پنجشنبه ۲۸ اسفند ١٣٨٢ – ١۸ مارس ٢٠٠۴

متن کامل سخنان خاتمی پس از جلسه هيئت دولت:

از مردم خجالت می کشم

· عزيران من اگر جای نظارت را قيموميت بگيرد، اگر کسی که مسؤول نظارت است، به دستگاههای رسمی کشور که مسؤول هستند، اعتماد نکند و برای تأمين نظرات خودش، تشکيلات اطلاعاتی موازی درست کند و به قول خودشان از ماهها بلکه سالها پيش روی افرادی که احتمال دارد بيايند، کار کند و مسائلی از اين دست؛ ما مشکلات عمدهای داريم

· عيبی هم ندارد برای مردم مشخص میشود که رييس جمهورشان چه کسی است و چه اختياراتی دارد؟ توقع را در همان حد برای آن بدانند. بدانند که در ديدگاههای بعضیها رييسجمهور اولين مقام رسمی کشور بعد از مقام رهبری و مسوول اجرای قانون اساسی که سوگند ياد کرده برای دفاع از اسلام، حقوق و آزاديهای مردم نيست، بلکه رييس جمهوری که تعبير و تفسير جديد میشود تدارکچی دستگاههای ديگر است.

· دلم نمیخواهد هيچ زندانی در زندان بماند اما میدانيد که تيغ ما چقدر میبرد.

حجتالاسلاموالمسلمين سيد محمد خاتمی، رييس جمهوری اسلامی ايران پس از آخرين جلسههيات دولت در سال جاری، در جمع خبرنگاران و در زير بارش شديد باران ساعتی به گفتوگو در خصوص برخی مسايل مهم داخلی و خارجی پرداخت که مشروح آن در پی میآيد:

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجويان ايران(ايسنا) خاتمی با ابراز اميدواری نسبت به اينکه روزهای باقی ماندهی سال جاری که وی آن را سال سختی میخواند، با خوبی و خوشی پشت سر گذاشته شود و سال آينده، سال خوبی برای همهی ملت باشد، در پاسخ به سؤالات خبرنگاران دربارهی مسايل و فعاليتهای هستهای جمهوری اسلامی و نشست اخير آژانس بينالمللی انرژی اتمی اظهار داشت: « من از مساله انرژی اتمی شروع میکنم شما میدانيد که اين مساله، مساله حساسی بود که از چندين ماه پيش و حتی يکسال پيش شروع شد. پيگيريهای مختلفی نيز در اين زمينه شد. فشارهای آمريکا خيلی زياد بود. در نشست قبلی همه تلاش آمريکا اين بود که ما را به شورای امنيت بفرستد.

خوشبختانه تلاش پيگير ديپلماتيک ما و نيز همکاری که کشورهای اروپايی و غيرمتعهدها کردند، نه تنها موجب ناکام ماندن آمريکا در آن قضيه شد بلکه توانستيم وجهه ايران را بهتر از گذشته کنيم. در اين مرحله هم بدترين فشارها را آمريکا آورد. فشارها روی خود آژانس، خود نمايندگی و کشورهای مختلف. اما اينکه شما میگوييد که بنا شد با آنهايی که بانی میشوند برخورد کنيم که عمدتا برخورد کردهايم اين دفعه فقط دو کشور حاضر شدند که اين کار را بکنند يعنی استراليا و کانادا که کانادا موضعگيری سياسیاش کاملا معلوم است. استراليا هم متاسفانه به خاطر مسائلی که وجود دارد اين موضع غلط را گرفت و در واقع اينها سپری شدند که آمريکا پشت سر آنها موضع گرفت.

