لغو سفر ماندلا به ايران و معنای آن

 

مسعود بهنود

بی بی سی

 

در حالی که بيانيه اخير اتحاديه اروپا با اشارات مستقيمی که به غيرقابل قبول بودن انتخابات اخير مجلس در ايران در آن بود، جای ترديد باقی نگذاشته که محافظه کاران با اعلام پيروزی خود در انتخابات بايد منتظر واکنش های مخالفت آميز بيش تری در سطح جهان باشند، لغو سفر نلسون ماندلا به تهران از ديد ناظران سياسی واکنش ديگری است به انتخابات سئوال برانگيز اسفند ماه در ايران.

نلسون ماندلا مبارز قديمی حقوق بشر و رييس جمهور سابق آفريقای جنوبی قرار بود به دنبال سفر خود به خاورميانه، در تهران با محمد خاتمی، رييس جمهور ايران ديدار و مدال افتخار جمهوری اسلامی را دريافت دارد. اما به طور ناگهانی اعلام شد که اين سفر در زمان مقرر انجام نخواهد شد.

مشغله کاری؟

آقای ماندلا که پس از پايان دوران رياست جمهوراش به خدمات انسان دوستانه در سطح بين المللی اشتغال دارد و برنده جايزه صلح نوبل نيز هست، طبق برنامه از پيش تعيين شده می بايد روز شنبه به تهران سفر می کرد اما دو روز قبل از آن، سفارت آفريقای جنوبی در تهران اعلام داشت که او به علت مشغله های خود اين سفر را به تعويق انداخته است.

روزنامه جمهوری اسلامی چاپ تهران در اولين شماره خود پس از تعطيلات نوروزی، تعويق سفر ماندلا را به خاطر فشارهای آمريکا دانست ولی روز بعد با پاسخ يک نويسنده اصلاح طلب روبرو شد که از محافظه کاران دعوت می کرد به جای روش معمول خود در مقصر دانستن آمريکا، به رفتاری انديشه کنند که می تواند باعث لغو ديدار يک شخصيت بين المللی از ايران شده باشد.

جعفر گلابی در مقاله روز يکشنبه خود در روزنامه اصلاح طلب اعتماد، با اشاره به کاسته شدن از اقتدار رييس جمهور ايران که محبوبيتش در جهان روز به روز کاسته می شود، استعفای نمايندگان مجلس و توقيف صد نشريه هوادار اصلاحات نوشته با اين اتفاق ها شايد لازم نباشد هر اتفاق ناگواری را محصول توطئه استکبار جهانی بدانيم.

نويسنده روزنامه اعتماد نوشته است که "ما نخبگان را از خود رانده ايم و شايد نوبت به ماندلا رسيده است."

 

تغيير چهره جمهوری اسلامی

لغو سفر تشريفاتی نلسون ماندلا به ايران از آنرو اهميت می يابد که همزمان با خارج شدن اصلاح طلبان از قوه مقننه و آماده شدن محافظه کاران برای به دست گرفتن دولت، خبر از تغيير تصويری می دهد که از هفت سال پيش با انتخاب محمد خاتمی به رياست جمهوری، در چهره جمهوری اسلامی در سطح جهان داده شده بود.

روی کار آمدن محمد خاتمی نامزد اصلاح طلب رياست جمهوری و اعلام برنامه هائی برای تنش زدائی در سياست خارجی که با استقبال آمريکا و کشورهای مختلف اروپائی روبرو شد گرچه در عمل بزرگترين گره سياست خارجی ايران - روابط با واشنگتن - را نگشوده گذاشت اما تصوير ديگری از حکومت دينی ايران در برابر جهانيان گشود.

اصلاح طلبان در سال های گذشته در مقابل بحران هائی که محافظه کاران را آفريننده آن می دانستند، بارها يادآور شدند که بازگشت ايران به شرايط قبل از دوم خرداد، کشور را در مقابل قدرت های مخالف تنها خواهد گذاشت و آينده نگران کننده ای برای نظام حاکم بر ايران به وجود خواهد آورد. اين هشدار هيچگاه از سوی محافظه کاران جدی گرفته نشد.

سفارت آفريقای جنوبی در تهران با اعلام به تعويق افتادن سفر ماندلا و ذکر "مشغله بسيار" به عنوان علت آن نشان داد که دولت آفريقای جنوبی به گسترشی که در سال های اخير در روابط اقتصادی آن کشور با ايران داده شده اهميت می دهد و مايل نيست که به آن خدشه ای وارد آيد.

ايران و آفريقای جنوبی در سال های اخير، روابط اقتصادی گسترده ای را پی ريخته اند و آفريقای جنوبی مهم ترين شريک تجاری ايران در قاره آفريقا محسوب می شود.

اما آنچه مانع از سفر برنامه ريزی شده نلسون ماندلا به تهران شده است به نقشی بر می گردد که ماندلا به عنوان يک شخصيت جهانی هوادار حقوق بشر، در سال های اخير به عهده گرفته و بارها وی را در مقابل سياست های رسمی آفريقای جنوبی قرار داده است.

در اولين روزهای کاری سال ۸۳ و در حالی که محافظه کاران سخن از حکومت يکدست و يکپارچه ای می گويند که دوگانگی بخش های انتصابی و انتخابی در آن به حداقل برسد، بيانيه اتحاديه اروپا و لغو سفر نلسون ماندلا به تهران نشانه هائی است از مشکلاتی که در روزهای آينده تهران با آن روبرو خواهد بود.

ناظران سياسی معتقدند شخصيت ها و دولت های مردم سالار در همکاری با حکومتی که به ناديده گرفتن افکارعمومی و دادن آرايش تازه ای به حکومت بدون در نظر گرفتن خواست اکثريت، متهم شده است احتياط های بيشتری به کار خواهند گرفت.