انديشه

انديشه به گونه اي ديگر
ترجمه ويدا فرهودي

  • بيست سال از مرگ ميشل فوکو مي گذرد. او در 25 ژوئن 1984، در 58 سالگي چشم از جهان فروبست. اين فيلسوف با شهامت و روشنفکر بزرگ سال هاي 60 و 70 ميلادي ، در جدال مداوم با تمامي شکل هاي قدرت بود و مجموعه آثاري ناتمام اما" باز" از خود به يادگار گذاشت : يک دوجين آثاري که او آن ها را " در نهايت ، تکه هايي فلسفي در کارگاه هاي تاريخي" ناميد. قضاوتي کاملاً فروتنانه در برابر اين "جعبه ابزار" فوق العاده اي که براي فهم جامعه و به پيش راندن آن بر جاي نهاد. حرکت دادن واژه ها براي به حرکت در آوردن چيز ها: پس از بيست سال، انديشه ي فوکو، مانند قهقهه اش بر آزادي، پژواکي فراگير دارد.

    ===========================================

    منصوره اتحاديه
    تاريخ نانوشته
    بررسی اعلاميه ها و شب نامه های انقلاب مشروطه *
    (قسمت اول) (قسمت پايانی)

  • با اين که تقريبا صد سال از انقلاب مشروطه گذشته و تحقيقات بسياری از جنبه های گوناگون پيرامون اين حرکت انجام گرفته اند اما هنوز بعضی از ابعاد آن روشن نيست. اکثر محققانی که جريان انقلاب مشروطه و به خصوص نقش مردم را بررسی کرده اند، با اعلاميه ها و شب نامه های منتشره در اين دوره آشنا هستند، ولی محتوای آنها تحليل نشده و شايد اهميت آنها به اندازه کافی جلب توجه نکرده است.




  • ===========================================

    عبدالجواد فلاطوری
    فرهنگ شرقی - اسلامی
    و نيست انگاری غربی
    (قسمت اول) (قسمت پايانی)
    ترجمه خسرو ناقد

    معنا و نيز فايده برخورد و گفت وگوی فرهنگ ها و تمدن ها اين است كه ناقل هر تمدنی آنچه را از فرهنگ خود فهم می كند و شاخص آن می داند، با مخاطبش در ميان گذارد و به او نشان دهد؛ چرا كه شناخت صحيح و درك متقابل نقطه نظرات، اين امكان را می تواند فراهم آورد كه هر يك در عين حفظ و پاسداری از فرهنگ خود، از فرهنگ ها و تمدن های ديگر نيز در جهت توسعه و تعالی فرهنگی الهام گيرند. حال اين پرسش پيش می آيد كه آيا چنين برخوردها و گفت وگوهايی ضروری و يا اصولاً امكان پذير است؟


    ===========================================

    خسرو شاكري (زند)
    ياد از پروفسور ماكسيم رُودنسون

  • رودنسون از جمله اهل دِماغ (روشنفكران) فرانسه بود كه نسبت به امر دمكراسي در ايران حساسيت داشت و همواره از نيروهاي مترقي ايران دفاع قاطعانه مي كرد. تا پيش از انقلاب ايران، او از حركت دانشجويان مترقي ايران (متحد در كنفدراسيون جهاني) حمايت مي كرد، و بلافاصله پس از انقلاب در جامعه ي ايراني دفاع از حقوق بشر، كه در سال ۱۹۸۰براي دفاع از حقوق مردم ايران تشكيل شده بود، فعالانه شركت جست.

  • ===========================================

    توماس مور
    و انديشه ي آرمانشهر
    ژان مونتونو
    ترجمه ويدا فرهودي

  • قديس کاتوليک، خيال پرداز و پيشگام رسمي کمونيسم ... کسي که اکتشاف و بينش انديشه اي را مديون او هستيم که همچنان روز آمد است: انديشه ي آرمان شهر.



  • ميشل تورنيه
    کانت
    آخرين فيلسوف کلاسيک و نخستين فيلسوف مدرن
    به مناسبت ۲۰۰امين سالگرد مرگ کانت*
    ترجمه ويدا فرهودي

  • کا نت مبتکر اخلاق بود. ممکن است اين ادعا نوعي بزرگ نمايي پنداشته شود اما... در برابر پرسش ِ "چگونه زندگي کنم؟" ، هر يک از دو منبع تمدن غرب ، پاسخ خود را داشت. منبع يهودي – مسيحي، به واسطه فرامين الهي به اين پرسش پاسخ مي گفت و منبع يوناني – لاتيني به وسيله ي احکام خِرد. اما اين پاسخ ها دو وجه مشترک داشتند : نخست اين که هر دودر مجموع ، تنها اقليتي از بشريت يعني اشراف را در نظر مي گرفتند. چون خداوند فقط به مومنان فرمان مي راند يعني برگزيدگان يا جماعت تعميد شدگان. وخِرد نيز تنها انسان هاي باسواد و با فرهنگ را در بر مي گيرد. وجه مشترک ديگر اين است که اين " راه حل ها" سود جويانه اند . کسي که از خدا فرمان بَرَد به بهشت روانه مي شود حال آن که نافرمان به دوزخ مي رود. به همين ترتيب، پيروي از خِرد به سعادت مي انجامد در صورتي که حاصل به سُخره گرفتن آن ، بد بختي است.
  • اما در "اخلاق" وضع به گونه اي ديگر است. غريزه ي الهي، براي تمام بشريت و صرف نظر از تفاوت مليت و نژاد، مشترک و يکسان بوده، به طور کامل، فاقد سود جويي است. قانون نه کسي را که به آن احترام مي گذارد، پاداش مي دهد، نه جزايي براي متجاوز قائل مي شود. فرد متجاوز به ميزان بسيار اندکي از تشويش يا ندامت مي هراسد.