مهم​تر است و مردم عراق نمی​خواهند روش ايرانی را انتخاب کنند. از نظر تاريخی، ما خودمان را برتر از ايران می​دانيم و اينگونه نيست که آنها بر ما فرمان برانند.»

مقامات عراقی و آمريکايی نسبت به نقش ايران در عراق مشکوک هستند. ديپلمات​های غربی می​گويند ايران از آن هراس دارد که يک دولت دموکراتيک و باثبات درعراق می​​تواند باعث تحريک ايرانی​ها برای به دست آوردن دموکراسی در ايران شود و به همين خاطر است که مشتاق آنند تا آمريکا در عراق شکست بخورد.

برخی تحليلگران غربی می​گويند که ايران نه می​خواهد عراق وارد جنگ داخلی شود و نه می​خواهد ميزبان باثباتی برای حضور نظامی آمريکا باشد.

ايران هم اکنون بين افغانستان و عراق جايی که نيروهای آمريکايی حضور دارند منگنه شده است و اين کشور می​خواهد آمريکا در عراق درگير باشد تا ماجراجويی جديدی را عليه ايران آغاز نکند.

البته نگرانی​هايی نيز درمورد برنامه​ هسته​ای ايران وجود دارد. شاخه​های مختلفی در ايران وجود دارد اما همه آنها در دو طبقه جای می​گيرند. يکی سنت​گراها که خواهان تئوکراسی شيعه با کنترل تمام ساختار حکومت و جامعه هستند. دوم مدرن​ترها که برخی مذهبی هستند و برخی سکولار.

درميان گروه​های ايرانی، برخی شاخه​های کوچک بنيادگرای کوچک وجود دارند که خواهان صدور انقلاب به عراق و تبديل دو کشور به يک ملت هستند. يک ديپلمات غربی می​گويد آنها گفته​اند که اگر ايران بخواهد آنها می​توانند کنترل جنوب را در دست گيرند، البته اين به معنای آن نيست که ايران می​خواهد کودتا کند، بلکه اين چيزی است که مدنظر اين گروه کوچک است.

در کربلا پليس ايرانيانی را دستگير کرده که برای هفته​ها بدون پاسپورت در شهر حضور داشتند. اين افراد می​گويند که تنها برای زيارت به کربلا آمده​اند اما مقامات عراقی می​گويند ايران جاسوسان خود را در پوشش زايران به عراق اعزام می​کند.

رحمان شوی يک مقام پليس کربلا می​گويد که زايران کاملا مشخص هستند اما مردان جوانی هستند که بدون هيچ مدرک و کارت شناسايی به اينجا می​آيند.

پيوندهای بين دو کشور به خصوص در جنوب عراق بسيار قوی است. در اينجا می​توان شاهد ارتباط​های خانوادگی و باورهای مشترک دينی بود. هنگامی که شيعيان و کردها تحت آزار صدام حسين بودند، ايران با فرستادن پول با آنها همدردی می​کرد.

شيعيان در ايران و عراق هميشه تبعيدی​های يکديگر را پذيرفته​اند. رهبران شيعه برای نجات از دست صدام به ايران رفته​اند و اين شهر نجف بود که پذيرای آيت​الله خمينی برای برنامه​ريزی انقلاب عليه شاه ايران شد. ايران هم اکنون نسبت به شيعيان احساس وظيفه و تملک می​کند.

حميد بياتی قائم مقام وزير خارجه عراق می​گويد ايران احساس می​کند اين حق را دارد تا از شيعيان عراق دفاع کند و حقوقشان را مطالبه کند. او نيز که به عنوان تبعيدی در ايران زندگی کرده، بر اين باور است که ايران وضعيتی را که در آن شيعيان به حاشيه رانده شود و اقليتی بر آنها حکمفرما باشند، نخواهد پذيرفت.

ايرانی​ها همچنين نسبت به اماکن مقدس نجف و کربلا احساس وظيفه می​کنند. اماکنی که طی ساليان حکومت صدام از زيارت آنها منع شده بودند. شهرداری تهران آمادگی خود را برای انجام پروژه​های عمومی مختلف در نجف اعلام کرده است.

بسياری از احزاب سياسی مرتبط با ايران می​گويند که آنها هرگز به ايران اجازه ديکته کردن اهداف خود را نمی​دهند و در عراق جديد در حال متعادل کردن روابط خود با ايران هستند. بسياری از شيعيان عراق که به ايران رفته بودند، می​گويند جای ديگری برای رفتن نداشتند و می​گويند آنها انقلاب ايران را ديده​اند و هيچ تمايلی به تکرار آن تجربه درملت خود ندارند.

حميد بياتی قائم مقام وزير خارجه عراق می​گويد دوستی را می​پذيرم اما مدافعه را نه، چون عراقی​ها پيش از هر چيزی خودشان را عراقی می​دانند.