“اقدامات ويژه شهر تهـران ميتـواند الگـويي باشد براي شهـرهاي بزرگ”

 

مهندس خسرو زرتاب

khosrozartab@hotmail.com

 

 

. . . .

      طرح جامع زلزله ضمن منظور داشتن اين اصل به ويژگي هاي شهرهاي كوچك و روستاهاي سرزمين ما نيز نظر دارد و در پي دست يابي به راهكارهاي اجرايي و تحقيقاتي توأم براي نجات جان مردم و سرمايه هاي ملي ميهن است. از اينرو ضمن تدوين برنامة اجرايي براي شهر تهران تشكيل حوزه هاي تحقيقاتي براي يافتن روش هاي مقاوم سازي بناهاي روستايي و شهرهاي كوچك نيز از اهداف اصلي طرح بوده است.

 

طـرح جامــع زلـزله

فهـرست:

 

             مقـدمه

             اهـداف طرح

             برنامـه طرح

             سازمـان طرح

             روش كـار

             تأميـن منابع

 

 

 

‹‹ مقـــدمه››

 

اندازه ، اهميت و كيفيت كار تأمين مقاومت لازم ساختمانها در برابر زلزله از چنان ابعادي برخوردار است كه جز نيروي مـردم به كار آن نمـي آيد. چرا كه هر كار نيـرويي مي خواهد هم انـدازة خـود. مردم مهم ترين ، بالاترين و بيشترين نيروي موجود در هر سرزمين به حساب مي آيند. طرح جامع نجات تهران با نگاه به اهميت نقش و حضور مردم تهيه شده و بر نهادهاي حرفه اي مهندسي ساختمان بعنوان مسير فعال كردن عموم مردم شهر تهران و همگاني كردن عمليات تحقيقاتي و اجرايي تكيه دارد.

 

اهداف طرح:

 

 طرح جامع زلزله به منظور دست يابي به اهداف زير طراحي شده است:

 

 1ـ مشاركت همة مردم در امر مقاوم سازي بناها براي زلزله.

 2ـ اجراي رسالت مجموعة دولت و حاكميت در واگذاري كار مردم به مردم.

 3ـ ممكن نمودن امر مقاوم سازي شهرها و اجرايي كردن آن.

 4ـ ارائة طرح به سازمانها ومجامع جهاني نظير سازمان ملل، صندوق بين المللي پول، سازمان كشورهاي اسلامي و . . . بعنوان راه كار ملي ايراني با توجه به اهميت و ويژگيهاي آن همچنين جذب منابع فني و مالي متناسب با اهداف شمرده شده.

 

 

 

برنامة طرح:

   

    براي دست يابي به اهداف طرح، برنامه اي با استفاده از نيروي مردم از طريق نهادهاي حرفه اي مهندسي بعنوان شايسته ترين نيروي علمي و فني و البته حرفه اي كشور تهيه شده است. اين برنامه بر واگذاري كار مردم به مردم تكيه داشته و در بكارگيري ابزارهاي ساماندهي و اجراي مناسب از منابع موجود در داخل و خارج كشور بهره خواهد برد.

حرفه مندان در امر طراحي و ساخت پروژه هاي ساختماني در همكاري با دانشكده هاي مهندسي ومراكز تحقيقاتي مناسب ترين منابع در امور زيرند:

   ـ مطالعه، تحقيق، تهيه و تدوين ضوابط مناسب براي ساختمانهاي موجود كه آيين نامة 2800 الزاما پاسخگوي نياز آنها نيست مانند بنا هاي خشت و گلي و يا ساختمانهايي با  مشخصات ساختمانهاي قديمي  تهران و شهرهاي ديگر.

  ـ بررسي و تعيين ضوابط درجه بندي حرفه مندان و كنترل مستمر چگونگي مسئوليت پذيري  حرفه اي و اخلاقي آنها.

  ـ ارائة راه كارهاي مناسب براي مقاوم سازي ساختمانهاي موجود از طريق سازماندهي نيروهاي علمي ، فني خبره و برقراري ارتباط ميان آنها و عموم مردم.