من معتقدم در اين مرحله گروه ما بسيار خوب آنجا کار کرد و نيز اروپايیها کمک کردند. گرچه ما از آنها گله داريم. کشورهای غيرمتعهد کمک کردند. قطعنامهای که صادر شد و ما آن را قبول نداريم، دارای نقاط ضعفی است اگر چه با آنچيزی که آمريکا میخواست تفاوتهای زيادی کرد. يعنی در اين مورد گرچه نسبت به صدور قطعنامه اعتراض داريم اما معتقديم که آمريکا آن گونهای که میخواست، موفق نبود. به خصوص با توجه به صحبتهايی که جز يکی دو مورد همه اعضاء کردند و حتی خود رييس آژانس هم به صراحت گفت اين قطعنامه مورد اختلاف نظر است. کسانی روی آن اختلاف نظر دارند و رأیگيری هم نکرد. يعنی ثبت شده است که اين قطعنامه با اختلاف نظرهايی که هست مطرح شده اما آنچه که مربوط به ماست ما يک تعهداتی داريم و به آن تعهدات باقی ماندهايم. بيانيهای داريم با اروپايیها امضاء کردهايم و روی آن بيانيه پابرجا هستيم. به آژانس و اروپايیها هم گفتهايم شرط تداوم کار ما اين است که شما هم پايبند باشيد. ما هيچ تعهد خاصی در مقابل هيچ کس نداريم جز آنجه که مصالح ماست. ما با آژانس همکاری کرده و میکنيم اما اولا برخورداری از فناوری هستهای چرخه سوخت و در مسير صلحآميز حق ماست و هيچکس نمیتواند هم طبق قوانين بينالمللی و هم طبق تصميمی که ما میگيريم برای خودمان، ما را از اين حق محروم کند. دنبال آن هستيم و هرکاری هم که کرديم داوطلبانه است که اتفاقا در اين قطعنامه آمده است که ايران داوطلبانه اين کار را کرد. ما تحميل را نمیپذيريم، اگر قطعنامه را امضاء کرديم که هنوز بايد مراحل قانونی آن طی شود، اگر تعليق کرديم و اگر به بازرسان اجازه دهيم بيايند همه اينها داوطلبانه است و تا آن وقتی که مصالح ما باشد و بدانيم که توطئههای مختلفی که به خصوص آمريکا سردمداری میکند، کارگر نيست، ما کار خودمان را ادامه میدهيم و اميدواريم که بتوانيم تا آخر ادامه دهيم و انتظار داريم که اعضا مختلف شورای حکام و به خصوص سه کشور اروپايی و نيز آژانس، همچنان که حق ماست کاری کنند که هرچه زودتر اين پرونده از حالت غيرعادیاش خارج شود و ما روی روال عادی کار را ادامه دهيم. نااميد نيستيم که در آينده بشود ولی اينکه چقدر اميد ما به تحقق برسد، بستگی دارد به فشارهای آمريکا و بستگی دارد به سستی يا قوت موضع ما در اروپا و جاهای ديگر و البته تلاش گسترده خود ما که اين تلاش را خواهيم کرد.

بنای ما عدم همکاری با آژانس نيست و اگر تصميمی گرفته شد به خاطر مسائل فنی بود که البته میتواند هشداری برای آژانس باشد که تحت تاثير فشارهای آمريکا قرار نگيرد ولی ما هيچگاه بنايمان برای جلوگيری از بازرسيهای آژانس نبوده است و به صورتی که خود ما تشخيص میدهيم و طبق موازين قانونی هم هست ما همکاری خود را با آژانس ادامه میدهيم.»

حجتالاسلاموالمسلمين سيد محمد خاتمی در مورد انتخابات اخير مجلس شورای اسلامی گفت: « من نظرم را درباره انتخابات صريح و آشکار بارها اعلام کردهام. قبل از انتخابات و حتی در اطلاعيهای که گفتم ما اين انتخابات را برگزار میکنيم و مردم حضور پيدا کنند، دقيقا و روشن گفتهام که چه اشکال و اعتراضاتی به انتخابات و مقدماتش داريم، چه خواستههايی داشتيم که برآورده نشده البته به هر حال انتخابات ما برگزار میشود و خوب است که مردم شرکت کنند و هرچقدر مردم بيشتر شرکت کنند بيشتر مجلس میتواند آنها را نمايندگی کند.

الان هم من با مجلس مشکلی ندارم. درست است که در اين انتخابات خيلی از کسانی که ما معتقديم حقشان بود در عرصه شرکت کنند، محروم شدند و در نتيجه خيلی از مردمی که اگر آن فضا ايجاد میشد، شرکت میکردند، شرکت نکردند. و البته بعضی رفتارهای به نظر من نادرست در آستانه انتخابات از سوی کسان ديگری که به هر حال به اين وضع معترض بودند، رخ داد که آن هم موثر بود و اثر منفی داشت و به هر حال خيلی از کسانی که شايستگی داشتند نيامدند و يا رد صلاحيت شدند و مردم هم بيشتر میتوانستند بيايند. ولی به هر حال آنهايی که آمدند با رأی مردم و با برگزاری يک انتخابات قانونی آمدند. مجلس در رأس امور است. ما هم به رأی مردم احترام میگذاريم. با مجلس هم همکاری میکنيم و من هم با اين مجلس مشکلی ندارم به خصوص اينکه با شعارهای و چهرههای جديد آمدهاند. اگر اين انتخابات در همين حدی هم که پيروزی بود با شعارهايی که قبل از دوم خرداد بود من احساس میکردم که راه من غلط است و انديشه بنده شکست خورده است. ممکن است گروههايی شکست خورده باشند. ممکن است کسانی نيامده باشند ولی اين تغيير و تحولی که در عرضه چهرهها و در عرضه شعارها بود بنده آن را پيروزی خودم و پيروزی ملت اصلاحطلب میدانم. اميدوارم که آنهايی که اين شعارها را دادند و اين چهره را نشان دادند پايبند به همان شعارها باشند و اميدوارم که همکاريهای خوبی باشد. اگر هر کسی در جايگاه خودش، مجلس در جايگاه خودش و دولت در جايگاه خودش باشد، مشکلی پيش نخواهد آمد و من هم انتظار دارم که مشکلی پيش نيايد. اما مشکل ما جای ديگر است و اين مشکل بايد برای استقرار مردمسالاری و حل مشکلات اساسی پايان يابد.

عزيران من اگر جای نظارت را قيموميت بگيرد، اگر کسی که مسؤول نظارت است، به دستگاههای رسمی کشور که مسؤول هستند، اعتماد نکند و برای تأمين نظرات خودش، تشکيلات اطلاعاتی موازی درست کند و به قول خودشان از ماهها بلکه سالها پيش روی افرادی که احتمال دارد بيايند، کار کند و مسائلی از اين دست؛ ما مشکلات عمدهای داريم. شورای نگهبان بسيار مهم است. تامين کننده اسلاميت نظام و تامينکننده قانون اساسی است و همه بايد شورای نگهبان را تقويت کنند. ما وظيفه خودمان میدانيم. اما معتقديم خود اعضای محترم شورای نگهبان هم بايد نظام را با رفتارهايی که وجود دارد، تضعيف نکنند.

من معتقدم مشکل ما اينجاست. به همين دليل است که عرض میکنم که چقدر اهميت داشت آن دو لايحهای که بنده به مجلس دادم و روی آن هم ايستادهام. البته ايستادهايم به صورت ديگری که الان توضيح خواهم داد. ما میخواهيم از اسلاميت نظام دفاع کنيم و از اسلاميت نظام دفاع کردن، دفاع کردن از حق و حقوق و حرمت مردم است، اين مردم قيم نمیخواهند، ناظر میخواهند، سياستگذار میخواهند اما جمهوری اسلامی، جمهوری اسلامی است که به اين مردم احترام میگذارد و به تعبير حضرت امام (ره) و تاکيد رهبری، اين مجلس در رأس امور بايد باشد و نماينده واقعی مردم باشد. به همين دليل هم من عرض میکنم آن لوايحی که داديم و متاسفانه با سد محکم شورای نگهبان روبرو شد و حتی شورای نگهبان نظر قبلی خودش را که رييس جمهور مسؤول اجرای قانون اساسی است، - ببينيد عنوان مسؤوليت اجرای قانون اساسی در قانون اساسی فقط برای رييس جمهور آمده است و الا همه شما که اينجا ايستادهايد، همه گروهها در حيطه کارشان مسؤول اجرای قانون اساسی هستند، شما بايد قانون اساسی را اجرا کنيد - اين که گفتهاند رييس جمهور مسوول اجرای قانون اساسی است. يعنی بیچون و چرا و در همه مراحل او بايد جوابگو باشد که قانون نقض میشود يا نمیشود اين را نفی کردند و به همين دليل بنده اين لوايح را لااقل لايحه خودم را پس خواهم گرفت از مجلس و اعلام میکنم که با شکست روبرو شد تا آن اختيارات نيمبندی که قبلا تصويب شده است، از دست نرود - گرچه اگر بنده بمانم که انشاءالله میمانم - و اگر رييس جمهوری بيايد که مورد پسند نباشد، احتمال قوی میدهم که همين اختيارات نيمبند را هم حبس کنند از حيطه رييس جمهور، عيبی هم ندارد برای مردم مشخص میشود که رييس جمهورشان چه کسی است و چه اختياراتی دارد؟ توقع را در همان حد برای آن بدانند. بدانند که در ديدگاههای بعضیها رييسجمهور اولين مقام رسمی کشور بعد از مقام رهبری و مسوول اجرای قانون اساسی که سوگند ياد کرده برای دفاع از اسلام، حقوق و آزاديهای مردم نيست، بلکه رييس جمهوری که تعبير و تفسير جديد میشود تدارکچی دستگاههای ديگر است. اين را مردم بدانند و توقعشان هم در همان حد باشد، اشکالی ندارد. من به همين دليل پس میگيرم لوايح خود را و با مجلس هم هيچ مشکلی ندارم و اعلام میکنم که میمانم و اعلام میکنم سرجايم هستم و با دوستان خود هم همکاری میکنم و اميدوارم که در اين مدت هم بتوانم کارهای خوبی را که دولت در عرصههای اقتصادی و اجتماعی کرده است، ادامه دهيم و هم در عرصههايی که کارهای نيمه تمام است به انجام برسانيم و بنده در هرکجا که باشم و در همه حال از حقوق و آزاديهای مردم در چارچوب قانون دفاع خواهم کرد.»