 

 

سازمان طرح:

   سازمان پيشنهادي طرح از اركان زير تشكيل مي شود:

 

1ـ ستاد مركزي طرح شامل نيروهاي خبره داوطلب از نهادهاي حرفه اي مهندسي نظير: جامعه مهندسان مشاور ايران، انجمن مهندسان محاسب، انجمن بتن ايران ، انجمن صنفي معمار و شهرساز و انجمن شركت هاي ساختماني و داوطلبان خارج از كشور و نيز استادان داوطلب از دانشگاه هاي كشور تشكيل ميشود.

2ـ ستاد مزبور در دو حوزة تحقيق و تدوين ضوابط و اجرا ، متخصصان را متشكل كرده و برنامة كاري هر كدام تدوين خواهد شد.

3ـ شهر تهران به مناطق چند گانه اي تقسيم ميشود.

4ـ هر منطقه به چند محله تقسيم مي شود.

5ـ فراخوان عمومي بوسيلة رسانه ها بخصوص راديو و تلويزيون داده ميشود كه نيروهي داوطلب مردمي و دانشجويان علاقمند آمادگي خود را براي همكاري به محله ها و مناطق اعلام نمايند.

شبكة فوق پل ارتباط ميان مجموعة علمي و فني كشور و عموم مردم را به منظور مقاوم سازي بناها ايجاد مي كند.

 

 

 

روش كار

    1ـ پس از تشكيل ستاد مركزي و تدوين برنامه هاي آن نسبت به تهية برنامة كار و تشكيل واحدهاي اجرايي و پژوهشي اقدام ميشود : همزمان با دانشگاه هاي كشور ارتباط برقرار شده و براي جذب استادان داوطلب براي واحدهاي تحقيقاتي و اجرايي و دانشجويان براي حضور در واحدهاي اجرايي فراخوان داده ميشود.

حضور داوطلبانة دانشجويان رشته هاي مهندسي و مرتبط مي تواند بنا به تشخيص دانشگاه مربوطه دو تا چهار واحد درسي تلقي شود تا حضور دانشجويان در اين كار كه منجر به آموزش آنها خواهد شد، بطور رسمي نيز جزء درسهاي آنان به حساب آيد. اين واحدها از جمله مناسب ترين واحدهاي آموزش درسي براي دانشجويان خواهد بود.

   2ـ ستاد مركزي نسبت به منطقه بندي اجرايي شهر اقدام مي كند و براي هر منطقه مسئولاني  تعيين ميشوند تا داوطلبان محلي بتوانند به آنها مراجعه نمايند و هسته هاي محلي براي هر منطقه تشكيل شود. به اينصورت واحدها در محله اي گوناگون شهر به تناسب پا مي گيرد.

  3ـ راديو، تلويزيون و ساير رسانه ها بطور پيگير موضوع را براي مردم طرح كرده و مسائل را برايشان روشن مي كنند.

  4ـ حوزة تحقيقاتي ستاد مركزي نسبت به كار تدوين ضوابط و دستورالعملهاي متناسب با شرايط متفاوت ساختمانهاي موجود در تهران اقدام و راه كارهاي اجرايي جوابگوي موارد متفاوت را بعنوان راهنماي اصولي و كلي تهيه و در اختيار مسئولان مناطق و محله قرار مي دهد. از سوي ديـگر اين اصـول پايـه اي و ضوابط در اختيـار همـة مـردم قرار داده خـواهد شد. حـوزه هاي اجرايي اطلاعات واحدهاي مسكوني را بصورت “چك ليست” تهيه كرده و در گام اول اجرايي در اختيار مناطق و واحدهاي محله ها قرار مي دهد.

  5ـ دانشجويان و مردم داوطلب هر محله كه در همان محل آموزش اوليه را براي پر كردن چك ليست ديده اند با ترتيب معيني (مانند طرح واكسيناسيون) به واحدهاي ساختماني مراجعه و نسبت به بررسي ساختمانها و پر كردن چك ليست ها اقدام مي كنند ( با ذكر آدرس دقيق ).

  6ـ مـردم بـايستي از طريـق رسانـه ها در جريـان اهميـت موضوع بـررسي و تكميـل فـرم هاي

 “چك ليست” قرار گيرند تا همكاري مورد نياز را با مراجعه كنندگان بعمل آورند.