حجتالاسلاموالمسلمين سيد محمد خاتمی در ادامه افزود: « يک نگرانی ديگر هم داريم که در اينجا به شما بگويم و آن احضارهايی است که اخيرا شروع شده و من اين را نمیپسندم. من از برادرم آيتالله جناب آقای شاهرودی که با هم مذاکرات خوبی داشتهايم و معتقدم ايشان هم دلش میخواهد که يک ترتيباتی داده شود که وضع بهتر از اين شود، خواهش میکنم که خود ايشان دخالت کنند و اگر احيانا بعضی از انگيزهها وجود دارد، جلويش گرفته شود.

بنده خواهش میکنم آنچه که مربوط به شکايت مدعیالعموم میشود، حالا اگر کسی شاکی خاص دارد کار ندارم، اينها را صرفنظر کنند و به خصوص از دوستان محترم و معقول خودم که در اين انتخابات پيروز شدند و شعار آرامش، امنيت و آزادی را دادهاند و نفوذ دارند خواهش میکنم برای اين که رفع هرگونه شائبهای بشود که انتقامگيری سياسی است و بعضی گروهها و بعضی دستهها دارند، فعاليت میکنند؛ خود آنها هم وارد صحنه شوند و جلوی اين روند را بگيرند تا هم امنيت باشد و هم آزادی و ما واقعا دموکراسی را بتوانيم تجربه کنيم. البته من در حد خود تلاش خواهم کرد و اميدوارم که سالی که به پايان برديم مقدمهای باشد برای کارهای مهمتر و تحملهای بيشتر و تلاش برای خدمت به اين مردم.»

از خاتمی در خصوص شايعهی نوشتن نامهای خطاب به مردم پرسيده شد که وی در پاسخ گفت: « من نامهای ننوشتهام و نمینويسم و اگر بخواهم خودم میگويم، نه سخنگو دارم و نه جای ديگر، از اين حرفهايی که سايتها می زنند، (شما بگذريد).»

وی تاکيد کرد: من لايحه خود را حتما پس میگيرم ودر خصوص لايحه اصلاح قانون انتخابات، با مجلس مشورت میکنيم.

به گزارش ايسنا خبرنگاری به رييس جمهور گفت چرا اين همه مدت سکوت کرديد؟ رييس جمهور در پاسخ گفت: اين همه سخن گفتم.

خبرنگاران از خاتمی پرسيدند: آيا تمام ناگفتههای شما همين بود يا بيشتر که خاتمی، گفت: ناگفتهها بسيار بيشتر از اين است.

خاتمی در مورد بحث استعفا که مجددا از سوی خبرنگاران زيادی از وی سوال شد، پاسخ داد: فعلا که ماندهايم اگر بيرونمان نکنند میمانيم.

خاتمی در پاسخ به سوالی دربارهی انفجار قطار نيشابور و اقدامات دولت در اين باره اظهار داشت: نظر شخصی من چيز ديگری بود ولی مجموعا در دولت تصميمی گرفته شد و خسارت آنها پرداخت شد و اميدوارم به جايی برسيم که بدانيم از رييس جمهور گرفته تا مسوول مستقيم آن کار، در مقابل مردم پاسخگو باشيم و اگر واقعا قصور کرديم در مقابل اين مردم، کنار برويم.

رييسجمهور با آرزوی اينکه همه سال خوبی پيش رو داشته باشند، با اشاره به زحمات و رنجهای خبرنگاران به آنها گفت: من همگی شما را دوست دارم و برای شما آرزوی موفقيت میکنم و پيش از آنکه يک دولتمرد باشم، يک فرد کوچک و فرهنگی هستم و اميدوارم باز هم به صورت يک فرد عادی بين شما باشم.

وی گفت: از رنجهايی که خبرنگاران کشيدند و تحمل مشکلات با اينکه من مقصر نيستم، از جانب دستگاه نظام و حکومت از شما معذرت میخواهم.

خبرنگاران از خاتمی دربارهی برخی فعالان و روزنامه نگاران زندانی سوال کردند که خاتمی پاسخ داد: دلم نمیخواهد هيچ زندانی در زندان بماند اما میدانيد که تيغ ما چقدر میبرد.

خاتمی همچنين در پاسخ به سوال يکی از خبرنگاران مبنی بر اين که برای مردم چه عيدی داريد؟ پاسخ داد: از مردم خجالت میکشم.