 7ـ چك ليست ها در محله ها جمع آوري شده و نسخة دوم آنها براي مناطق ارسال ميشود تا در آنجا “فرم هاي آماري” تهيه شده توسط ستاد مركزي (به منظور دسته بندي اطلاعات و طبقه بندي چگونگي و تعداد ساختمانها) پر شود، اين فرم ها براي حوزة تحقيقاتي ستاد مركزي فرستاده ميشود.

  8ـ حوزة تحقيقاتي ستاد مركزي با جذب اطلاعات آماري بيشتر نسبت به تكميل دستورالعمل ها و مطالعه و تهيه ضوابط تازه اقدام مي كند. نتايج كار ستاد ، در اختيار دانشگاه ها نيز قرار مي گيرد تا با انتقال اطلاعات به دانشجويان آنها نيز در جريان كار قرار گرفته و مشاركت نمايند.

  9ـ انجام عمليات مقاوم سازي ساختمانها نيازي به صدور جواز شهرداري و يا هيچگونه مجوز ديگري ندارد (مانند ساخت پناهگاه در دوران جنگ) و هر كس ميتواند بدون مراجعه به هيچ دستگاه دولتي و يا شهرداري نسبت به انجام عمليات مقاوم سازي اقدام نمايد.

  10ـ واحـدهاي محله ها و منـاطق دستورالعمـلهاي تهيـه شده را به رايـگان در اختيـار مردم قرار

مي دهد.

  11ـ مردم ميتوانند با مراجعه به مناطق نظارت بر كار مقاوم سازي ساختمانهاي خود را درخواست نمايند. به هر حال مالكان رأسا ميتوانند نسبت به انجام كار اقدام نمايند.

  12ـ مناطق داوطلباني را (از مهندسان و يا دانشجويان داوطلب سالهاي آخر به تشخيص استادان حاضر) جهت همكاري و راهنمايي لازم به افراد متقاضي معرفي مي كنند.

  13ـ پشتوانه ها و انگيزة مردمي :

   13ـ1: وام ـ بانكها براي هر واحد مسكوني (متوسط) پنجاه ميليون ريال اعتبار در نظر مي گيرند. اين وام ها بدون بهره خواهد بود. (بهره اش را دولت از محل بودجه هاي خاص تقبل مي كند). براي پرداخت وام ارائة تأييد مناطق نسبت به آن واحد مسكوني كفايت خواهد كرد.

   13ـ2: تشويق كيفيت ـ دولت اعلام مي كند هر گاه مالك هر واحد مسكوني تأييديه صحت انجـام كار را از ستاد مركزي طرح اخـذ و ارائه نمايد دولـت مبـلغـي از وام را بعـنوان تشويـق به او

 مي پردازد.

  13ـ3: براي بعضي از واحدهاي مسكوني كه به تشخيص ستاد قابليت اقتصادي مقاوم سازي را ندارند شهـرداري پروانة نـوسازي با طبـقة تشويقـي صادر مي كند تا انگيـزه اي بـراي نـوسازي آن

واحد ها بوجود آيد.

ـ ستاد مركزي گزارشهاي فصلي عمل كرد خود را در اختيار سازمانها، مجامع و دانشگاه هاي جهـان قـرار مي دهد. تا بـعنوان حركت ملي ايراني مطرح  و همكاري آنان نيز جلب شود.

 

تأميـن منابع:

 

1ـ نهادهاي حرفه اي هركدام متشكل از شركت هايي هستند كه در كارهاي مطالعاتي ، طراحي و سازندگي كشورند. كمكهاي پرداختي هر شركتي به ستاد مركزي طرح به حساب ماليات ساليانة آن گذاشته ميشود..

2ـ ستاد ميتواند از طريق رسانه ها از همگان درخواست كمك نمايد.

3ـ دولت از محل هزينه هايي كه صرف بازسازي مناطق زلزله زده ويران شده مي كند مبالغي را تحت عنوان “پيشگيري بعد از درمان” به اين نهاد پرداخت خواهد كرد.

4ـ ستاد ميتواند با مراجعه به سازمان ها و مجامع بين المللي و ارائة اهداف و برنامه هاي خود و درخواست نظارت و همكاري آنها در چگونگي اجراي طرح، كمك هاي مالي آنها را علاوه بر كمكهاي علمي و فني جذب نمايد.